Για πάρα πολλά χρόνια, και πολύ πριν από τη δημιουργία των υπεραγορών τροφίμων όπως τις γνωρίζουμε σήμερα στον δυτικό κόσμο τουλάχιστον, ο κανόνας στα αστικά κέντρα ήταν οι δημόσιες αγορές.
Οι πωλητές νοίκιαζαν δημόσιο χώρο στις κεντρικές αγορές καταβάλλοντας μικρό αντίτιμο και οι τιμές των προϊόντων διατηρούνταν σε χαμηλά επίπεδα. Αργότερα, από τα τέλη του 19ου αιώνα και τις επόμενες δεκαετίες άρχισαν να δημιουργούνται οι συνεταιρισμοί τροφίμων, καταστήματα που ανήκουν στα μέλη τους και λειτουργούν προς όφελος της κοινότητας και όχι προσηλωμένα αυστηρά στο κέρδος.
Ολα αυτά, βέβαια, ήταν σε άλλες εποχές και στο πλαίσιο πολύ διαφορετικών οικονομικών μοντέλων.
Σήμερα, όταν βγαίνει ο νέος πλέον, μετά τη μεγάλη νίκη του στις εκλογές, δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Ζοράν Μαμντάνι, και μιλάει για κοινωνικά παντοπωλεία στο παγκόσμιο κέντρο του καπιταλισμού, κάνει τους πάντες να τον προσέξουν, ακόμη κι αυτούς που θεωρούν ότι πουλάει αέρα κοπανιστό για να κερδίσει ψήφους.
Αναλυτές, ειδικοί, οικονομολόγοι, δημοσιογράφοι έχουν αναφερθεί εκτενώς στην εξαγγελία του για τη δημιουργία δικτύου παντοπωλείων ιδιοκτησίας της Νέας Υόρκης που θα εστιάζουν στις χαμηλές τιμές και όχι στο κέρδος.
Οπως ο ίδιος ο Μαμντάνι έχει εξηγήσει, «χωρίς να χρειάζεται να πληρώνουν φόρους ενοικίου ή ακίνητης περιουσίας, θα μειώσουν τα γενικά έξοδα και θα μετακυλίσουν τις εξοικονομήσεις στους αγοραστές. Θα αγοράζουν και θα πωλούν σε τιμές χονδρικής, θα συγκεντρώνουν την αποθήκευση και τη διανομή και θα συνεργάζονται με τις τοπικές γειτονιές για τα προϊόντα και την προμήθεια».
Οι απόψεις για την επιτυχία του εγχειρήματος διχάζονται. Ορισμένοι θεωρούν ότι είναι εφικτό να δημιουργηθεί ένα τέτοιο δίκτυο, άλλοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για «σοβιετικού» τύπου πρωτοβουλίες που θα πλήξουν τοπικά καταστήματα και επιχειρήσεις.
Ωστόσο, ο νέος δήμαρχος της Νέας Υόρκης είναι πια αναγκασμένος να δουλέψει πάνω σ’ αυτό το πλάνο και να μπορεί να το θέσει σε λειτουργία από την 1η Ιανουαρίου που θα καθίσει στο γραφείο του στο δημαρχείο της πόλης.
Οι Νεοϋορκέζοι τον ψήφισαν για να το κάνει πράξη. Σε έρευνα που είχε γίνει πριν από τις εκλογές, τα 2/3 των ερωτηθέντων έκριναν θετικά την ιδέα του. Είναι εργαζόμενοι που τα τελευταία χρόνια έχουν δει τις τιμές στο ράφι σε βασικά αγαθά να ανεβαίνουν διαρκώς και τους μισθούς τους να μένουν πίσω. Ο Μαμντάνι μίλησε στους κατοίκους της Νέας Υόρκης για κάτι που τους πονάει πολύ, το κόστος ζωής. Τους έδωσε υποσχέσεις και πρέπει να προσπαθήσει να τις τηρήσει. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι θα καταφέρει.
