Οταν ήταν μικρός, στα 1740 με 1750, ο Φραντς Γιόζεφ Χάιντν είχε εξαιρετική φωνή σοπράνο. Τα αγόρια με τέτοιο μέταλλο στη φωνή τους, όμως, είχαν οικτρή τύχη: τα ευνούχιζαν για να μη βαθύνει και χαθεί αυτή η φωνή.
Αυτοί ήταν οι «καστράτι» και ο Χάιντν παραλίγο να ακολουθήσει την πορεία τους. O κατά γενική ομολογία καλοκάγαθος αλλά άσχημος Χάιντν διατήρησε τον ανδρισμό του, αλλά εκείνη η ωραία λεπτή φωνή χάθηκε (σήμερα οι κόντρα τενόροι ερμηνεύουν τα μέρη μουσικών έργων που είχαν γραφεί για καστράτους – π.χ., ο έξοχος Φιλίπ Γιαρουσκί).
Ο κύριος Γκρι μου διηγείται αυτή την ιστοριούλα κρατώντας το νέο άλμπουμ της AlliaVox «Die Jahreszeiten»: το κοσμικό ορατόριο «Οι εποχές» για σολίστ, χορωδία και ορχήστρα, που ο Χάιντν συνέθεσε σε προχωρημένη ηλικία (ο Χάιντν έζησε πολύ: από το 1732 έως το 1809. Οι «Εποχές» γράφηκαν περίπου οκτώ χρόνια πριν από τον θάνατό του).
Οταν ακούμε την εταιρεία AlliaVox, ο νους μας πρέπει πια να πηγαίνει στον Ζορντί Σαβάλ και στα φωνητικά και ορχηστρικά σύνολά του, La Capella Nacional de Catalunya και Le Concert Des Nations, που εδώ πλαισιώνονται από τους σολίστ Λίνα Τζόνσον, Τίλμαν Λίχντι και Ματίας Βίνκχλερ.
Σήμερα ο Χάιντν μνημονεύεται για τις εκατόν τέσσερις (104!) συμφωνίες που έγραψε (δίχως αυτόν ο Μότσαρτ και ο Μπετόβεν δεν θα ήταν αυτοί που ξέρουμε), μνημονεύεται για την έξοχη σειρά κουαρτέτων εγχόρδων που άφησε (ξανά: δίχως αυτόν ο Μότσαρτ και ο Μπετόβεν κ.ο.κ.) και λιγότερο για τα θρησκευτικά έργα του (κακώς: το Stabat Mater του είναι ένα αριστούργημα, χώρια το ορατόριο «Οι επτά λόγοι του Χριστού στο σταυρό») ή για τα χορωδιακά του.
Στα τελευταία εντάσσονται σημαντικές κοσμικές συνθέσεις, κατά κανόνα οι εξής δύο: η «Δημιουργία» και οι «Εποχές». Οταν ένας αξιωματικός του Ναπολέοντα προσήλθε, έμπλεος δέους, να αποδώσει τιμές στον κλινήρη Χάιντν το 1809, μετά την πολιορκία της Βιέννης, τραγούδησε μέρη από το ένα εκ των δύο ορατορίων. Οι απόψεις διίστανται ως προς το αν ήταν η «Δημιουργία» ή οι «Εποχές».
Οι «Εποχές» αναδύουν το πνεύμα της κλασικής εποχής, αν και ο Χάιντν είχε επηρεαστεί από τις ακροάσεις των χορωδιακών του Χέντελ στο Αββαείο του Ουέστμινστερ. Μεγαλοπρεπής λυρική αφήγηση των τεσσάρων εποχών του έτους, που δεν άφησε μάλλον ανεπηρέαστο τον Μπετόβεν στην Ποιμενική Συμφωνία του.
Ο Σαβάλ και οι μουσικοί του ερμηνεύουν τις «Εποχές», όπως πάντοτε, με όργανα εποχής και με το δέοντα μουσικό οίστρο στον οποίο μας έχουν συνηθίσει δεκαετίες τώρα. Ενα κόσμημα ερμηνείας και ηχογράφησης.
