Αν μας ρωτούσαν ποιοι είναι οι βασικοί λόγοι για τη διαχρονική απήχηση του Στίβεν Κινγκ –ενός συγγραφέα που συνδέεται όσο λίγοι με το Χάλοουιν–, σε τι κυρίως οφείλεται η αγάπη που του έχουν τόσο πολλοί άνθρωποι όλων των ηλικιών σε όλο τον κόσμο, από τον περιστασιακό αναγνώστη μέχρι τον πιο φανατικό βιβλιοφάγο και από τον νερντ μέχρι τον εστέτ της λογοτεχνίας, θα δυσκολευόμασταν πολύ να απαντήσουμε· αλλά τελικώς μάλλον θα καταλήγαμε στα εξής:
ΑΦΗΓΗΣΗ. Ο Κινγκ ξέρει πώς να αφηγείται σαγηνευτικά μια ιστορία. Ο τρόπος του να κεντάει –κάθε φορά από την αρχή– ένα ολοκαίνουργιο τοπίο, στο οποίο βαδίζουμε κι εμείς κρατώντας τον από το χέρι, δεν έχει όμοιό του. Ακούγεται απλό και προφανές. Δεν είναι. Στη λογοτεχνία, αυτό το ταλέντο είναι το πιο σπάνιο, και πιο ακριβό. Είναι ανεπανάληπτος αφηγητής. Δεν ξέρει μόνο να λέει ιστορίες: ξέρει να σου δείχνει με το δάχτυλο εκείνη τη ρωγμή στην κανονικότητα, που πίσω της σαλεύει ή σπαρταρά ένας ανοίκεια γνωστός τρόμος.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ. Οι ήρωες του Κινγκ είμαστε εμείς. Είναι όλοι τους άνθρωποι «της διπλανής πόρτας», τρισδιάστατοι και ρεαλιστικοί. Δεν σημαίνουν «κάτι άλλο»,
απλώς είναι: είμαστε. Ο αναγνώστης μπαίνει στον ρυθμό της καθημερινότητάς τους κι έτσι όταν το κακό εμφανιστεί –συχνά η φρίκη προκύπτει από οικείες καταστάσεις: εκφοβισμός, κακοποίηση, ανεργία, τρέλα– μοιάζει να ξεπηδά μέσα από τη δική μας ζωή. Εξ ου και είναι αδύνατον να βρεις κάποιο από τα βιβλία του «ξεπερασμένο» από τον χρόνο.
ΦΑΝΤΑΣΙΑ. Αλλοι συγγραφείς θα είχαν πρόβλημα να διαχειριστούν ακόμη και τα ονόματα των ηρώων σε κάπου 65 ογκώδη μυθιστορήματα και τουλάχιστον 200 διηγήματα. Αντιθέτως, ο Κινγκ δεν έχει πρόβλημα να δημιουργεί κάθε φορά και έναν διαφορετικό κόσμο – ή και περισσότερους από έναν στο ίδιο βιβλίο. Η φαντασία του δεν είναι απλώς ανεξάντλητη: είναι εκρηκτικά δημιουργική. Είναι σε θέση να πάρει το πιο απλό και αθώο στοιχείο της καθημερινότητας, να το γυρίσει τα μέσα έξω και να το αναδείξει υπό οπτικές γωνίες με τρόπους που κανείς πριν δεν τους είχε τολμήσει.
Είναι ανεπανάληπτος αφηγητής. Δεν ξέρει μόνο να λέει ιστορίες: ξέρει να σου δείχνει με το δάχτυλο εκείνη τη ρωγμή στην κανονικότητα, που πίσω της σαλεύει ή σπαρταρά ένας ανοίκεια γνωστός τρόμος.
ΥΦΟΣ. Ο Κινγκ επιλέγει να γράφει απλά και χωρίς επιτήδευση, αποφεύγοντας κάθε ίχνος συγγραφικής υπεροψίας και αλαζονείας, με μια ρέουσα γλώσσα που σε παρασύρει ασυναίσθητα. Δεν υψώνει τοίχους ανάμεσα στο κείμενο και στον αναγνώστη· αντιθέτως, μοιάζει να αφηγείται προφορικά, σαν να σου μιλάει ένας φίλος δίπλα στη φωτιά. Ξέρει να κάνει κάθε λέξη του να μετράει. Τα βιβλία του είναι προσιτά σε ένα ευρύτατο κοινό, σχεδόν όλων των ηλικιών και υποβάθρων.
ΕΥΡΟΣ. Ο Κινγκ είναι γνωστός κυρίως ως συγγραφέας τρόμου, αλλά στην πραγματικότητα γράφει από πάντα μία πλατιά γκάμα λογοτεχνίας: θρίλερ, δράμα, επιστημονική φαντασία, μετα-αποκαλυπτική λογοτεχνία, fantasy και dark fantasy, γουέστερν, υπερφυσικό, αστυνομικό (πολύ αστυνομικό πλέον) αλλά και non-fiction, συχνά μπλέκοντας τα είδη και δημιουργώντας σπουδαίες υβριδικές ιστορίες. Πράγματα που σε συναρπάζουν και σε στοιχειώνουν μαζί.
Δεν υψώνει τοίχους ανάμεσα στο κείμενο και στον αναγνώστη· αντιθέτως, μοιάζει να αφηγείται σαν ένας φίλος δίπλα στη φωτιά. Γράφει για εμάς. Δεν το κάνουν όλοι οι συγγραφείς. Αλλά ασφαλώς το κάνουν όλοι οι σπουδαίοι.
ΣΥΝΕΠΕΙΑ. Από τη δεκαετία του ’70 μέχρι σήμερα, στα 78 του, δεν έχει σταματήσει στιγμή να παράγει, και μέσα σε αυτόν τον πελώριο όγκο έργου μάς έχει δώσει ένα μπουκέτο από ιστορίες που έχουν γίνει κομμάτι της συλλογικής φαντασίας. Η «Λάμψη», το «Αυτό», το «Κοράκι», το «Πράσινο Μίλι» –για να αναφέρουμε ελάχιστα μόνο από τα εμβληματικά μυθιστορήματά του– είναι κάτι περισσότερο από βιβλία: είναι κοινές αναφορές των ανθρώπων· σχεδόν μύθοι.
ΔΕΣΜΟΣ. Κανείς αγαπά τον Κινγκ όπως αγαπά έναν δικό του άνθρωπο· έναν φίλο του. Ξέρουμε ότι θα είναι εκεί, ό,τι και να γίνει σε εμάς, ό,τι και να συμβεί σ’ αυτόν. Αν ένα αγροτικό πέσει επάνω του με φόρα και
τον διαλύσει, εκείνος θα βγει από το νοσοκομείο και λίγους μήνες μετά θα μας έχει προσφέρει ένα ακόμη βιβλίο, ένα ακόμη θρίλερ γεμάτο συναισθηματικό βάθος που θα μιλάει για τη φιλία, την υπέρβαση των φόβων και τη δύναμη της αγάπης· ή μία ακόμη, αλλόκοτα απλή και σύνθετη μαζί, ιστορία ενηλικίωσης· ή ένα μυθιστόρημα που θ’ αγγίζει τις πιο μύχιες πτυχές της ανθρώπινης κατάστασης, τα σκοτεινότερα σημεία των θεμελιωδών ανθρώπινων φόβων: τον φόβο του αγνώστου, της απώλειας, της τρέλας, της μοναξιάς, του κακού που κρύβεται πίσω από μια καθ’ όλα φυσιολογική όψη. Και μετά; Μετά θα γράψει ακόμη ένα. Και σε όλα θα έχει αφήσει την ψυχή του. Ο Κινγκ γράφει για εμάς. Δεν το κάνουν όλοι οι συγγραφείς. Αλλά ασφαλώς το κάνουν όλοι οι σπουδαίοι.
ΖΩΗ. Ο Κινγκ είναι τόσο πολυεπίπεδα συναρπαστικός, που σε αφήνει με μια αίσθηση δέους, μαζί, και οικειότητας. Είναι αυτός που καθημερινά σατιρίζει και επιτίθεται στον Τραμπ και στον Μασκ (από τους πρώτους που το τόλμησαν και ο μόνος που το κάνει συστηματικά), που φοράει Τισέρτ με τη σημαία της Ουκρανίας δίνοντας συνεντεύξεις από το σπίτι του σε διεθνή δίκτυα ή σε ένα ερασιτεχνικό πόντκαστ, που διαφημίζει κάθε τόσο κι από ένα άλλο βιβλίο γνωστού ή και αγνώστου του συγγραφέα –είναι μανιώδης αναγνώστης άλλωστε–, που δεν κρύβει την απλή καθημερινότητά του: να κάθεται με τη σύζυγό του και με τον σκύλο τους στα πόδια, και να βλέπουν σειρές στην τηλεόραση, να πηγαίνει στο γήπεδο ή να παρευρίσκεται σε μια παρουσίαση σε ένα συνοικιακό βιβλιοπωλείο, μόνος ανάμεσα στους απλούς αναγνώστες, την ίδια στιγμή που καινούργια μπλοκμπάστερ και σειρές βγαίνουν σωρηδόν με πελώρια επιτυχία – εδώ μάλιστα, στις κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές των έργων του, που τα τελευταία χρόνια γνωρίζουν νέα άνθηση, ποσοτικά και ποιοτικά, έχει ένα ρεκόρ που δεν θα σπάσει ποτέ, όσος καιρός και να περάσει.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ. Παρά το τρομακτικό τους περιεχόμενο, τα βιβλία του Κινγκ προσφέρουν κάθαρση και παρηγοριά στους αναγνώστες. Σε δύσκολες περιόδους της ζωής τους, πολλοί στρέφονται στα βιβλία του για να ξεφύγουν από τα προβλήματά τους. Και, με κάποιον μαγικό τρόπο, το κόλπο πάντα πετυχαίνει. Κανονικά θα έπρεπε να συνταγογραφείται από όλα τα ταμεία. Χρόνια του πολλά.
Το βιβλία του κυκλοφορούν στα ελληνικά από τον Κλειδάριθμο. Η Βιβλιοθήκη Στίβεν Κινγκ έχει πλέον πάνω από 40 τίτλους και εμπλουτίζεται διαρκώς. Αυτόν τον μήνα θα κυκλοφορήσει ο κλασικός «Ατρωτος» (μτφρ. Μαριάννα Τζιαντζή), τον Δεκέμβριο ο V και VΙ τόμος του «Μαύρου Πύργου» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος), ενώ πολύ σύντομα θα έχουμε τη χαρά να διαβάσουμε και ένα παιδικό του: την ανάγνωση που κάνει στο κλασικό παραμύθι «Χάνσελ και Γκρέτελ» (μτφρ. Εφη Τσιρώνη). Τέλος, κυκλοφόρησε πριν από τρεις εβδομάδες και το «Οχι μόνο τρόμος», από τον μελετητή του έργου του, Χανς-Οκε Λίλγια (μτφρ. Γεωργία Οικονομοπούλου).

