Ο Γιάννης Ξούριας γεννήθηκε το 1971. Ζει στην Αθήνα και διδάσκει Νεοελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τελευταίο βιβλίο του είναι η συλλογή «Φύλλα βασιλικού», Gutenberg, 2025.
Ποια βιβλία έχετε αυτόν τον καιρό πλάι στο κρεβάτι σας;
Διαβάζω την όμορφη «Ανταρκτική» της Claire Keegan και τον «Ανιψιό του Ραμώ» του Ντιντερό. Μα το βιβλίο που με έχει συνεπάρει αυτόν τον καιρό είναι το «Ecstatic Cahoots. Fifty Short Stories» του Stuart Dybek.
Ποιο ήταν το πιο ενδιαφέρον στοιχείο που μάθατε πρόσφατα χάρη στην ανάγνωση ενός βιβλίου;
Από την καθημερινή επαγγελματική σπουδή της φιλολογίας ολοένα και μαθαίνω ενδιαφέροντα πράγματα από τα διαβάσματά μου. Αυτό όμως μάλλον δεν μετράει. Πιο συχνά, τα πιο παράξενα, πρωτάκουστα σ’ εμένα, τα μαθαίνω μέσα από τα διαβάσματα μιας σταθερής παρέας λίγων φίλων: για τους προϊστορικούς ανθρώπους, την αρχιτεκτονική, την αρχαιολογία, το σινεμά, το θέατρο, τις ψυχικές ασθένειες και τη δομή της ύλης, την καταγωγή και την προοπτική του σύμπαντος, τα δέντρα και τα φυτά, κι ένα σωρό άλλα. Γίνομαι λοιπόν ο ακροατής των αναγνώσεών τους. Για να παραλλάξω τη διατύπωση ενός διάσημου θεωρητικού της λογοτεχνίας, είμαι πολύ συχνά «αναγνώστης δευτέρου βαθμού».
Βρήκατε ποτέ τον μπελά σας επειδή διαβάσατε ένα βιβλίο;
Οχι. Δεν βρέθηκα ποτέ σε δύσκολη θέση γιατί διάβασα ένα βιβλίο. Μα και δεν κινήθηκα ποτέ σε περιβάλλοντα προκατειλημμένα ή εχθρικά απέναντι σε είδη βιβλίων και σε ιδέες. Εχω κρατήσει στα χέρια μου χωρίς ντροπή κείμενα ιερά και κείμενα βέβηλα, όπως όλοι μας, υποθέτω. Αντιθέτως, μπορώ να θυμηθώ κάμποσες περιπτώσεις που τα πράγματα δεν πήγαν καλά, γιατί αμέλησα να διαβάσω ένα βιβλίο.
Περιγράψτε την ιδανική αναγνωστική συνθήκη.
Πρωινό, σε ήσυχο σπίτι, χωρίς περισπασμούς και, κυρίως, χωρίς δουλειά να περιμένει.
Υπάρχουν κάποια είδη λογοτεχνίας που προτιμάτε και άλλα που αποφεύγετε;
Δεν υπάρχουν εξ ορισμού λογοτεχνικά είδη που ορέγομαι ή αποστρέφομαι. Μου αρέσουν πάντως τα υβριδικά κείμενα, που βρίσκονται στο μεταίχμιο του λογοτεχνικού και μη λογοτεχνικού. Καθώς περνούν τα χρόνια, όλο και περισσότερο, δυσκολεύομαι με τις εκτενείς, τις μακρόσυρτες αφηγήσεις. Για να δικαιολογηθώ, κρύβομαι πίσω από τον Μπόρχες.
Τι είναι αυτό που σας συγκινεί περισσότερο σε ένα βιβλίο;
Η θερμοκρασία και ο ρυθμός της αφηγηματικής φωνής, η αβίαστη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας και η υπαινικτικότητα.
Υπάρχει κάποιο αγαπημένο βιβλίο που θα θέλατε να γίνει ταινία;
Ειλικρινά δεν το έχω σκεφτεί. Σίγουρα πάντως θα διάλεγα με κριτήριο όχι την πλοκή, αλλά την εικαστική ένταση που αποπνέει ένα κείμενο. Αφού τα παπαδιαμαντικά «Ρόδιν’ ακρογιάλια» έχουν γίνει ταινία, γιατί να μη γίνει και «Ο ερωδιός» του Μπασάνι;
Τι συνδέει τα αφηγήματα στο βιβλίο σας «Φύλλα βασιλικού»;
Δύσκολο να απαντήσω με τρόπο κατηγορηματικό. Δεν κατέχω εντελώς τα κείμενά μου. Σκέφτομαι πως ένα συνδετικό στοιχείο μπορεί να είναι οι πρωτοπρόσωποι αφηγητές τους, που φανερώνονται και συγχρόνως κρύβονται, που μένουν κάπως μισοφωτισμένοι, αλλά πάντοτε παρόντες. Δεν αποκλείεται μάλιστα ο χαρακτήρας ενός διηγήματος να γίνεται ο αφηγητής του επόμενου. Ενα γεγονός που βρίσκεται καταχωνιασμένο ως λεπτομέρεια στο ένα να αποτελεί το κύριο θέμα του άλλου. Οτι όλοι τους θέλουν να γίνουν πραγματικοί, ν’ αποκτήσουν σώμα υλικό, ν’ αναστηθούν.
Ποια η σημασία του χρόνου στις ιστορίες του βιβλίου;
Τα πάντα, στην αφήγηση ως πράξη και στο αφήγημα ως αποτέλεσμα, είναι χρόνος, η τεχνική και το θέμα. Η ίδια η τέχνη είναι ένας αγώνας να κερδηθεί ο χαμένος χρόνος. Ακόμη και μέσα στο μυαλό του αναγνώστη αυτές οι ιστορίες μου θα ήθελαν να έχουν τη δύναμη να νικήσουν τον χρόνο που έχει πια τη μορφή της λήθης.
