Η όπερα είναι σκηνική τέχνη. Επομένως, εύλογα τις τελευταίες δεκαετίες οι εκδόσεις dvd αντικατέστησαν τις ηχογραφήσεις δίσκων. Ενδιαφέρουσες σκηνοθετικές αναγνώσεις με οπτικά πειστικούς πρωταγωνιστές έχουν ανανεώσει το ενδιαφέρον για τα έργα και έχουν προσελκύσει νέο κοινό. Παράλληλα, έχουν αυξήσει εκείνους που κρίνουν κυρίως με βάση όσα βλέπουν, παρά με γνώμονα όσα ακούν. Ωστόσο, η όπερα είναι θέατρο μέσω της μουσικής: μέσα από αυτήν πλάθει κάθε συνθέτης τους χαρακτήρες του και αποδίδει τις καταστάσεις.
Ο Πουτσίνι είναι κατεξοχήν θεατρικός συνθέτης. Ενδιαφέρεται για το τάιμινγκ και τη δράση, ξέρει σε ποιο σημείο να ρίξει την αυλαία. Η «Τόσκα», ένα θρίλερ με έντονη δράση, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα και δεν είναι παράλογο που τις τελευταίες δεκαετίες συχνά έχει καταγραφεί οπτικά, αλλά ελάχιστα έχει ηχογραφηθεί. Συνεπώς είναι πολλαπλά ενδιαφέρον ότι πρόσφατα η Ντόιτσε Γκράμοφον αποφάσισε να επενδύσει σε μια ηχογράφησή της και όχι σε ένα ακόμα dvd.
Βέβαια, δεν πρόκειται για ηχογράφηση σε στούντιο, αλλά για καταγραφή συναυλιακών παραστάσεων που πραγματοποιήθηκαν στο Parco della Musica της Ρώμης τον Οκτώβριο του 2024. Επομένως διασφαλίζεται η ροή παράστασης μπροστά σε κοινό, γεγονός που διευκολύνει τους τραγουδιστές να μπουν καλύτερα στον ρόλο τους. Για την περίσταση, επιλέχθηκαν δύο άνδρες πρωταγωνιστές γνωστοί και καταξιωμένοι για τις ερμηνείες τους στους συγκεκριμένους ρόλους. Ο Γάλλος βαρύτονος Λιντοβίκ Τεζιέ αποδίδει με πλήθος αποχρώσεων τον αποκρουστικό αρχηγό της αστυνομίας Σκάρπια. Αποφεύγει το σύνηθες γελοιογραφικό σκίτσο και δημιουργεί ένα χαρακτήρα που, παρά τις υπερβολές, γίνεται πιστευτός. Πιο παραδοσιακός ως προς την αισθητική, ο χιλιανής καταγωγής Αμερικανός τενόρος Τζόναθαν Τέτελμαν προσφέρει έναν παλαιάς κοπής Μάριο Καβαραντόσι, εραστή και επαναστάτη, με άνετες ψηλές νότες και γοητευτικά γενναιόδωρο τραγούδι. Και οι δύο διαμορφώνουν πειστικούς χαρακτήρες μέσα από το τραγούδι τους. Μέχρις εδώ όλα καλά, ίσως και αναμενόμενα.
«Αδάμαστη» φωνή
Εκπληξη αποτελεί η ερμηνεύτρια του κεντρικού ρόλου, η Ιταλίδα υψίφωνος Ελεονόρα Μπουράτο. Δεν είναι νέα στον χώρο, αλλά η αλλαγή ρεπερτορίου που επιχειρεί τα τελευταία χρόνια στρέφει μόλις τώρα τους προβολείς πάνω της. Αυτό που διαθέτει, δηλαδή μια δραματική φωνή με ευελιξία, είναι δώρο σπάνιο αλλά ελάχιστα εμπορικό. Μέχρι σήμερα, με το σκούρο ηχόχρωμα και το φλογερό ταμπεραμέντο της ερμήνευε κυρίως ρόλους ρομαντικού μπελκάντο σε όπερες των Ροσίνι, Ντονιτσέτι και Βέρντι. Ο πρόσφατος δίσκος της με τον ταιριαστό τίτλο «Indomita» (Αδάμαστη) αποτυπώνει την τέχνη της σε αυτό το ρεπερτόριο με τρόπο που καθηλώνει.
Ωστόσο, κοινό και θέατρα ζητούν Πουτσίνι και η Μπουράτο κάνει τα τελευταία χρόνια με επιτυχία τη στροφή. Μπατερφλάι σε Παρίσι, Βερολίνο, Νέα Υόρκη και στο πλουτοκρατικό Μπάντεν-Μπάντεν, Τόσκα στη Ρώμη και στο Μόναχο. Η ισχυρή, σκούρα φωνή δείχνει να αντέχει. Ωραία, ομοιογενής και άνετη σε όλη της την έκταση, έχει ισχυρές ψηλές νότες και ηχηρές χαμηλές. Κληρονομιά από το ρομαντικό μπελκάντο και δυσεύρετο στοιχείο στον Πουτσίνι είναι η ευγένεια με την οποία τραγουδά, όπως φαίνεται χαρακτηριστικά στο ντουέτο με τον αγαπημένο της Μάριο στην α΄ πράξη και στη διάσημη άρια «Eζησα για την τέχνη» στη β΄ πράξη. Με δυο λόγια, είναι μια Τόσκα που δεν καταφεύγει σε εύκολους θεατρινισμούς αλλά αποδίδει τον ρόλο και τα συναισθήματά του μέσα από τη μουσική, χωρίς εκπτώσεις.
Μπουράτο, Τέτελμαν, Τεζιέ και Χάρντιγκ υπογράφουν μια ερμηνεία που αναδεικνύει τη μουσική του Πουτσίνι.
Σε αυτό ακριβώς βρίσκει απόλυτο σύμμαχο τον Ντάνιελ Χάρντιγκ, επικεφαλής της Ορχήστρας και της Χορωδίας της Εθνικής Ακαδημίας της Αγίας Καικιλίας. Η ερμηνεία του, περισσότερο συμφωνική παρά θεατρική, αποφεύγει τα εφέ και αναδεικνύει τις αρετές της μουσικής του Πουτσίνι, ενώ ταυτόχρονα στηρίζει τους ερμηνευτές. Συνολικά, μια ηχογράφηση για όσους ακόμα ακούν με τα αυτιά, όχι με τα μάτια.
