Τι θα μπορούσε να συμβεί εάν ο κόσμος των μαγνητικών πεδίων, των μεταλλικών γλυπτών και της σιωπηλής ενέργειας που αποπνέουν τα έργα του γλύπτη Τakis (1925-2019), ενωνόταν με τον κόσμο της ηλεκτρονικής μουσικής και της ποιητικής ακουστικής εμπειρίας;
Την απάντηση έρχεται να δώσει, στις 11 Οκτωβρίου, ο Μιχάλης Δέλτα με τη μουσική παράσταση «Πνοή», που θα παρουσιάσει στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Αθήνα. «Μου ζήτησαν από το μουσείο να παρουσιάσω ένα μουσικό δρώμενο στο πλαίσιο της αναδρομικής έκθεσης “Takis 100”, για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Τakis. Εγώ όμως δεν ήθελα ούτε να φέρω κάποιο παλιό μου έργο, ούτε να στήσω ένα dj σετ, μία, επίσης, από τις προτάσεις που έπεσε στο τραπέζι. Είμαι τόσο συνδεδεμένος με το έργο του, που αποφάσισα να δημιουργήσω ένα πρωτότυπο μουσικό υλικό, το οποίο μιλάει τόσο για εκείνον όσο και για εμένα», μας λέει ο Μιχάλης Δέλτα για τις 22 νέες μουσικές συνθέσεις, που βρίσκονται στην τελική ευθεία πριν από την ολοκλήρωσή τους.
Παλαιότερες σημειώσεις σε παρτιτούρες, μαζί με προγενέστερες μνήμες και ένα αίσθημα εγγύτητας, που είχε νιώσει για το έργο του γλύπτη στην εφηβεία του, ήταν η πρώτη ύλη που γέννησε αυτή την ιδιαίτερη παράσταση, η οποία έχει ως στόχο όχι να αφηγηθεί στο κοινό κάτι από τη ζωή του ενός, αλλά και των δύο: του Τakis και του Μιχάλη Δέλτα. «Η “Πνοή” είναι μία συνομιλία μεταξύ δύο παράλληλων βίων. Υπάρχει μία συγχρονικότητα ανάμεσα σε δύο ζωές και σε δύο διαφορετικές εποχές, οι οποίες έχουν τόσα κοινά μεταξύ τους», αναφέρει ο συνθέτης και προσθέτει ότι «ο Τakis σε συνέντευξή του είχε πει ότι “σήμερα δεν χαίρεται κανείς, οι άνθρωποι θέλω να αποκομίζουν χαρά μέσα από το έργο μου”, κάτι το οποίο μοιράζομαι και εγώ μέσα από τη μουσική μου. Γι’ αυτό άλλωστε κάνω αυτή την παράσταση, για να δώσω μία “πνοή” χαράς και όλοι να φύγουμε πιο ανάλαφροι από το αμφιθέατρο του μουσείου».
«Αφετηρία για εμένα ήταν τόσο το έργο του όσο και η ζωή του. Ηταν ένας άνθρωπος που λειτούργησε ως αλχημιστής.
Αν και κανείς θα περίμενε ένας μουσικός που ασχολείται με τον ηλεκτρονικό ήχο να αντλούσε κυρίως έμπνευση από τα μουσικά έργα του Τakis, τα οποία παρουσιάζονται σε Αθήνα και Ανδρο, ο Μιχάλης Δέλτα μας λέει ότι ολόκληρη η οντότητα του γλύπτη ήταν αυτό που τον επηρέασε κατά τη σύνθεση. «Αφετηρία για εμένα ήταν τόσο το έργο του όσο και η ζωή του. Ηταν ένας άνθρωπος που λειτούργησε ως αλχημιστής, αν σκεφτούμε ότι μπόρεσε να μετουσιώσει τον βαθύ πόνο της παιδικής του ηλικίας, την περίοδο της Κατοχής, σε τέχνη. Συγκέντρωνε υπολείμματα και κομμάτια από τανκ και σφαίρες και τα τοποθετούσε στα γλυπτά του», λέει ο μουσικός. «Ακόμη και το γεγονός ότι στα πρώτα του βήματα χλευάστηκε και υποτιμήθηκε από την ελληνική ακαδημαϊκή και καλλιτεχνική κοινότητα και παρ’ όλα αυτά αναγνωρίστηκε πρώτα στο εξωτερικό, είναι κάτι που, επίσης, με συγκίνησε και με επηρέασε βαθιά», προσθέτει.
Συστατικό στοιχείο της παράστασης είναι, επιπλέον, τα αποσπάσματα από μία ακυκλοφόρητη ποιητική συλλογή του Ευγένιου Γιαρένη, τα οποία θα παρουσιαστούν ηχογραφημένα, συνομιλώντας με τη ζωντανή ερμηνεία της σοπράνο Σοφίας Καρβουνά. «Ο Τakis διερεύνησε συστηματικά το δίπολο αρσενικό-θηλυκό, όχι ως βιολογική αντίθεση, αλλά ως ενεργειακή συνύπαρξη. Στην “Πνοή”, ενσωματώσαμε αποσπάσματα από την ποιητική συλλογή του φίλου και πνευματικού μου αδελφού Ευγένιου Γιαρένη, δίπλα στην ερμηνεία της Σοφίας Καρβουνά ως μία συνάντηση φωνών, ανδρικής και γυναικείας, που λειτουργεί ως ηχητική αντανάκλαση του ίδιου διπόλου», αναφέρει ο ίδιος. Σημαντική θεωρεί και τη συμμετοχή του Ανδρέα Γεωργιάδη, ο οποίος έχει σχεδιάσει ιδιαίτερα visuals τα οποία έχουν έντονες αναφορές στο έργο του γλύπτη και έρχονται να συνδέσουν αρμονικά τον ήχο με την εικόνα, δημιουργώντας μία μοναδική ατμόσφαιρα.
«Μιλάμε για μία συνολική εμπειρία, που ενώνει το τότε και το τώρα με το πάντα. Αλλωστε η τέχνη, όπως και η ζωή, δεν έχει χρόνο. Η “πνοή” είναι το συνώνυμό της – είναι κάτι που δεν σταματάει ποτέ», καταλήγει.
