Φωτογραφία τη φωτογραφία άρχισε να χτίζεται το αρχείο των Ανδριωτών στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη του νησιού. Είναι μια πρωτοβουλία της ιστορικής βιβλιοθήκης στη Χώρα της Ανδρου με στόχο τη συγκρότηση ενός ψηφιακού φωτογραφικού αρχείου για τη μνήμη των Ανδριωτών. Απευθύνεται σε όλους ως ανοικτό κάλεσμα και ήδη πολλοί είναι όσοι έχουν ανταποκριθεί προσκομίζοντας παλιές φωτογραφίες, οι οποίες σκανάρονται και επιστρέφονται.
«Η δημιουργία του ψηφιακού φωτογραφικού αρχείου όχι μόνο θα διασώσει την ιστορία των οικογενειών της Ανδρου, αλλά θα φωτίσει και πτυχές της καθημερινότητας, του τρόπου ζωής, των επαγγελμάτων, των παραδόσεων, των ηθών και των εθίμων», λέει η Αμαλία Τηνιακού, υπεύθυνη αρχείου στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη. «Η συγκρότηση του φωτογραφικού αρχείου θα αποτελέσει τη βάση για τη δημιουργία περαιτέρω δράσεων, όπως έκθεση φωτογραφίας, εκπαιδευτικά εργαστήρια, διαγωνισμός φωτογραφίας και άλλα».
Είναι συγκινητικό να βλέπει κανείς την παράδοση των φωτογραφιών που διασώζονται από τη λήθη. Οι φωτογραφίες μπορεί να είναι σχετικά πρόσφατες, μεταπολεμικές ή και παλαιότερες, από τον 19ο αιώνα. Κειμήλια και στιγμιότυπα, στημένες ή αυθόρμητες, φωτογραφίες που καταγράφουν τη διαδρομή των Ανδριωτών αποκτούν μια νέα υπόσταση. Καθημερινή ζωή, επαγγέλματα, τελετουργίες, πορτρέτα, ενηλικίωση και παιδική ηλικία, ναυτική ζωή, σπίτια και φύση… Παλαιότερες και νεότερες γενιές συνομιλούν μέσα από αυτήν την πρόσκληση που φέρει τον τίτλο «Ανδρίων Εργα και Ημέρες».
Το πρόγραμμα της Καϊρείου Βιβλιοθήκης πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και την οικονομική ενίσχυση του υπουργείου Πολιτισμού, στο πλαίσιο του Προγράμματος Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2025, και σε συνεργασία με την ΑΜΚΕ «Φίλοι Φεστιβάλ Ανδρου», την Εταιρεία Ανδρίων Επιστημόνων και πολιτιστικούς συλλόγους του νησιού.
«Η δημιουργία του θα φωτίσει και πτυχές της καθημερινότητας, του τρόπου ζωής, των επαγγελμάτων, των παραδόσεων, των ηθών και των εθίμων», λέει η Αμαλία Τηνιακού, υπεύθυνη αρχείου της βιβλιοθήκης.
Ενδιαφέρουσα είναι η διάσταση της κοινωνικής συμμετοχής, καθώς ζητούμενο είναι αφενός η διάσωση και καταγραφή αρχείων επαγγελματιών φωτογράφων και αφετέρου η συγκέντρωση ερασιτεχνικών, οικογενειακών φωτογραφιών. Η Καΐρειος θέτει ένα παράδειγμα και το έργο θα προχωρήσει με επέκταση του ήδη υπάρχοντος ιστοτόπου της βιβλιοθήκης με νέες ενότητες και λειτουργίες. Οι ίδιοι οι Ανδριώτες συμμετέχουν στη διάσωση της συλλογής μνήμης. Το παράδειγμα αυτό θα μπορούσαν να ακολουθήσουν μικρές και μεγαλύτερες κοινότητες, χωριά και πόλεις με απώτερο σκοπό την ανάδειξη της μικροϊστορίας ως κινητήριας δύναμης.
Στην περίπτωση της Ανδρου, όπως επισημαίνει η Αμαλία Τηνιακού, επιτυγχάνεται επίσης όχι μόνο η συνομιλία μεταξύ των γενεών, αλλά και «η δημιουργία δεσμών μεταξύ των απομακρυσμένων χωριών με το πολιτιστικό κέντρο του νησιού, όπως και η γνωριμία με ήθη και έθιμα που εκλείπουν». Απώτερος στόχος του ψηφιακού αρχείου, που θα είναι ένα ανοικτό έργο διαρκώς εμπλουτιζόμενο, θα είναι ακόμη και η δημιουργία νέων φωτογραφικών έργων «με θέμα την επιβίωση πτυχών του παρελθόντος στη σύγχρονη εποχή».
Από τις φωτογραφίες που συγκεντρώνονται, και τις οποίες μοιράζεται μαζί μας η Καΐρειος, βλέπουμε μια γοητευτική αφήγηση της τοπικής ιστορίας. Οι ίδιοι οι Ανδριώτες θα αναγνωρίσουν πρόσωπα και καταστάσεις, αλλά ακόμη και όσοι δεν γνωρίζουν την ιστορική διαδρομή της τοπικής κοινωνίας θα συνδεθούν ψυχικά μέσα από τη δύναμη των τεκμηρίων στον χρόνο. Εκδρομές την Πρωτομαγιά, έθιμα του Δεκαπενταύγουστου, γαμήλια πορτρέτα, κορίτσια του ’50 να ξεφυλλίζουν το «Ρομάντσο», σκηνές από το Εμπειρίκειο Γυμνάσιο, ομαδική σχολική φωτογραφία στο Κοχύλου επί Μεταξά, τα πρώτα ταξί, στο «Dorado» του Ζ. Καμπάνη το 1952, και πολλά ακόμη τεκμήρια του μακρινού και πρόσφατου παρελθόντος που ανασυνθέτουν την κοινωνία της Ανδρου.
Η συγκέντρωση των φωτογραφιών γίνεται στον χώρο της Καϊρείου Βιβλιοθήκης καθώς και στο βιβλιοπωλείο «Γραφή» (Σοφίας Γαρυφάλλου) στη Χώρα. Εναλλακτικούς τρόπους μπορεί να προσφέρει η βιβλιοθήκη κατόπιν συνεννόησης.
