Η διακεκριμένη ιστορικός δρ Αγλαΐα «Λιλή» Μακράκη, το γένος Χρυσανθακοπούλου, εκπαιδευτικός και κοσμήτωρ, απεβίωσε στις 17 Σεπτεμβρίου 2025 στη Βοστώνη. Γεννήθηκε στις 6 Ιουλίου 1926 στην Αθήνα και ήταν κόρη του Χρύσανθου Χρυσανθακόπουλου και της Ειρήνης Καραμπίνη. Εζησε για πολλά χρόνια στο Μπέλμοντ και στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης.
Από μικρή, η Λιλή έδειχνε να έχει σπάνια πνευματικά χαρίσματα και πάθος για την Ιστορία, την οποία σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, παρά τη γερμανική κατοχή και τον Εμφύλιο. Μετά τον πόλεμο, υπήρξε μέλος μιας ομάδας νέων αποφοίτων Ιστορίας και Αρχαιολογίας που βοήθησαν στην αναγνώριση των αρχαίων θησαυρών του Μουσείου της Ακρόπολης, κρυμμένων σε σπηλιές για να μην πέσουν στα χέρια των ναζί. Αποφασισμένη να κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιστορία, αλλά και να παντρευτεί τον μελλοντικό σύζυγό της, Μιχαήλ Σ. Μακράκη –ο οποίος είχε φύγει από την Αθήνα για διδακτορικό στη Φυσική στο Χάρβαρντ–, κατάφερε να πείσει τόσο το Χάρβαρντ να τη δεχθεί όσο και τους γονείς της να επιτρέψουν τον γάμο με τον άνδρα της επιλογής της. Την εβδομάδα που αποβιβάστηκε από το «Queen Mary» στο λιμάνι της Βοστώνης, παντρεύτηκε τον Μιχαήλ, παρακολούθησε το πρώτο της μεταπτυχιακό σεμινάριο και μετακόμισε στο Μπέλμοντ της Μασαχουσέτης, όπου μαζί με τον σύζυγό της έχτισαν τη ζωή τους δίπλα σε μια εκλεκτή ομάδα Ελλήνων φίλων φοιτητών του Χάρβαρντ και του ΜΙΤ κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960, με τους οποίους μοιράζονταν επί τριάντα χρόνια χαρούμενες γιορτές Πάσχα και Πρωτοχρονιάς.
Η αξιοσημείωτη ακαδημαϊκή καριέρα της δρος Μακράκη, η οποία διεκόπη στα τέλη της δεκαετίας του 1950 όταν απέκτησε τα τρία της παιδιά, ξανάρχισε όταν επελέγη ως μέλος της πρώτης ομάδας υποτρόφων του Radcliffe Institute, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονταν οι ποιήτριες Ανν Σέξτον και Μαξίν Κούμιν. Εκεί άρχισε να εργάζεται πάνω στη βιογραφία του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η βιογραφία αυτή αποτέλεσε τη διδακτορική διατριβή της στο Χάρβαρντ. Η ελληνική έκδοση, «Ελευθέριος Βενιζέλος 1864-1910: Η διάπλαση ενός εθνικού ηγέτη», τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών.
Η υποτροφία της στο Radcliffe σηματοδότησε και την αρχή μιας μακράς και διακεκριμένης καριέρας στο Regis College, στο Γουέστον της Μασαχουσέτης. Εκεί, από το 1964, υπηρέτησε ως λέκτωρ, στη συνέχεια ως καθηγήτρια και αργότερα ως πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας. Οραματίστρια εκπαιδευτικός, ίδρυσε και διηύθυνε το Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών και υπήρξε συνδιευθύντρια στο Πρόγραμμα Ευρωπαϊκών Σπουδών, εμπνέοντας τους φοιτητές τόσο με τη διδασκαλία της όσο και με πολιτιστικές δραστηριότητες και εκπαιδευτικά ταξίδια. Υπήρξε επισκέπτρια καθηγήτρια στο Χάρβαρντ, στο Boston College και στα Πανεπιστήμια Κρήτης και Αιγαίου. Συνταξιοδοτήθηκε από το Regis College το 1998. Αυτό, ωστόσο, δεν σήμανε το τέλος της ακαδημαϊκής δράσης της, αλλά μάλλον τη μετάβαση σε ένα νέο ηγετικό ρόλο: από το 2002, σε ηλικία 74 ετών, έως το 2011, διετέλεσε κοσμήτωρ του Hellenic College στο Μπρούκλαϊν της Μασαχουσέτης, κερδίζοντας νέους φίλους και εμπνέοντας άλλη μια γενιά φοιτητών.
Κληρονομιά της είναι η ενδελεχής επιστημονική έρευνα, η ακούραστη πνευματική καθοδήγηση και η πρωτοποριακή ηγεσία της στον χώρο των νεοελληνικών σπουδών. Σφράγισε τη διαμόρφωση γενεών φοιτητών και μελετητών, ανοίγοντας νέους δρόμους για την έρευνα και την κατανόηση της νεότερης ελληνικής ιστορίας, λογοτεχνίας και πολιτισμού.
* Ο κ. Ρόμπιν Φλέμινγκ είναι καθηγητής Ιστορίας στο Κολέγιο της Βοστώνης.
