Ο Αλέξανδρος Μηλιάς γεννήθηκε το 1982 στην Αθήνα, όπου και σπούδασε Ιατρική. Ειδικεύτηκε στην Παιδοψυχιατρική. Εχει εκδώσει τα ποιητικά βιβλία «Ο,τι φέρει η βροχή» (Εψιλον, 2010), «Στην αψίδα των νεκρών θριάμβων» (εκδόσεις Πατάκη, 2014), «Κλαγγή των όπλων» (εκδόσεις Πατάκη, 2023) και «Απ’ την Αθήνα φάντασμα» (εκδόσεις Πατάκη, 2025).
Ποια βιβλία έχετε αυτόν τον καιρό πλάι στο κρεβάτι σας;
Διαβάζω ή/και επιστρέφω στα εξής: «Δεν ήμουν πια άνθρωπος» (Οσάμου Νταζάι, Gutenberg), «Πέδρο Πάραμο» (Χουάν Ρούλφο, εκδόσεις Πατάκη), «Το παιδί εγκληματίας» (Ζαν Ζενέ, Αγρα), «Το άσμα του σφαγιασμένου εβραϊκού λαού» (Γιτσχάκ Κατσνέλσον, Loggia), «Εζρα Πάουντ, Ενας νεωτερικός Οδυσσέας» (Στέφανος Ροζάνης, Ροές). Στην κρεβατοκάμαρα πολύ σπάνια υπάρχουν βιβλία – αλλά αυτό μάλλον ελάχιστη σημασία έχει.
Βρήκατε ποτέ τον μπελά σας επειδή διαβάσατε ένα βιβλίο;
Εσωτερικές αναστατώσεις, οδυνηρούς προβληματισμούς. Πρόσφατο παράδειγμα το ποίημα του Κρίτωνα Αθανασούλη «Κάποτε όλα πήγαιναν ωραία…». Επειτα από σύντομη ποιητική ανάπτυξη ενός αισθήματος μαρασμού της ευαισθησίας, φτάνει στο σοκαριστικό, κατά τη γνώμη μου, καταληκτικό δίστιχο: Για σφάξετε ένα μικρό παιδί/να δω αν μπορώ να κλάψω. Ιδίως στη χρονική περίοδο που διανύουμε, η εκτόξευση από το προσωπικό στο συλλογικό και η επιστροφή και πάλι στο προσωπικό ήταν για μένα δύσκολη και αναπόφευκτη.
Υπάρχουν κάποια είδη λογοτεχνίας που προτιμάτε και άλλα που αποφεύγετε;
Σύνθετο θέμα η διάκριση των λογοτεχνικών ειδών. Αυτό που περισσότερο με απασχολεί προσωπικά είναι η δυνατότητα της γραφής να δεσμεύει και να δημιουργεί φορτίσεις ικανές να φτάνουν στον αναγνώστη ως αισθήσεις και νοήματα που θα νιώθονται και θα λειτουργούν συγκινησιακά –πρωτίστως– και διανοητικά με δύναμη και σε βάθος. Μεγάλο βάρος πέφτει στη μορφή, αλλά και το περιεχόμενο δεν είναι καθόλου για να υποτιμάται. Να χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα. Τα λόγια του Κουέντιν στο μυθιστόρημα «Η βουή και η μανία» του Φώκνερ, «Αν είχα τουλάχιστον μια μητέρα για να μπορώ να λέω Μητέρα Μητέρα», όπως και άλλα αποσπάσματα από το ίδιο βιβλίο, έχουν μια ριζική, σχεδόν σωματική ποιητικότητα, την οποία στερούνται πολλά αξιόλογα ποιητικά βιβλία.
Τι είναι αυτό που σας συγκινεί περισσότερο σε ένα βιβλίο;
Οταν αισθάνομαι πως συμβαίνει ό,τι εν συντομία προσπάθησα να περιγράψω προηγουμένως.
Τι συμβολίζει ο τίτλος της ποιητικής σας συλλογής «Απ’ την Αθήνα φάντασμα»;
Το βιβλίο αφορμάται από τα γεγονότα στη Γάζα. Η βία, το ανθρώπινο κακό, η ζώνη των νεκρών ή των ζωντανών-νεκρών είναι θέματα που γενικότερα με έχουν απασχολήσει. Ενιωσα ότι το ποιητικό υποκείμενο δεν θα μπορούσε παρά να είναι φασματικό και πολυφωνικό. Ενα φάντασμα δεν υπόκειται στους περιορισμούς της ύλης και της φθοράς, του χώρου και του χρόνου. Μπορεί να μετακινηθεί από τη Ράφα στο άγαλμα του «Γέρου του Μοριά» της Σταδίου και από εκεί στον Κολοκοτρώνη λίγο έξω από τα Βέρβενα, από το αρχηγείο της Γκεστάπο στον «Αγαμέμνονα» της Μπουμπουλίνας, από το Βιετνάμ στο Κούσκο του διαμελισμένου Τούπακ Αμάρου. Ενα φάντασμα γνωρίζει από ζωή και από θάνατο. Μπορεί να αφομοιώνει πολλαπλές φωνές-υποστάσεις, είναι αχνώδες, ελλειμματικό, τουλάχιστον ελεύθερο.
Ποια είναι η σημασία του χρόνου για εσάς και ποιος ο ρόλος του στο βιβλίο;
Ο χρόνος, στην πορεία, κυρίως θα βιωθεί ως αυτό που μάλλον είναι: μια ανοιχτή, αβέβαιη, παλίνδρομη ροή σχέσεων. Το μωρό, το οποίο έχει κυρίαρχη θέση στο βιβλίο, συνιστά την πιο κρίσιμη ζωντανή αρχή. Η πρώιμη περίοδος θα πρέπει να φέρει την αίσθηση της σταθερότητας και της ασφάλειας των συνδέσεων ζωής. Το μωρό-παιδί είναι, κατά κάποιον τρόπο, το αντίθετο του φαντάσματος. Μια διάχυτη φασματική διάσταση προσώπων και περιβάλλοντος στο βιβλίο, συντονίζεται αλλά και αμύνεται ταυτόχρονα απέναντι σε βάρβαρες εξωτερικές εκθεμελιώσεις και στον ανάλογο εσωτερικό, ψυχικό αντίκτυπο. Η συγκεχυμένη, αντεστραμμένη γενεαλογία, κυρίως πατέρα-γιου, είναι ενδεικτική. Το «αίμα μωρών», τα «πτώματα παιδιά», τρέχουν ανάποδα στον χρόνο. Τα μόνα εντελώς αθώα, γίνονται ή/και προστρέχουν σε αχρονικά-διαχρονικά φαντάσματα.
