Τρεις συνθέτες του 20ού αιώνα πάνω σε θρησκευτικά μουσικά σχήματα αλλοτινών εποχών – ποιο το αποτέλεσμα; Από το «Gloria» του Τζον Ράτερ (γενν. το 1943), στο «Quatre Petites Prieres de St Francis d’ Assise» του Φρανσίς Πουλένκ (1899-1963) και το «Chichester Psalms» του Λέοναρντ Μπέρνσταϊν (1918-1990), το άλμπουμ που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τα τρία αυτά έργα (από τρεις συνθέτες διαφορετικών εθνικοτήτων και θρησκευτικών καταβολών) αποτυπώνει μια ποικίλα ιδιότυπη θέαση του θρησκευτικού αισθήματος σε μια εποχή όπου η θεμελιώδης αυτή υπαρξιακή συνθήκη έχει μεταβληθεί δραστικά.
Το τριμερές «Gloria» είναι έργο ενός Βρετανού με προσωπική παράδοση στη φωνητική μουσική και στα χορωδιακά. Ενα δοξαστικό, όπως το θέλει και ο τίτλος του, που εκφράζει το θρησκευτικό αίσθημα αλλά μέσα από ένα πρίσμα της νεωτερικότητας: πιο κοσμικό, πιο γήινο.
Ο Γάλλος Πουλένκ, πάλι, μέλος των περίφημων «Εξι» (μαζί με τους Νταριούς Μιγιό, Αρτίρ Χόνεκερ κ.ά.), είχε εντρυφήσει στους Στραβίνσκι, Μπάρτοκ, Σένμπεργκ, Ντεμπισί, Ραβέλ, αλλά και στον Μορίς Σεβαλιέ και στην τζαζ του μιούζικ χολ. Το Stabat Mater του παραμένει ένα από τα κορυφαία σύγχρονα έργα θρησκευτικής μουσικής, όπως επίσης το έργο που παρουσιάζεται εδώ, γραμμένο το 1948, για μοναστήρι όπου μόναζε ένας ανιψιός του. Οπως έλεγε ο ίδιος, όσο τον συνάρπαζε ο Αγιος Φραγκίσκος άλλο τόσο τον τρόμαζε.
Τέλος, οι «Ψαλμοί του Τσίτσεστερ» του Μπέρνσταϊν είναι το ένα από τα δύο σημαντικά έργα που συνέθεσε ο πληθωρικός Εβραίος αρχιμουσικός αφότου ανέλαβε τη μουσική διεύθυνση της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης κι έχοντας λίγα μόλις χρόνια πριν πίσω του την τεράστια επιτυχία του «West Side Story» (το άλλο σπουδαίο έργο που συνέθεσε εκείνη την περίοδο ήταν η Τρίτη Συμφωνία του, «Καντίς»). Το έργο δεν άρεσε σε έναν νεαρό ανερχόμενο Αμερικανό συνθέτη, τον Τζον Ανταμς, ο οποίος έστειλε και επιστολή στον «Λένι», για να του τονίσει πόσο παρωχημένο του είχε φανεί. (Ο Ανταμς είναι σήμερα ένας από τους σημαντικότερους εν ζωή Αμερικανούς συνθέτες και η αυτοβιογραφία του αξίζει να διαβαστεί από όλους όσοι αγαπούν αυτή τη μουσική.)
Ο Μπέρνσταϊν μεγάλωσε σε ένα κοσμικό οικογενειακό περιβάλλον, όπου όμως η θρησκευτική λατρεία βιωνόταν σαν μια ευχάριστη, χαρωπή εμπειρία. Το 1964, ο Καθεδρικός του Τσίτσεστερ του ανέθεσε ένα χορωδιακό έργο και ο Μπέρνσταϊν στράφηκε στους εβραϊκούς ψαλμούς, αλλά και στους ρυθμούς και στα έντονα τζαζ και λάτιν ηχοχρώματα του «West Side Story».
Rutter: Gloria Bernstein: Chichester Psalms
Poulenc: Quatre Petites Prieres de St. Francois D’ Assise
The Wallace Collection Choir of Clare College, Cambridge
Timothy Brown Corydon Singers, Matthew Best Brilliant Classics
