Κάποιοι ίσως θυμώνουν ακούγοντας τα παιδιά τους να χρησιμοποιούν λέξεις ακατανόητες. Αλλοι το αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό μαθαίνοντας ότι οι όροι προέρχονται από το TikTok. Αν λοιπόν τα παιδιά σας έχουν αρχίσει να μιλούν με λέξεις όπως «broligarchy» ή «skibidi» και να αναφωνούν «Delulu!» μη νιώθετε μόνοι. Το Λεξικό του Κέμπριτζ μόλις ανακοίνωσε την ένταξη των παραπάνω νέων λέξεων στα λήμματά του, επιβεβαιώνοντας την επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη διαμόρφωση της σύγχρονης γλώσσας.
Η λέξη «skibidi» στο Λεξικό ορίζεται ως «μια λέξη που μπορεί να έχει διαφορετικές σημασίες όπως “κουλ” ή “κακό”, ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς συγκεκριμένο νόημα, σαν αστείο». «Delulu» είναι συντομογραφία της λέξης «delusional» και περιγράφει μια φαντασίωση, κάτι ανέφικτο και ψευδαισθητικό, αν και πολύ επιθυμητό. Η φράση «Delulu is solulu» σε ελεύθερη μετάφραση θα ήταν κάτι σαν «η αυταπάτη είναι η λύση» (το «solulu» προέρχεται από το «solution»), ένα διάσημο σλόγκαν στον ψηφιακό κόσμο.
Ο όρος «tradwife» συνδυάζει τις λέξεις «traditional» και «wife» σε μία λέξη και ορίζεται στο Λεξικό ως: «Μια παντρεμένη γυναίκα, ειδικά αυτή που δημοσιεύει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που μένει στο σπίτι μαγειρεύοντας, καθαρίζοντας κ.λπ. και έχει παιδιά που φροντίζει». «Βrolarchy» είναι η παρέα των σύγχρονων μεγιστάνων, μια μικρή ομάδα κυρίως ανδρών που κατέχουν τέτοιες επιχειρήσεις ή ασχολούνται με την τεχνολογία, είναι εξαιρετικά ισχυροί και διαθέτουν ή επιδιώκουν πολιτική επιρροή.
Το «mouse jiggler» είναι όρος-κατάλοιπο της πανδημίας που καθιέρωσε την τηλεργασία και ορίζεται ως «μια εφαρμογή που χρησιμοποιείται για να φαίνεται σαν να κινείται το ποντίκι υπολογιστή, έτσι ώστε να μοιάζει ότι δήθεν εργάζεστε». Τέλος, καθώς η γενιά Ζ εισέρχεται στο εργατικό δυναμικό, ένας από τους όρους που έχει επινοήσει είναι «work spouse»: Είναι «ένα άτομο –ανεξαρτήτως φύλου– με το οποίο κάποιος έχει στενή σχέση στην εργασία, αλλά όχι ερωτική. Τα δύο πρόσωπα βοηθούν και εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον με τον ίδιο τρόπο που το κάνει ένα παντρεμένο ζευγάρι».
O διευθυντής του λεξιλογικού προγράμματος του Λεξικού Κέμπριτζ Κόλιν ΜακΙντος σχολίασε στην εφημερίδα Guardian ότι «η κουλτούρα του Διαδικτύου αλλάζει την αγγλική γλώσσα και το αποτέλεσμα είναι συναρπαστικό να το παρατηρείς και να το αποτυπώνεις στο λεξικό». Από τη δήλωσή του είναι σαφές ότι οι ραγδαίες αλλαγές στην αγγλική γλώσσα με νεολογισμούς που γρήγορα μετατρέπονται σε διεθνή γλωσσικά δάνεια, έχει ιδιαίτερη σημασία.
«Η ένταξη αυτών των όρων δεν είναι απλώς μια γλωσσική καταγραφή, αλλά μια πολιτισμική αποτύπωση», λέει η επίκουρη καθηγήτρια Κοινωνιογλωσσολογίας ΑΠΘ Αγγελική Αλβανούδη.
«Η ένταξη αυτών των όρων δεν είναι απλώς μια γλωσσική καταγραφή, αλλά μια πολιτισμική αποτύπωση. Το λεξικό λειτουργεί ως εργαλείο γλωσσικής ρύθμισης, οριοθετώντας το περιεχόμενο της επίσημης γλώσσας, ενώ παράλληλα προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα των γενεών, συμπεριλαμβάνοντας αντί να αποκλείει», σχολιάζει στην «Κ» η επίκουρη καθηγήτρια Κοινωνιογλωσσολογίας ΑΠΘ Αγγελική Αλβανούδη.
Ωστόσο το γεγονός της προσθήκης των συγκεκριμένων λέξεων στο περιώνυμο αγγλικό λεξικό την ξαφνιάζει. «Οι συγκεκριμένες λέξεις του TikTok υπόκεινται σε ηλικιακή διαβάθμιση, αφορούν δηλαδή κυρίως τους νέους. Αυτό όμως δεν τις τοποθετεί αυτομάτως σε ένα λεξικό, αφού η διαδικασία ένταξής τους στη γλώσσα δεν έχει δοκιμαστεί στον χρόνο».
Η καθηγήτρια επισημαίνει ότι τα ψηφιακά μέσα και κοινωνικά δίκτυα επιβάλλουν και διαδίδουν πιο γρήγορα λέξεις και εκφράσεις. Οι λέξεις αυτές αναπαράγονται συχνότερα και ταχύτερα από τους χρήστες και περνούν ευκολότερα στον προφορικό λόγο. Πρόκειται για λέξεις με έντονο αξιολογικό φορτίο, που αναφέρονται σε κοινωνικές καταστάσεις και αξιολογούν νέες εμπειρίες σχέσεων, ενώ φέρουν και συναισθηματικό βάρος.
«Τα μέλη της γενιάς Ζ έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει ως ψηφιακοί ιθαγενείς και έτσι δάνεια από την αγγλική γλώσσα και νεολογισμοί εμπεριέχονται στο επικοινωνιακό τους ρεπερτόριο. Οι λέξεις αυτές ξεκινούν να χρησιμοποιούνται από ένα άτομο, περνούν στους ομοίους του και μετά διαχέονται σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες», σημειώνει.
Κάθε νεολογισμός της ελληνικής, πάντως, δεν είναι βέβαιο ότι θα καθιερωθεί, ούτε θα πάρει μια θέση σε ένα ερμηνευτικό λεξικό. Για παράδειγμα, θα υπάρξει άρα λήμμα «γκριντζάρισμα» ή μήπως θα καθιερωθεί ο όρος «ετεροντροπή» για το συναίσθημα της αμηχανίας και της ενόχλησης που νιώθουμε για λογαριασμό κάποιου άλλου;
«Ο φόβος της εξάλειψης της ελληνικής γλώσσας από το ρεπερτόριο των μελλοντικών γενεών δεν ευσταθεί», απαντά η καθηγήτρια στην ερώτησή μας για το μέλλον της ελληνικής γλώσσας. «Η χρήση των νέων λέξεων είναι απενοχοποιημένη. Η κοινότητα θα αποφασίσει τι θα κρατήσει και τι θα αφήσει στην πορεία των ετών».
