Τα τελευταία 20 χρόνια γνωρίζει παγκόσμια επιτυχία με το συγκρότημά του, τους Foals. Εχει μπει σε στούντιο ηχογράφησης με έναν από τους κορυφαίους ντράμερ όλων των εποχών, τον Νιγηριανό Τόνι Αλεν. Διαβάζει Γιάννη Ρίτσο και μνημονεύει τον σκηνοθέτη Φρανσουά Τριφό. Τον λένε Γιάννη Φιλιππάκη.
Εζησε ένα χρόνο στη Νότιο Αφρική. Ο πατέρας του είναι Ελληνας και η μητέρα του Εβραία, ουκρανικής καταγωγής. Μεγάλωσε στη Μυτιλήνη, καθώς εκείνη δίδασκε στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Σχολείο και κολέγιο πήγε στην Οξφόρδη. Το 2005 σχημάτισε το τετραμελές συγκρότημα των Foals, με τους οποίους έχει περιοδεύσει σε ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς και σε Αμερική, Καναδά, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Ιαπωνία, ενώ κατέκτησαν και την κορυφή των βρετανικών charts το 2019. Στα τέλη του 2024, δοκίμασε κάτι διαφορετικό, ηχητικά, με το σχήμα των Yannis & The Yaw.
Ανάμεσα σε όλα αυτά, υπάρχει και μία σταθερά για τον Γιάννη Φιλιππάκη: κάθε χρόνο επισκέπτεται τον πατέρα του στην Ολυμπο της Καρπάθου.
– Το βρετανικό Rolling Stone απένειμε στους Yannis & The Yaw το βραβείο του «καλύτερου συγκροτήματος» για το 2024 και εσείς έχετε ήδη έτοιμο νέο δίσκο, με τίτλο «OnStage». Περιέχει έξι τραγούδια, ζωντανά ηχογραφημένα σε Παρίσι και Αμστερνταμ. Ενα από αυτά και η διασκευή του «Afrodisco Beat», επιτυχία του Τόνι Αλεν από το 1979…
– Το ντεμπούτο των Yaw ηχογραφήθηκε στο Παρίσι τo 2016. Τύμπανα έπαιξε ο, σύμφωνα με τον Μπράιαν Ινο, «καλύτερος ντράμερ στον κόσμο», ο Τόνι Αλεν, που είχε γεννηθεί στο Λάγος – εξ ου και ο τίτλος «Lagos, Paris, London». Δυστυχώς, κάποιες άλλες υποχρεώσεις και στη συνέχεια η πανδημία δεν μας επέτρεψαν να ολοκληρώσουμε όλα τα τραγούδια μαζί του, αλλά οφείλαμε να συνεχίσουμε και μετά τον θάνατό του, την άνοιξη του 2020.
Σε αντίθεση με το πιο συγκεκριμένο ύφος των Foals, σε αυτό τον δίσκο ήθελα να συνδυάσω τα στοιχεία της ελληνικής καταγωγής μου, της αφρικανικής κληρονομιάς, αλλά, ασφαλώς, και του Λονδίνου, στο οποίο ζω για περισσότερα από 30 χρόνια. Είχα εξαρχής στο μυαλό μου διάθεση για πειραματισμούς, περισσότερο αυτοσχεδιασμό και, κυρίως ένα πνεύμα πολιτιστικής αναζήτησης και εξερεύνησης δυνατοτήτων. Δεν ήθελα μια προκαθορισμένη ηχητική ταυτότητα, αλλά κάτι που να διαμορφώνεται στην πορεία.
– Θα δοκιμάζατε ποτέ να πειραματιστείτε, αντίστοιχα, με Ελληνες μουσικούς ή ελληνικά μουσικά όργανα;
– Ναι, ασφαλώς και θα το έκανα. Ο πατέρας μου ζει στην Κάρπαθο και μάλιστα επισκευάζει παραδοσιακά όργανα, επομένως έχω τα ακούσματα. Θα με ενδιέφερε να κάνω κάτι με τους ρυθμούς και τα τραγούδια του νησιού. Αυτό το καλοκαίρι βρέθηκα και στην Ηπειρο και θα ήθελα πολύ να μελετήσω ακόμη περισσότερο την τοπική μουσική. Γνώρισα μουσικούς στην Παναγιά και το σκέφτηκα πολύ σοβαρά. Δεν ξέρω αν θα το έκανα με τους Yaw ή σε κάποιο άλλο πρότζεκτ, αλλά κάπως νιώθω την ελληνική μουσική να με καλεί. Θα έλεγα ότι το αισθάνομαι ως καθήκον μου να το δοκιμάσω…
– Εχετε σκηνοθετήσει στο παρελθόν βίντεο για λογαριασμό άλλων συγκροτημάτων, ενώ ήδη τρία από τα νέα σας τραγούδια έχουν επίσης γυριστεί σε βίντεο – όλα πολύ ιδιαίτερα. Παρόλο που δεν ζούμε τη χρυσή εποχή του MTV, είναι ξεκάθαρο ότι δίνετε μεγάλη σημασία στην εικόνα.
– Κατά κανόνα, όταν γράφω ένα τραγούδι, έχω για συντροφιά μια συγκεκριμένη εικόνα στο μυαλό μου. Και, μέσα από το τραγούδι, προσπαθώ να βρω τα χρώματα, τα σχήματα και το πλαίσιο αυτής της εικόνας. Η εικόνα καθορίζει μέχρι πού θα φτάσει το τραγούδι. Για παράδειγμα, όταν έγραφα το «Clementine», μπορούσα σχεδόν να δω καθαρά μπροστά μου μία καρτ ποστάλ από τη δεκαετία του 1960, που είχε σταλεί από τη Γαλλία, με αυτά τα χρυσά χρώματα, αυτή την ελαφρώς αφελή ιδέα της χρυσής δεκαετίας: ήλιος, νοσταλγία, ρομαντισμός, στοιχεία που χαρακτήριζαν και τις ταινίες του Τριφό. Αυτές οι εικόνες με βοήθησαν να ολοκληρώσω το τραγούδι, αλλά το βίντεο έχει διαφορετική αισθητική – δεν θεωρώ ότι ένα μουσικό βίντεο πρέπει να υπηρετεί τις εικόνες που συνδέονται με τη σύνθεση του τραγουδιού ή αυτά που περιγράφουν οι στίχοι. Αντιθέτως, μπορεί να έχει τη δική του, αυτόνομη υπόσταση.
– Στην Οξφόρδη σπουδάσατε αγγλική φιλολογία. Να υποθέσουμε ότι αντλείτε συχνά έμπνευση από βιβλία και συγγραφείς;
– Ναι, σαφώς, αλλά κυρίως από την ποίηση. Οταν ήμουν έφηβος διάβαζα πολλά μυθιστορήματα, αλλά διαπιστώνω ότι καθώς μεγαλώνω καταφεύγω περισσότερο στην ποίηση. Διαβάζω και Ελληνες ποιητές – αγαπώ πολύ τον Γιάννη Ρίτσο. Βρίσκω τα ποιήματά του, ειδικά εκείνα που έγραψε προς το τέλος της ζωής του, γεμάτα απίστευτες εικόνες ανάμεσα στις λέξεις, λέξεις που σε στοιχειώνουν. Για μένα η ποίηση είναι η πιο εικαστική μορφή λογοτεχνίας. Συνεργάστηκα με το Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου και έγραψα μουσική για ένα θεατρικό έργο του Αλεξάντερ Ζέλντιν, το «The Other Place», που βασίζεται στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλή. Εχω επικοινωνία και με συγγραφείς που ακούν τη μουσική μου, όπως ο Ρόμπερτ ΜακΦάρλαν (σ.σ. «Υπογαία», Μεταίχμιο, 2020) ή ο Μαξ Πόρτερ (σ.σ. «Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά», Πόλις, 2018). Δεν θα σταματήσω ποτέ να αντλώ έμπνευση από τον γραπτό λόγο.
H ποίηση του Ρίτσου Αγαπώ πολύ τον Γιάννη Ρίτσο. Βρίσκω τα ποιήματά του, ειδικά εκείνα που έγραψε προς το τέλος της ζωής του, γεμάτα απίστευτες εικόνες ανάμεσα στις λέξεις, λέξεις που σε στοιχειώνουν.
– Φέτος οι Foals, το βασικό σας συγκρότημα, συμπληρώνει 20 χρόνια· έχετε κυκλοφορήσει επτά στούντιο άλμπουμ, δύο ακόμη με πειραματικά/ηλεκτρονικά ρεμίξ, έχετε συμβόλαιο με πολυεθνική εταιρεία, έχετε εμφανιστεί στο Royal Albert Hall και στο Γουέμπλεϊ. Τι φιλοδοξίες έχετε για το μέλλον;
– Κάναμε ένα ετήσιο διάλειμμα και πέρυσι τον χειμώνα συναντηθήκαμε στην Ισλανδία – είχαμε κλείσει ένα σπίτι, όπου μείναμε για μία εβδομάδα, ώστε να προγραμματίσουμε τα επόμενα βήματά μας. Νομίζω ότι ο βασικός στόχος μας είναι το απόλυτο Foals άλμπουμ, αυτό που θα μας αντιπροσωπεύει καλύτερα και πληρέστερα από κάθε άλλο. Νιώθω ότι δεν το έχουμε καταθέσει ακόμη αυτό. Και αυτό το χρονικό διάστημα που προηγήθηκε, χωρίς να ασχολούμαστε με το γκρουπ, μας έκανε καλό, γιατί είμαστε διψασμένοι και θέλουμε να κάνουμε αισθητή την παρουσία μας με ένα δίσκο που θα μας καθορίσει. Θέλουμε να είναι δυναμικός και οι στίχοι πολυεπίπεδοι. Επίσης, χρωστάμε μια καλή συναυλία στην Ελλάδα – είχαμε κλείσει το 2020 να παίξουμε στο φεστιβάλ Eject, αλλά η πανδημία τα ακύρωσε όλα.
– Εχοντας ζήσει σε δύο ηπείρους και τρεις διαφορετικές χώρες, έχοντας περιοδεύσει σε ολόκληρο τον κόσμο, πού νιώθετε περισσότερο ότι είναι το σπίτι σας;
– Στην Κάρπαθο και ιδίως στην Ολυμπο, το χωριό από όπου κατάγομαι. Φυσικά, και στο Λονδίνο νιώθω πολύ οικεία. Μου αρέσει αυτή η δυαδικότητα και, σε αυτή τη φάση της ζωής μου, δεν θα ήθελα να διαλέξω κάτι από αυτά τα δύο – ίσως όταν μεγαλώσω, να κατασταλάξω κάπου. Για την ώρα όμως και τα δύο μέρη μού δίνουν την ενέργεια που χρειάζομαι ώστε να νιώθω σταθεροποιημένος.
– Το όνομα «Γιάννης Φιλιππάκης» ίσως δεν είναι η προφανής επιλογή για να κάνει κάποιος καριέρα στην ποπ και ροκ μουσική. Σκεφτήκατε ποτέ ένα πιο «εμπορικό» ψευδώνυμο;
– Οχι, ούτε κατά διάνοια! Το όνομά μου είναι Φιλιππάκης, γιατί να το αλλάξω; Είναι η ταυτότητά μου και είμαι υπερήφανος για την κληρονομιά που κουβαλάω. Δεν με ενδιαφέρει αν κάποιοι άνθρωποι δυσκολεύονται να συλλαβίσουν το όνομά μου – αυτό είναι, θα πρέπει να το μάθουν. Πάντοτε θα είμαι υπερήφανος που είμαι Ελληνας. Θα ήμουν ένας άλλος άνθρωπος αν δεν είχα αυτή την καταγωγή. Οταν είσαι έφηβος, ίσως σε δυσκολεύει αυτή η ιδιαιτερότητα του να μην έχεις γεννηθεί στον τόπο όπου πηγαίνεις σχολείο, γιατί σε αυτή την ηλικία η αίσθηση της ταυτότητας, η ανάγκη τού να ανήκεις κάπου ξεκάθαρα είναι πολύ σημαντικές. Δεν ήταν λοιπόν εύκολο εξαρχής να βρω την ισορροπία, αλλά αυτές οι καταβολές με έχουν κάνει πιο πλούσιο εσωτερικά και δεν θα τις άλλαζα για τίποτα στον κόσμο.
Είμαι υπερήφανος για την κληρονομιά που κουβαλάω. Δεν με ενδιαφέρει αν κάποιοι άνθρωποι δυσκολεύονται να συλλαβίσουν το όνομά μου – αυτό είναι, θα πρέπει να το μάθουν.
– Υπάρχουν τρεις Eλληνες με το όνομα Γιάννης, λοιπόν, γνωστοί παγκοσμίως… Θα θέλατε κάποια στιγμή να γίνετε ο πιο γνωστός όλων;
(γελώντας) Ναι, Αντετοκούνμπο, Βαρουφάκης και Φιλιππάκης, σωστά; Οχι, δεν έχω καμία τέτοια φιλοδοξία· είμαι απολύτως ικανοποιημένος να παραμείνω εδώ όπου βρίσκομαι ήδη!
