Κλέβει η Γιάννοβα τον Γιάννη απ’ το βιος της.
Για μία ακόμα φορά προστρέχουμε στις παροιμίες, που σημαίνει προστρέχουμε στη γλώσσα.
Ισως η γλώσσα, μεταξύ των πάμπολλων λειτουργιών της, σταθμίζει την ηθική στάση και συμπεριφορά μας. Στον κοινοτικό βίο, το πρόσωπο της κοινότητος υπερέβαινε και στέγαζε τα επιμέρους πρόσωπα, έθετε αλληλωφέλιμα πλαίσια.
Κύρια αναχώματα η ντροπή, η ενθεότης και κυρίως η γλώσσα. Γλώσσα ψυχαγωγική, παραμυθητική, παιδαγωγική.
Η σύγχρονη αθηναϊκή που κυριαρχεί δεν αποκαθαίρει ψυχές και νόες, μάλλον θολώνει.
Η αποξένωση από το αίσθημα της κοινότητος άρχισε από τη γλωσσική αποξένωση.
Και η γλωσσική αποξένωση άρχισε από την παθητικότητα και την αδεξιότητα των χεριών μας. Τα χέρια δημιουργούν τη γλώσσα. Ξέμαθαν τα χέρια μας να δημιουργούν, ξέμαθε κι ο νους μας τη γλωσσική πλαστουργία.
Μας άφησε γεια και το ροδόσταμο της γλώσσας, οι παροιμίες.
Τι να αποστάξεις απ’ τον άνοστο λόγο ενός ανούσιου βίου; Ως κι η λεμονιά λεμόνια που θα ’λεγαν οι χωριάτες για το αυτονόητο.
Και ποιος ξέρει τι άλλο θα μας αφήσει γεια, για να καταστροφολογήσουμε και λιγάκι. Αφήστε την επέλαση των αγγλισμών που κοντεύουν να κάνουν αυτή την άνοστη γλώσσα ακατανόητη καρικατούρα.
Και επειδή τίποτα πλέον απ’ αυτά που απαρτίζουν τη βιωτή μας δεν δημιουργείται απ’ τα χέρια μας, η σχολική αθηναϊκή εκφράζει σχεδόν το κενό γράμμα. Δεν πα’ να ’χει αυτό το γράμμα τεράστιο λεκτικό εύρος; Εχει ελάχιστο ριζικό βάθος. Χωρίς πλέον τις γλωσσικές αντιστάσεις και εκ της φύσεώς μας ρέποντες προς την ευκολία, χάσαμε τις αναστολές μας.
Μόνον διακωμωδώντας, φυσικά, μπορεί κανείς να μιλήσει για τα φαινόμενα διαφθοράς τύπου ΚΟΥΠΕΠΕΠΕ. Διότι η γλωσσική αφασία βαθμηδόν μας αποστερεί και τη στοιχειώδη ευφυΐα.
Εύκολα πλέον ο πολίτης αλλά και ο πολιτικός μπορούν να γίνουν Γιάννοβα που κλέβει τον Γιάννη απ’ το βιος της.
Μα αεροδρόμιο ελαιώνας; Πορτοκαλιές που άμα τη φυτεύσει, κάνουν τόνους πορτοκάλια; Κι όλα αυτά φόρα παρτίδα στα τηλεφωνήματα; Μυαλό πορτοκαλοκουκούτσι;
Αντιγράφω από το προ δεκαετίας βιβλίο μου «Κοντά στην κοιλιά»:
Ο πρωθυπουργός υπό το βάρος της κατακραυγής συγκάλεσε αμέσως υπουργικό συμβούλιο. Εισήλθε στην αίθουσα κατηφής, πρώτη φορά άλουστος και μπήκε αμέσως στο θέμα.
«Ξέρω τι σκέφτεστε. Οτι εγώ φταίω για όλα. Μα είναι δυνατόν;».
«Αν είναι λέει;» έλεγαν μέσα τους οι υπουργοί αλλά τηρούσαν αιδήμονα σιωπή.
«Πείτε μου ευθαρσώς και μην κοιτάζετε αλλού, εγώ φταίω; Εσείς είστε αθώοι;».
Αλλά οι υπουργοί κοιτούσαν αλλού και μερικοί έπιασαν κουβεντούλα.
«Τι λέτε αγαπητέ θα βρέξει αύριο;».
«Δεν είδατε τον καιρό στην τηλεόραση αγαπητέ; Οι πιο έγκυροι μετεωρολόγοι είπαν ότι ή θα βρέξει ή δεν θα βρέξει».
«Τι μου λέτε, πολύ ενδιαφέρον».
«Να ρωτήσουμε και τον υπουργό βροχοπτώσεων, ηλιοφάνειας, φυλλοξήρας και κλιματικής αλλαγής».
«Απαντήστε μου επιτέλους» ωρυόταν ο πρωθυπουργός.
«Εσύ ξέρεις πρόεδρε».
«Ξεράδια. Κι εσύ ξέρεις και όλοι ξέρετε. Και μην με ξαναπείτε πρόεδρο».
Τότε βρήκε την ευκαιρία ο υπουργός πολιτισμού και ημερών ποίησης, αθλητισμού και θαλασσοπαιγνίων, θρησκευμάτων και εμποροπανηγύρεων που ένιωθε ριγμένος απ’ το υπουργείο να πει μουλωχτά.
«Ο,τι πεις αρχηγέ».
«Δεν είμαι αρχηγός» κραύγασε ο πρωθυπουργός και η φωνή του απ’ τα νεύρα του έκανε κοκοράκι.
«Είμαι πρώτος μεταξύ ίσων, ε ίσος μεταξύ πρώτων».
Αμέσως μετά όλο φούρια και κακία οι υπουργοί μετέφεραν την ευθύνη στους υφυπουργούς και στους γενικούς γραμματείς, αυτοί στους περιφερειάρχες, αυτοί στους Νομάρχες και στους Δημάρχους, αυτοί στους προϊσταμένους, οι προϊστάμενοι στους υπαλλήλους και έτσι πηγαίνοντας η ευθύνη έφτασε σε μια γριά που είχε δεκαπέντε ελιές και δήλωνε πενήντα με τη σύμπραξη του αρμοδίου υπαλλήλου. Μοιραζόντουσαν το επίδομα. Η έκταση της χώρας μ’ αυτές τις δηλώσεις τετραπλασιάστηκε.
Επιτέλους μια ογκώδης χώρα.
*Το τελευταίο βιβλίο του Σωτήρη Δημητρίου είναι οι «Αντιπαθητικές λέξεις» (εκδ. Πατάκη, 2024).
