Η δουλειά που κάνει τα τελευταία χρόνια ο ποιητής, συγγραφέας και φωτογράφος Κυριάκος Συφιλτζόγλου στα χωριά του νομού Δράμας θυμίζει εκείνη ενός τυμβωρύχου. Είναι μια ανασκαφή με ιδιαιτερότητα και μοναδικότητα. Σαν να ακούει ένα εσωτερικό κάλεσμα, ο Κυριάκος Συφιλτζόγλου έχει συσσωρεύσει μια εξαιρετική βιωματική γνώση για όλο το απόθεμα ενός θνήσκοντος κόσμου στα χωριά γύρω από τη Δράμα. Επί της ουσίας, η ποιητική και υπαρξιακή ανατομία που κάνει στα εγκαταλελειμμένα σπίτια έχει προσδώσει μια απροσδόκητη ορατότητα σε ένα σύμπαν που είχε κυλήσει στο χείλος της λήθης.
Η προσωπική μυθολόγηση που επιχειρεί σε όσα κεκοιμημένα σπίτια συναντά στον Νικηφόρο, στην Προσοτσάνη και στις μικρότερες κοινότητες της Δράμας φέρει το βλέμμα του, αυτό που φωτίζει τα ίχνη περασμένων ζωών μέσα στα σπίτια, στα οποία εισχωρεί μόνος, μέσα σε ερειπωμένες κάμαρες, με ξέστρωτα κρεβάτια, σβησμένα καντήλια, εικονίσματα, σακάκια και φορέματα σε κρεμάστρες, ελληνικές σημαίες και λουλουδιασμένους μουσαμάδες, καρέκλες και κουρτίνες εξαϋλωμένες, φωτογραφίες γάμου και στέφανα, ρολόγια και γράμματα, σόμπες και τσίγκινα σκεύη, ξεκοιλιασμένα στρώματα και ξεχαρβαλωμένες σκάλες… Ολος αυτός ο κόσμος, σωστό κενοτάφιο, φεγγοβολά γεμάτος ποίηση και ομορφιά στον δικό του φακό.
Μια επιλογή από αυτές τις φωτογραφίες στα εσωτερικά των σπιτιών στα χωριά της Δράμας συνθέτει το βιβλίο του «Ακατοίκητα» (εκδ. Ποταμός), μια φωτογραφική συνέχεια άλλων εσωτερικών, εξομολογητικών και ποιητικών βιβλίων του, όπως το «Δρομάιλο» ή το «Σπίτι παιδιού» (εκδ. Αντίποδες). Ο Κυριάκος Συφιλτζόγλου ανασταίνει όλα αυτά τα χωριά με έναν τρόπο όχι κατ’ ανάγκην πένθιμο, αλλά οπωσδήποτε βαθιά συνειδητό ως προς τις λάμψεις της ζωής και τις κοιλότητες της ματαίωσης. Τα χρώματα στους τοίχους, τα λείψανα μιας καθημερινότητας, με απροσδόκητα λουλακί ή σμαραγδί ή ρόδινες ανταύγειες, αναδεύονται σαν κτερίσματα οικογενειακών μαυσωλείων.
Σε όλα τα χωριά μνημονεύεται και η παλιά τουρκική ή σλάβικη ονομασία, και αυτό φυσικά για να δηλωθεί η μετάβαση ανάμεσα σε δύο κόσμους. Πώς ήταν η Δράμα και τα χωριά της το 1912 και πώς ήταν το 1925; Τα σπίτια που συναντά στις περιπλανήσεις του ο Κυριάκος Συφιλτζόγλου είναι σπίτια στα οποία κατοίκησαν οι πρόσφυγες μετά το 1922-23, κυρίως Πόντιοι, που έστησαν εξαρχής μια νέα ζωή σε ξένα χώματα. Οι μνήμες αυτού του κόσμου δεν χάθηκαν, υπάρχουν ακόμη, και είναι στα σπίτια αυτά που μένουν, σαν ταριχευμένες σκιές, ίχνη μιας ζωής που βιώθηκε ώς το μεδούλι. Είναι ένας κόσμος που διασώζεται λίγο πριν από την εξαΰλωση.
Και είναι όλος αυτός ο χάρτης, στο όριο αληθοφάνειας και μυθοπλασίας, ρεαλισμού και ονειροφαντασίας, που μας οδηγεί να δούμε με καθαρή ματιά αυτά τα ομιχλώδη γοητευτικά σπαράγματα ως μάρτυρες μιας ιστορικής παρακαταθήκης. Είτε είναι πρόγονοι με ονοματεπώνυμο είτε ανώνυμοι πλέον βιοπαλαιστές μιας ξεχασμένης καθημερινότητας, οι άνθρωποι που έζησαν στα σπίτια αυτά άφησαν αυτά τα κληροδοτήματα-φυλαχτά. Ο Κυριάκος Συφιλτζόγλου έχει αναλάβει, χωρίς ίσως να το επιδιώξει συνειδητά, να δώσει φωνή σε έναν κόσμο που περιθωριοποιήθηκε από τον χρόνο, τη λήθη, την αδιαφορία, την άγνοια. Είναι όμως ένας κόσμος που πρέπει να διασωθεί, να τιμηθεί, να αναγνωριστεί… Τα «Ακατοίκητα» μας αφήνουν τις σκιές και την υγρασία του.
