Τη συντήρηση και την αποκατάσταση του Αγιου Ιωάννη Θεολόγου στον Δανακό της Νάξου, ενός ιδιαιτέρως σπάνιου, σε διεθνές επίπεδο, βυζαντινού ναού της περιόδου της Εικονομαχίας, ολοκλήρωσε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.
Πρόκειται για έναν δίκλιτο καμαροσκέπαστο κοιμητηριακό ναό, ανεικονικής διακόσμησης, που χρονολογείται στην εικονομαχική περίοδο (726-787, 814-842 μ.Χ.). Από το μνημείο, του οποίου το τρίτο κλίτος δεν οικοδομήθηκε ποτέ, καθαιρέθηκαν οι εσωτερικές και εξωτερικές τσιμεντένιες επενδύσεις, απομακρύνθηκε το νεωτερικό τέμπλο, ενώ αφαιρέθηκε και η κτιστή κατασκευή της Αγίας Τράπεζας στον ημικίλυνδρο της αψίδας του βόρειου κλίτους, προκειμένου να αποκαλυφθεί και να συντηρηθεί το αρχικό κτιστό σύνθρονο, που αποτελείται από τρεις βαθμίδες και στην κορυφή του φέρει επισκοπικό θρόνο.
Ο ιδιαίτερα αξιοσημείωτος ανεικονικός διάκοσμος του ναού (ένα χαρακτηριστικό που το μοιράζεται με λίγους ακόμα εικονομαχικούς ναούς της Νάξου, οι οποίοι προσελκύουν το ενδιαφέρον της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας) ανακαλύφθηκε στον ανατολικό τοίχο του. Στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας, στο κέντρο φολιδωτού κάμπου, ένας μεγάλος διάλιθος σταυρός εγγράφεται μέσα σε κυκλική δόξα, η οποία συντίθεται από ομόκεντρους πολύχρωμους κύκλους. Στον ημικίλυνδρο της αψίδας κυριαρχούν δύο πολύχρωμα γραπτά θωράκια με σταυρό μέσα σε ρόμβο, ενώ την εντυπωσιακή ανεικονική σύνθεση συμπληρώνουν γεωμετρικά και φυτικά μοτίβα.
Οπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωσή της, η ΕΦΑ πραγματοποίησε και ανασκαφή, η οποία έφερε στο φως τρεις κτιστούς, πιθανότατα μεταγενέστερους τάφους, μερικώς λαξευμένους στο μαλακό βραχώδες υπόστρωμα του ναού και οι οποίοι εφάπτονταν με τον βόρειο τοίχο του. Εντοπίστηκαν τουλάχιστον δύο σκελετοί ανά τάφο, καθώς και όστρακα με εγχάρακτη επιγραφή IC XC NIKA ή αστέρι του Δαβίδ.
Μετά την απομάκρυνση των νεότερων τάφων, στο εξωτερικό πραγματοποιήθηκαν και εργασίες διαμόρφωσης και πλακόστρωσης του περιβάλλοντος και του αύλειου χώρου, προκειμένου αυτός να διαχωριστεί από την περιοχή του σύγχρονου νεκροταφείου και να επιτευχθεί η λειτουργική κίνηση γύρω από το μνημείο και η θέασή του από ποικίλες οπτικές γωνίες.
Τα θυρανοίξια του Αγιου Ιωάννη Θεολόγου θα τελεστούν τη Δευτέρα, 21 Ιουλίου, στις 7.30 μ.μ. Το έργο της συντήρησης και αποκατάστασης του ναού, που έλαβε την ενεργή συμπαράσταση της τοπικής ενορίας Ζωοδόχου Πηγής Δανακού και του εφημερίου π. Πέτρου Αμοργιανού, εντάσσεται στο ευρύτερο πρόγραμμα αποκατάστασης των βυζαντινών ναών της Νάξου που υλοποιεί η ΕΦΑ Κυκλάδων και χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους του υπουργείου Πολιτισμού και από ιδιωτικές δωρεές.
