9 Ιουλίου 2016. Ο κορυφαίος πιανίστας Κιθ Τζάρετ επισκέπτεται τη Βιέννη, μια πόλη με πλούσια μουσική παράδοση. Το κοινό έχει ήδη γεμίσει το «Βίνερ Μουζίκφεραϊν», ένα μέγαρο μουσικής που φιλοξενεί έναν από τους πέντε συναυλιακούς χώρους με την καλύτερη ακουστική στον κόσμο, την περίφημη Χρυσή Αίθουσα.
Ασφαλώς και δεν έχει παρτιτούρες μπροστά του, καθώς όλη η βραδιά θα είναι γεμάτη αυτοσχεδιασμούς και τα κομμάτια δεν έχουν τίτλους: εννέα μέρη υπό τον γενικό τίτλο «New Vienna».
Μουσική επίθεση
Ξεκινάει με μία από τις πιο έντονες, πιο πυκνές ηχητικές επιθέσεις που θα περίμενε κανείς να ακούσει από έναν 71χρονο πιανίστα: για δέκα λεπτά και τριάντα δευτερόλεπτα μοιάζει να μην παίρνει ανάσα, το ίδιο και το κοινό, που ίσως δεν είναι προετοιμασμένο για ένα τέτοιο… πρελούδιο. Μόλις ο ήχος σταματήσει, περνούν μερικά δευτερόλεπτα μέχρι το ακροατήριο να συνέλθει και να καταλάβει ότι μπορεί να χειροκροτήσει. Εισπράττοντας αποθέωση χωρίς καν να χαϊδεύει, κυριολεκτικά, αυτιά, ο Τζάρετ αλλάζει ταχύτητα και στο «part II» εμφανίζεται σαφώς πιο μινιμαλιστικός. Εξι λεπτά μετά επαναφέρει την avant garde προσέγγιση, σαν καρχαρίας που κυκλώνει το θύμα του σε μια φουρτουνιασμένη θάλασσα. Σταματάει πάλι απότομα πέντε λεπτά αργότερα, αλλά αυτή τη φορά το κοινό δεν αργεί να ανταποκριθεί: κάποιοι σηκώνονται και όρθιοι. Το χειροκρότημα είναι πιο δυνατό, ακούγονται και κάποιες φωνές επιδοκιμασίας. Ο Τζάρετ έχει κερδίσει το στοίχημα. Πλέον δεν έχει παρά να ακουμπήσει τα δάχτυλά του στα πλήκτρα και να αποδώσει την ηρεμία μετά την καταιγίδα. Το «IV» κινείται πιο κινηματογραφικά, σαν λευκό σύννεφο σε γκρίζο ουρανό, το αμέσως επόμενο μοιάζει σαν να έχει βγει από το «τυπικό» ρεπερτόριό του, το «VI» θα μπορούσε να είναι το σάουντρακ ενός άσκοπου περιπάτου σε ένα λαβυρινθώδες μονοπάτι και το έβδομο απόσπασμα είναι ό,τι πιο κοντινό στην ατμοσφαιρική ’70s περίοδο του Τζάρετ που θα ακουστεί απόψε – σχεδόν περιμένεις το σαξόφωνο του Γιαν Γκαρμπάρεκ, που όμως δεν έρχεται ποτέ.
Η έκπληξη, εντούτοις, κρύβεται στο επόμενο, που πάνω σε έναν κατεξοχήν μπλουζ ρυθμό χτίζει μέσα σε μόλις τρία λεπτά μία ragtime μελωδία – και όσοι κάθονται κοντά στη σκηνή ακούνε και τον γνώριμο ήχο από το μουρμουρητό του Αμερικανού πιανίστα που, έχοντας πλέον συνδεθεί με όλη τη σάλα, αρχίζει και ο ίδιος να χαλαρώνει, με το τελευταίο «New Vienna» κομμάτι να θυμίζει γκόσπελ υπό το πρίσμα του Μπαχ!
Γκραν φινάλε…
Αντί για άλλο ανκόρ, αποφασίζει να κλείσει με ένα κομμάτι που παίζει συχνά – κάθε φορά διαφορετικά: το «Somewhere Over The Rainbow» του Χάρολντ Αλεν, που έγινε αρχικά γνωστό το 1939 από την ταινία «Ο Μάγος του Οζ», αναλαμβάνει τον ρόλο του νυχτερινού αποχαιρετισμού.
O Τζάρετ δεν το γνωρίζει, αλλά αυτή θα είναι η τελευταία του περιοδεία και, το 2025, λίγο μετά τα 80ά γενέθλιά του, η αποψινή συναυλία θα κυκλοφορήσει σε δίσκο από την ECM. Πιθανότατα θα είναι και η τελευταία του κυκλοφορία, αφού από το 2018 δύο εγκεφαλικά επεισόδια δεν του επιτρέπουν να παίζει πιάνο και με το αριστερό χέρι.
«Είναι κληρονόμος τόσο του Ράινερ Μαρία Ρίλκε όσο και του Φραντς Λιστ, αλλά και του Μπιλ Εβανς ή του Μπαντ Πάουελ και αυτό που τον συνδέει με την τζαζ παράδοση είναι αποκλειστικά η αταλάντευτη αφοσίωσή του στον ρυθμό και στον αυτοσχεδιασμό – και όχι η προσκόλλησή του στις “μπλε” νότες. Σύμφωνα με τη δική του εκδοχή της δημιουργικής διαδικασίας, αδειάζει το μυαλό του όσο περισσότερο γίνεται και η μουσική απλά διέρχεται από μέσα του», έγραφε στο αριστουργηματικό βιβλίο «Κι όμως, όμορφα» το 1991 ο Τζεφ Ντάιερ (εκδόσεις Πάπυρος) και δύσκολα θα μπορούσε να προσθέσει κάποιος κάτι πιο περιγραφικό. Ισως μόνον ότι, αν το «New Vienna» είναι το τελευταίο ηχογραφημένο υλικό που θα μας χαρίσει, μπορεί να είναι ήσυχος ότι δεν κλείνει με απλό κρότο, αλλά με εμφατικό κανονιοβολισμό, την πλούσια καριέρα του.
*Το «New Vienna» κυκλοφορεί από τις 30 Μαΐου σε cd/2lp από την ECM (διανομή στη χώρα μας: Α&Ν Records).
