«Ζητούμενο της εποχής μας δεν είναι η νοσταλγική διάθεση, αλλά νέες αναγνώσεις σε πολλά επίπεδα. Επιδιώκουμε να εμπλουτίσουμε τη ζωή μας με ό,τι το παρελθόν κομίζει στο παρόν, δηλαδή με στοιχεία που μας αφορούν άμεσα. Η αναζήτηση αυθεντικότητας όσον αφορά τη μνήμη είναι ουτοπική, γιατί η χρονική απόσταση τείνει να ωραιοποιεί καταστάσεις και γεγονότα», λέει στην «Κ» ο Γιώργος Κουμεντάκης.
Λίγο μετά την ανακοίνωση του καλλιτεχνικού προγράμματος της νέας σεζόν, συζητάμε με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τον θεματικό άξονα που συνδέει το παρελθόν του λυρικού θεάτρου με το μέλλον που θα γεννηθεί από μια μεταβατική εποχή σαν τη δική μας. «Νομίζω λοιπόν ότι χρειάζεται να ξαναδιαβάσουμε το παρελθόν με νέο βλέμμα, να εντοπίσουμε τις αξίες του και να επανέλθουμε στο κέντρο του συναισθήματος, που τόσο μας λείπει σήμερα».
Καθώς πλησιάζει στο τέλος της τρίτης θητείας του, ο Γιώργος Κουμεντάκης επιστρέφει στη σκηνή ως δημιουργός με ένα έργο που σημάδεψε την καλλιτεχνική δημιουργία της δεκαετίας του ’90. Το «Ρέκβιεμ για το τέλος του έρωτα», μια περφόρμανς – εγκατάσταση που θα παρουσιαστεί σε νέα παραγωγή τον Ιανουάριο του 2026, επανενώνει δύο κορυφαία μέλη της θρυλικής Ομάδας Εδάφους, τον Δημήτρη Παπαϊωάννου (σύλληψη, σκηνοθεσία, χορογραφία) και τον καλλιτεχνικό διευθυντή της ΕΛΣ, σε μια δυναμική σχέση με τον διεθνή μαέστρο Θεόδωρο Κουρεντζή, ο οποίος θα ξαναδιαβάσει τη σύνθεση με τον χαρακτηριστικό ιδιοσυγκρασιακό του τρόπο.
«Χρειάζεται να ξαναδιαβάσουμε το παρελθόν με νέο βλέμμα, να εντοπίσουμε τις αξίες του και να επανέλθουμε στο κέντρο του συναισθήματος, που τόσο μας λείπει σήμερα», λέει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ Γιώργος Κουμεντάκης.
«”Το τέλος του έρωτα”, σημείο αναφοράς για μια εποχή έντονα φορτισμένη συναισθηματικά, αποχαιρετισμός για τους αγαπημένους που “χάθηκαν” από AIDS, σηματοδοτεί για μένα μια στροφή σε άλλες μορφές μουσικής γραφής, σε μια γλώσσα πιο τονική και ευανάγνωστη», σχολιάζει ο κ. Κουμεντάκης. «Ηταν ένα έργο που γράφτηκε σε λίγες μέρες, ξεπήδησε από την ψυχή και το μυαλό μου με αυθόρμητο τρόπο, σχεδόν ακαριαία εάν λάβουμε υπόψη μας ότι δουλεύω μήνες ή και χρόνια μια σύνθεση».
Στο διάστημα που μεσολάβησε από το ανέβασμα του 1995 η σύνθεση δεν υπέστη διορθώσεις για να μην αλλοιωθεί εντός της ο χώρος του παρελθόντος, όπως λέει ο κ. Κουμεντάκης. Ομως, τα έργα που η φετινή θεματική της ΕΛΣ επαναφέρει στη ζωή δεν έχουν όλα τα ίδια χαρακτηριστικά, ακριβώς επειδή αλλάζει και η εποχή που παρουσιάζονται.
Μια επίσης νέα παραγωγή που έχει τις ρίζες της στο παρελθόν, είναι η «Μήδεια» του Κερουμπίνι, η οποία θα αναβιώσει στην Επίδαυρο τον Ιούνιο του 2026, εξήντα πέντε χρόνια μετά τη θρυλική παραγωγή του 1961 με τη Μαρία Κάλλας στον ομώνυμο ρόλο, σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, σκηνικά – κοστούμια Γιάννη Τσαρούχη και χορογραφία Μαρίας Χορς.
«Δεν είναι μόνον η όπερα του Κερουμπίνι, δεν είναι μόνον ο Τσαρούχης και ο Μινωτής, η Κάλλας ή η αρχαία Επίδαυρος. Αποσκοπούμε να επαναφέρουμε σε αυτό τον χώρο την ανεπανάληπτη αισθητική εκείνης της εποχής, αλλά και να επαναπροσδιορίσουμε τι ήταν αυτό που έκανε τη συγκεκριμένη συνάντηση μοναδική, με την ευχή ο διάλογος να μας οδηγήσει σε νέα μονοπάτια έκφρασης».
Από το τέλος Απριλίου και έως τον Ιούνιο του 2026 θα παρουσιαστεί σε ευρωπαϊκή συμπαραγωγή και για πρώτη φορά στην Ελλάδα η πιστή αναβίωση της «Κάρμεν», όπως είχε παιχθεί το 1875 στην Οπερά Κομίκ του Παρισιού.
Η ΕΛΣ θα εμφανιστεί στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου πρώτη φορά έπειτα από έξι δεκαετίες, καθώς το Ηρώδειο κλείνει για εργασίες συντήρησης. Στη «Μήδεια» τον ρόλο του τίτλου θα ερμηνεύσει η Ιταλίδα δραματική υψίφωνος Αννα Πιρότσι, η οποία έκανε το ντεμπούτο της στον ρόλο στην επετειακή παράσταση της ΕΛΣ για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, τον Μάρτιο του 2023.
Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα συμπληρώνεται με διεθνείς συμπαραγωγές, ενώ συνολικά περιλαμβάνει επτά νέες παραγωγές όπερας και χορού, πέντε αναβιώσεις παλαιότερων παραγωγών, δύο διεθνείς περιοδείες όπερας και χορού («Τραβιάτα» και «Χρυσή εποχή») και την απονομή των διεθνών βραβείων της Οπερας, που για πρώτη φορά θα φιλοξενηθούν στην Αθήνα τον προσεχή Νοέμβριο.
Ακολουθώντας την ημερολογιακή ροή, ξεχωρίζουμε την παράσταση της «Τζοκόντα» του Πονκιέλι (από 19/10) σε σκηνοθεσία του καλλιτεχνικού διευθυντή της Βασιλικής Οπερας του Λονδίνου Ολιβερ Μίερς, ενώ θα προηγηθεί η συναυλιακή παρουσίαση του «Floramirabilis» του Σπυρίδωνα Σαμαρά, έργου-διαμάντι της Επτανησιακής Σχολής, που σημείωσε επιτυχία στα τέλη του 19ου αιώνα στην Ευρώπη.
Η «Αννα Μπολένα» του Ντονιτσέτι είναι μία ακόμη νέα παραγωγή που παρουσιάζεται τον Μάρτιο του 2026 σε σκηνοθεσία του Θέμελη Γλυνάτση και σκηνικά του Λέσλι Τράβερς, ενός δημιουργικού διδύμου που έχει συνεργαστεί στον «Πύργο του Κυανοπώγωνα» του Μπάρτοκ τη σεζόν 2022-23, ενώ μία από τις πιο υποσχόμενες φωνές της νεότερης γενιάς που ερμήνευσε μοναδικά τη Λιου στην πρόσφατη «Τουραντότ», η υψίφωνος Μαρία Κοσοβίτσα, θα ντεμπουτάρει στον ρόλο της Αννας Μπολένα.
Ολοκληρώνοντας τη σεζόν, από το τέλος Απριλίου 2026 και έως τον Ιούνιο η ΕΛΣ θα παρουσιάσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την πιστή αναβίωση της παγκόσμιας πρώτης παρουσίασης της «Κάρμεν», που δόθηκε το 1875 στην Οπερά Κομίκ του Παρισιού σε ευρωπαϊκή συμπαραγωγή, ενώ το Μπαλέτο της ΕΛΣ θα παρουσιάσει μια νέα «Ζιζέλ» βασισμένη στην κλασική χορογραφία του Πετιπά, με προσκεκλημένους κορυφαίους χορευτές που θα ανακοινωθούν εν καιρώ.
