Norah
ΔΡΑΜΑ (2024), 94΄
Σκηνοθεσία: Τοφίκ Αλζαϊντί
Ερμηνείες: Γιαγκούμπ Αλφαράν, Μαρία Μπαχράουι
Ενα σπάνιο φιλμ μάς έρχεται από τη Σαουδική Αραβία, αφού πρώτα κατάφερε να ξεπεράσει τις απαγορεύσεις και να κάνει την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ Καννών του 2024. Βρισκόμαστε στη δεκαετία του 1990 και ένας νεαρός δάσκαλος φθάνει σε κάποιον απομονωμένο οικισμό, καταμεσής της ερήμου, προκειμένου να διδάξει τα παιδιά των ντόπιων κτηνοτρόφων. Εκεί θα τραβήξει την προσοχή μιας επίσης νεαρής κοπέλας, η οποία κάτω από το αδιαπέραστο μαύρο πέπλο της κρύβει ένα ανήσυχο πνεύμα· όταν θα του ζητήσει να ζωγραφίσει το πορτρέτο της κρυφά, η μικρή κοινότητα θα μπει σε υποψίες και οι δυο τους σε μεγάλο κίνδυνο.
Το φιλμ του Τοφίκ Αλζαϊντί είναι απλούστατο, ωστόσο φέρνει μαζί του ένα ρομαντισμό και μια τρυφερότητα που δύσκολα απαντά πια ακόμα και στο ευρωπαϊκό σινεμά. Οι δύο νέοι δεν έχουν να υπερκεράσουν μόνο τις προκαταλήψεις και τις απαγορεύσεις ενός θεοκρατικού, συντηρητικού περιβάλλοντος, αλλά και τους δικούς τους ενδοιασμούς που βάζουν αυτόματα φρένο στις επιθυμίες τους.
Από μηχανής θεός
Ως… μεσάζων θα λειτουργήσει ο ντόπιος μπακάλης, το μαγαζί του οποίου γίνεται μυστικό ατελιέ προκειμένου η κοπέλα να ποζάρει για το πορτρέτο της. Ταυτόχρονα, οι κεφαλές του χωριού αρχίζουν να ανησυχούν και για τα μαθήματα του δασκάλου στα παιδιά τους, τα οποία βρίσκουν πολύ προχωρημένα.
Φυσικά εδώ υπάρχει αρκετή απλοϊκότητα, καθώς και κάποιες σεναριακές ευκολίες που προδίδουν την έλλειψη κινηματογραφικής ωριμότητας του δημιουργού· από την άλλη, αυτά σε μεγάλο βαθμό συγχωρούνται, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη το πλαίσιο δημιουργίας της ταινίας και (κυρίως) τις υπόλοιπες αρετές της. Ούτως ή άλλως το μοτίβο της τέχνης που αντιπαρατίθεται στον σκοταδισμό, τόσο στη συγκεκριμένη ιστορία όσο και στην πραγματική ζωή, λειτουργεί εδώ και σε συμβολικό επίπεδο.
Εξωστρέφεια
Το τελευταίο για το οποίο αξίζει να γίνει λόγος είναι το ίδιο το γεγονός της δημιουργίας της ταινίας. Παρά το αυστηρά θεοκρατικό καθεστώς της χώρας της Μέσης Ανατολής, το τοπικό υπουργείο Πολιτισμού προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να στηρίξει τις ντόπιες παραγωγές και να δείξει κάποια εξωστρέφεια. Προφανώς η εικονοποιία του «Norah» ίσως ήταν διαφορετική δίχως τις διάφορες απαγορεύσεις, ωστόσο, ακόμα και υπό αυτές τις συνθήκες, το τελικό αποτέλεσμα παραμένει αξιόλογο και αποπνέει μια αύρα αυθεντικότητας.
