Γινόταν αντιληπτό ήδη από το αεροδρόμιο, όπου είχε τοποθετηθεί ένα σταντ πληροφοριών. Από τις διαφημίσεις των τοπικών ραδιοσταθμών, ένα πανό στο δημαρχείο, τη ζωηρή παρουσία στα social media, αλλά και από πιο ευφάνταστα ανοίγματα, όπως το «μενού Μονταλμπάνο» που πρόσφεραν δύο ιταλικά εστιατόρια της πόλης. Η 21η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, που ολοκληρώθηκε στις 11 Μαΐου με τιμώμενη χώρα την Ιταλία, η πρώτη που διοργάνωσε το νεοσύστατο Ελληνικό Ιδρυμα Βιβλίου και Πολιτισμού, θέλησε να κάνει ένα άνοιγμα στην πόλη. Το κατάφερε;
«Η φετινή Πέμπτη ήταν καλύτερη από άλλες χρονιές», έλεγε στην «Κ» η εκδότρια της Εστίας, Εύα Καραϊτίδη, αναφερόμενη στην πρώτη ημέρα της έκθεσης, που ενώ συνήθως κυριαρχείται από την τελετή των εγκαινίων, φέτος είχε για αρκετούς εκδότες την ίδια ή και μεγαλύτερη προσέλευση και αγοραστική κίνηση από τα δύο προηγούμενα έτη – για κάποιους μάλιστα ήταν «η καλύτερη Πέμπτη όλων των εποχών», με τις αιτίες να αναζητούνται στην καλύτερη προώθηση, αλλά και στο… μετρό της Θεσσαλονίκης. Καλές επιδόσεις παρατηρήθηκαν στους πάγκους των εκδοτών και τις επόμενες ημέρες, ενώ η κ. Καραϊτίδη αποτίμησε στα θετικά της διοργάνωσης την επιλογή της Ιταλίας ως τιμώμενης χώρας, καθώς και το πλήθος των εκθετών, των εκδηλώσεων και των ομιλητών. «Διακρίνω τη γνώση, την εμπειρία και τις προθέσεις του προέδρου του ΕΛΙΒΙΠ, Νίκου Μπακουνάκη, τον οποίο εμπιστεύεται όλη η αγορά του βιβλίου», τόνισε.
Η Αννα Πατάκη, των ομώνυμων εκδόσεων, υπογράμμισε επίσης τη σημαντική παρουσία της Ιταλίας, η οποία «έδωσε περιεχόμενο» στη ΔΕΒΘ, πόσο μάλλον σε σύγκριση με την περυσινή επιλογή του εμιράτου της Σάρτζα, που ήταν «σαν να υπήρχε ένα κενό». Γενικά, σχολίασε η ίδια, «φαίνεται ότι τα πράγματα προχωρούν και μπορούν να πάνε και καλύτερα», ενώ ο Κώστας Σπαθαράκης από τους Αντίποδες παρατήρησε ότι «παρά την αλλαγή φορέα επιτεύχθηκε οργανωτική επάρκεια», με τους εκδότες να έχουν πλέον «υψηλές προσδοκίες». Πολύ θετική χαρακτήρισε τη συνέχιση του επαγγελματικού προγράμματος ο Νίκος Αργύρης των εκδόσεων Ικαρος, επισήμανε όμως –αναφερόμενος στο GreekLit– ότι «για να προκύψει αποτέλεσμα, χρειάζονται μεταφράσεις Ελλήνων συγγραφέων, κάτι που θέλει υπομονή, επιμονή και ένα φερέγγυο μεταφραστικό πρόγραμμα».
Το κεντρικό αφιέρωμα στην τεχνητή νοημοσύνη είχε ενδιαφέρον, κυρίως όσο συζητούσαν εκπρόσωποι όχι των θεσμών, αλλά της αγοράς και της επιστήμης, όπως ο επιχειρηματίας Ναντίμ Σαντέκ και οι καθηγητές Ανγκους Φίλιπς και Γκέραρντ Λάουερ. Αρκετό κόσμο συγκέντρωσαν συγγραφείς-σταρ, όπως ο Τόμας Ερικσον, θεματικές ομιλίες με θέμα λ.χ. τον πολιτισμό «στην εποχή των αλγορίθμων και των ολιγαρχιών» και σε μικρότερο βαθμό τα αφιερώματα στους Αντρέα Καμιλλέρι και Μανόλη Αναγνωστάκη. Η ακύρωση από διαδηλωτές της εκδήλωσης της ισραηλινής πρεσβείας με τον κριτικό λογοτεχνίας Οντέντ Βολκστάιν προκάλεσε συζητήσεις, χωρίς να επηρεάσει περαιτέρω τη λειτουργία της έκθεσης, καθ’ όλη τη διάρκεια της οποίας το σταντ του Ισραήλ φυλασσόταν από αστυνομικούς. Με επιτυχία συνεχίστηκαν και «θεσμοί» όπως τα Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών και Μετάφρασης και η Παιδική Γωνιά.
Στο μέλλον, η διοίκηση του ΕΛΙΒΙΠ σκέφτεται να δει την έκθεση «ολιστικά» (σε συνάρτηση με την επίδρασή της στην πόλη, αλλά και στο πλαίσιο της λεγόμενης soft power), να σχεδιάσει στρατηγικές με βάση έρευνες κοινού και εκδοτών, να υιοθετήσει καλές πρακτικές από άλλα ευρωπαϊκά κέντρα βιβλίου κ.λπ. Η επόμενη τιμώμενη χώρα θα προέρχεται επίσης από την Ευρώπη, είπε ο κ. Μπακουνάκης σε συνάντηση με δημοσιογράφους. «Θα ξαναέρθω», έλεγε στην «Κ» ο Ιταλός εκδότης Πάολο Τσανινόνι, που έφευγε από το επαγγελματικό πρόγραμμα έχοντας μερικά ελληνικά βιβλία στην τσάντα του, «γιατί εδραιώνεται η πεποίθηση πως στη Θεσσαλονίκη γίνονται ενδιαφέροντα πράγματα».
