«Οι αρχαιότητες είναι πρόσφυγες ή αιχμάλωτοι;», αναρωτήθηκε ο διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης Νίκος Σταμπολίδης στην παρουσίαση της ατομικής έκθεσης «Allspice» του Μάικλ Ράκοβιτς που φιλοξενείται στο μουσείο σε συνεπιμέλεια με την Ελίνα Κουντούρη, διευθύντρια του Οργανισμού ΝΕΟΝ.
Την απάντηση δίνει η ίδια η έκθεση που είναι το πρώτο μέρος μιας εικαστικής τριλογίας στην οποία ο Αμερικανός καλλιτέχνης με αραβοεβραϊκές ρίζες ξεδιπλώνει την ιστορία της αποικιοκρατίας και αρπαγής λεηλατημένων μουσείων με επίκεντρο την πατρίδα των γονιών του, το Ιράκ. Ο καλλιτέχνης που ζει και εργάζεται στο Σικάγο, αναφέρεται σε ένα ανοικτό, διεθνές πολιτιστικό τραύμα: Αντικείμενα που αποτελούν την πολιτιστική μνήμη ενός λαού, γίνονται αντικείμενα κλοπής, συναλλαγής, βεβήλωσης, καταστροφής. Αυτές είναι οι αιχμάλωτες αρχαιότητες στις οποίες αναφέρθηκε ο κ. Σταμπολίδης και γι’ αυτό, τόνισε, «πρέπει άμεσα να απελευθερωθούν».
«Πέραν όλων των άλλων μηνυμάτων της τριλογίας, παραπέμπει ευθέως στην καταστροφή και τη βίαιη υφαρπαγή των Γλυπτών του Παρθενώνα», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη που ξεναγήθηκε στα έργα της έκθεσης. Η έκθεση ξεκινάει με το βίντεο «The Ballad of Special Ops Cody» που γυρίστηκε στο Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Σικάγου. Στο έργο μια μινιατούρα πεζοναύτη των ΗΠΑ φτιαγμένη με απόλυτη λεπτομέρεια, μπαίνει στις βιτρίνες του Ινστιτούτου, όπου φυλάσσονται αναθηματικά αγάλματα της Μεσοποταμίας, και επιχειρεί να τα «απελευθερώσει».
«Η καλλιτεχνική γλώσσα του Ράκοβιτς μάς προσφέρει μια ιστορία του κόσμου που αναπτύσσεται μέσω της προσπάθειάς του να διασώσει την πολιτιστική ιστορία του Ιράκ. Το έργο του “μεταβολίζει” την καταστροφή που επιφέρει ο πόλεμος επιστρέφοντας στα ίδια τα αντικείμενα – χαμένα, αγνοούμενα ή ατελή», εξηγεί η κ. Κουντούρη. Ο καλλιτέχνης στην ξενάγησή του πολλές φορές τόνισε ότι σκοπός του δεν είναι μια «ανακατασκευή» αλλά η «επανεμφάνιση» των αντικειμένων μέσω της σύγχρονης τέχνης.
Στην έκθεση περιλαμβάνονται αρχαία αντικείμενα από τη Μέση Ανατολή και τη νοτιοανατολική Μεσόγειο και ένας μεγάλος αριθμός σύγχρονων έργων από τη σειρά «Ο αόρατος εχθρός δεν πρέπει να υπάρχει» του Ράκοβιτς, τα οποία αποτελούν «επανεμφανίσεις» λεηλατημένων και πρόσφατα κατεστραμμένων γλυπτών που κοσμούσαν τους τοίχους του αρχαίου ασσυριακού παλατιού της Νιμρούντ.
Τον Οκτώβριο του 2025, στο δεύτερο μέρος της τριλογίας, θα παρουσιαστεί το έργο «Lamassu of Nineveh» (2018) στον εξωτερικό χώρο του Μουσείου Ακρόπολης, ένα γλυπτό φτιαγμένο από μεταλλικά κουτιά σιροπιού χουρμά από το Ιράκ που θα «αναπαριστά» το άγαλμα του φτερωτού ταύρου του 700 π.Χ. που βρισκόταν στην είσοδο της Πύλης Nergal της Νινευή μέχρι που καταστράφηκε από το ISIS τον Φεβρουάριο του 2015. Η τριλογία θα ολοκληρωθεί με την έκθεση που θα «ανοίξει» το Παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης, τον Μάιο του 2026, με ένα έργο που θα διαμορφωθεί in situ με έμφαση στην αρχαία πλίνθο και στον πηλό, ως δομικό υλικό οικοδόμησης ιστοριών και αναμνήσεων.
Allspice | Michael Rakowitz & Ancient Cultures Μουσείο Ακρόπολης, Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων, έως 31/10.
