Αν οποιοσδήποτε άλλος έκανε την προχθεσινή ανάρτηση του Ντόναλντ Τραμπ, με την ιδέα για επιβολή δασμών 100% στις ταινίες που γυρίζονται εκτός ΗΠΑ, θα αντιμετωπιζόταν πιθανότατα με σκέτο… γέλιο. Η εξουσία ωστόσο –και ο πρότερος βίος– του αμετροεπούς Αμερικανού προέδρου δεν επιτρέπει να ληφθεί εντελώς αψήφιστα μια τέτοια δήλωση, η οποία αν ποτέ εφαρμοστεί, θα αλλάξει ολόκληρο το παγκόσμιο κινηματογραφικό τοπίο. Από «απλώς ανεφάρμοστη» έως «εντελώς παλαβή» χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη εξαγγελία τα δημοσιεύματα που κατακλύζουν τα τελευταία 24ωρα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, ενώ αρκετοί θεωρούν σαθρή και τη νομική βάση μιας τέτοιας πολιτικής.
«Θεωρώ απίθανο να εφαρμοστεί οποιοδήποτε τέτοιο μέτρο στο σημερινό περιβάλλον, γιατί θα σήμαινε καταστροφή. Προσωπικά, έχω γυρίσει ταινίες σε μεγάλα στούντιο της Ουγγαρίας και της Τσεχίας, με κόστος παραγωγής περίπου 150.000 δολάρια την ημέρα. Το αντίστοιχο ποσό στην Αμερική θα ήταν γύρω στις 400.000 την ημέρα και η ταινία απλώς δεν θα γινόταν», λέει στην «Κ» ο διακεκριμένος Ελληνας κινηματογραφιστής Φαίδων Παπαμιχαήλ, ο οποίος έχει εμπειρία τρεισήμισι δεκαετιών στο Χόλιγουντ και δύο υποψηφιότητες για Οσκαρ.
Πώς διαβάζουν όμως τα στελέχη της δικής μας κινηματογραφικής κοινότητας-βιομηχανίας τις εξελίξεις; «Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια, με το ανασχεδιασμένο σύστημα του cash rebate έχουμε αρκετές αμερικανικές παραγωγές που έρχονται για γυρίσματα στην Ελλάδα. Επειδή μάλιστα είναι ακριβές, αντιστοιχούν περίπου σε ένα 50% του συνολικού ποσού που εκταμιεύουμε (έχει ήδη υπαχθεί) ως χρηματοδοτικό κίνητρο προς τις ξένες παραγωγές», μας εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας, Λεωνίδας Χριστόπουλος. Ο ίδιος συμπληρώνει τη γενικότερη οπτική του πάνω στο ζήτημα: «Δεν βρίσκω κανένα ιδιαίτερο νόημα σε αυτή την πολιτική. Θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως κίνηση καλής θέλησης προς τους επαγγελματίες της βιομηχανίας, οι οποίοι πλήττονται τα τελευταία χρόνια από τη μετακίνηση των παραγωγών στο εξωτερικό, ωστόσο δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στους Αμερικανούς παραγωγούς. Το βασικότερο, δείχνει ότι δεν αντιλαμβάνεται πώς λειτουργεί ο οπτικοακουστικός τομέας, ο οποίος χρειάζεται εργαλεία που δίνουν κίνητρα στις παραγωγές, όχι εμπόδια και δασμούς».
Για τις επιπτώσεις στο σινεμά μιλούν ο διακεκριμένος κινηματογραφιστής Φαίδων Παπαμιχαήλ, ο πρόεδρος του ΕΚΚΟΜΕΔ Λεωνίδας Χριστόπουλος και ο παραγωγός Κωνσταντίνος Κοντοβράκης.
Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους στα καθ’ ημάς, από το 2018 και έπειτα που εφαρμόζεται το cash rebate του 40%, έχουν ολοκληρωθεί (και εξοφληθεί) 12 αμερικανικές παραγωγές στη χώρα μας, με συνολικό ποσό επιστροφής 43.306.569 ευρώ, ενώ αρκετές ακόμη έχουν υπαχθεί στο ίδιο πλαίσιο χρηματοδότησης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τουλάχιστον 108 εκατ. ευρώ, προερχόμενα από τις ΗΠΑ, έχουν επενδυθεί στην Ελλάδα με τις συγκεκριμένες παραγωγές– η πιο δαπανηρή από αυτές ήταν εκείνη της βιογραφίας του Γιάννη Αντετοκούμπο («Ανοδος»), η οποία κόστισε σχεδόν 24 εκατ. ευρώ, λαμβάνοντας rebate ύψους 9.467.760 ευρώ. Ολη αυτή η δραστηριότητα, εκτός των άλλων, έχει αναγεννήσει και την ελληνική παραγωγή, η οποία συμπράττει (και μαθαίνει) στο πεδίο με τους ξένους συνεργάτες της.
«Χωρίς τις αμερικανικές παραγωγές ακυρώνεται σε μεγάλο βαθμό η ύπαρξη του rebate, όχι μόνο του ελληνικού, αλλά και άλλων χωρών», υπογραμμίζει ο Κωνσταντίνος Κοντοβράκης, γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Εργων. Ως παραγωγός, ο ίδιος έχει συνεργαστεί με συναδέλφους από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι οποίοι βρίσκονται πια σε αμηχανία, ενόψει και του Φεστιβάλ Καννών, όπου παραδοσιακά κλείνονται συμφωνίες για γυρίσματα, διανομή κ.ο.κ. «Σε επίπεδο παραγωγής η εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου είναι προφανώς εξαιρετικά περίπλοκη και ασύμφορη. Αν, όμως, δεν πρόκειται μόνο για επικοινωνιακό παραλήρημα, θα μπορούσε να έχει για μεγάλο θύμα του τις εκτός Αμερικής ταινίες, να χρησιμοποιηθεί δηλαδή ως εντυπωσιακή κίνηση ενάντια π.χ. στα ευρωπαϊκά ή στα κινεζικά φιλμ που εισάγονται στις ΗΠΑ. Ούτως ή άλλως, βέβαια, το συγκεκριμένο ισοζύγιο είναι πολύ αρνητικό για τους Ευρωπαίους», καταλήγει ο κ. Κοντοβράκης.
Χθες πάντως η αντίστοιχη ένωση παραγωγών της Ινδίας προειδοποίησε για τις εξαιρετικά οδυνηρές συνέπειες των δασμών. Και αυτό διότι οι ταινίες από την ασιατική χώρα ανέρχονται διαρκώς τα τελευταία χρόνια στο αμερικανικό box office, έχοντας τζίρο πάνω από 100 εκατ. δολάρια ετησίως. Οπως επισημαίνουν όλοι οι σχολιαστές, Ελληνες και ξένοι, καλό είναι να περιμένουμε, καθώς, όπως έχει συμβεί και με άλλα τσιτάτα του Τραμπ, αυτά ενίοτε τροποποιούνται ή και… ξεχνιούνται εντελώς. Ηδη από χθες οι εκπρόσωποι του Λευκού Οίκου επιχείρησαν να ρίξουν τους τόνους, δηλώνοντας ότι «δεν έχουν ληφθεί τελικές αποφάσεις» και πως «η κυβέρνηση εξετάζει όλες τις πιθανές επιλογές προκειμένου να εφαρμοστεί η υπόδειξη του προέδρου».
