Ρ. Φ. ΚΟΥΑΝΓΚ
Yellowface
μτφρ.: Μυρτώ Καλοφωλιά
εκδ. Πατάκη, σελ. 424
Δύο άσπονδες φίλες, η Αθηνά Λιου, μια νεαρή, επιτυχημένη Αμερικανοασιάτισσα συγγραφέας, και η Τζουν, η οποία έχει γράψει ένα βιβλίο που είχε αναιμική πορεία, συναντιούνται για να γιορτάσουν τη συμφωνία της Αθηνάς με το Netflix για την τηλεοπτική μεταφορά των έργων της. Μεθυσμένες καταλήγουν στο εντυπωσιακό σπίτι της Αθηνάς, όπου διαγωνίζονται στην ταχύτητα κατανάλωσης πάνκεϊκ. Τότε, η Αθηνά πνίγεται μπροστά στα μάτια της φίλης της. Φεύγοντας από το σπίτι, η Τζουν κουβαλάει το βάρος ότι δεν κατάφερε να τη σώσει, αλλά και ένα πολύτιμο λάφυρο: το σχεδόν ολοκληρωμένο χειρόγραφο του νέου βιβλίου της Αθηνάς. Η Αθηνά δεν έγραφε σε υπολογιστή αλλά σε γραφομηχανή – μια συνήθεια που η Τζουν θεωρούσε δείγμα επιδειξιομανίας, η οποία όμως γεννά τώρα μια μοναδική ευκαιρία.
Η απουσία ηλεκτρονικών ιχνών τής επιτρέπει να επιμεληθεί το βιβλίο και να το στείλει σε όλους τους εκδοτικούς οίκους των ΗΠΑ. Επιδίδονται σε δημοπρασία για να το εξασφαλίσουν και η Τζουν υπογράφει ένα πλουσιοπάροχο συμβόλαιο. Οπως κάθε έργο της Αθηνάς, έχει έντονο ασιατικό αποτύπωμα. Η Τζουν μελετά ενδελεχώς την εποχή για να είναι προετοιμασμένη, όμως αυτό δεν αρκεί. Ο εκδοτικός οίκος τής κάνει μια αναπάντεχη πρόταση: να αλλάξει το όνομά της από Τζουν Χέιγουορντ σε Τζούνιπερ Σονγκ, παρουσιάζοντας την αλλαγή σαν έναν τρόπο να τιμήσει τη μητέρα της και παράλληλα να σηματοδοτήσει τη στροφή στην καριέρα της που επιτελεί αυτό το βιβλίο. Στην πραγματικότητα, όμως, το τμήμα μάρκετινγκ θεωρεί πως χρειάζεται ένα όνομα που να παραπέμπει σε Ασιάτισσα συγγραφέα. Η Κουάνγκ γνωρίζει από πρώτο χέρι τον εκδοτικό κόσμο, πράγμα εμφανές στον τρόπο με τον οποίο τον σατιρίζει.
Η Τζουν διαπράττει έτσι μια πολιτισμική λαθροχειρία, δικαιολογώντας απόλυτα τον τίτλο του βιβλίου. Ο όρος yellowface χρησιμοποιείται για να καταδείξει την αλλαγή της εμφάνισης λευκών ηθοποιών, που καλούνται να υποδυθούν Ασιάτες χαρακτήρες, με τη χρήση μακιγιάζ. Τη μεγάλη μερίδα του κοινού δεν απασχολούν τέτοιου είδους ζητήματα. Το βιβλίο γίνεται μπεστ σέλερ, οι αποθεωτικές κριτικές διαδέχονται η μία την άλλη, αλλά όσο μεγαλώνει η φήμη του, τόσο αυξάνονται και οι υποψίες στους λογοτεχνικούς κύκλους για την πατρότητα του έργου και ξεκινάει μια εκστρατεία ακύρωσης της Τζουν.
Στη συναισθηματική της διελκυστίνδα η Τζουν έχει, από τη μία μεριά, τις τύψεις της και από την άλλη την προσπάθεια να μείνει πιστή στο αφήγημά της. Στην πρώτη παρουσίαση του βιβλίου, και ενώ θεωρεί πως τα έχει καταφέρει, αντικρίζει στην πρώτη σειρά των θεατών το φάντασμα της Αθηνάς.
Οι προκλήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπη η Τζουν γίνονται το όχημα της Κουόνγκ για να σχολιάσει με βιτριολικό χιούμορ τη σύγχρονη εκδοτική βιομηχανία, ρίχνοντας φως στα άδυτά της. Φτιάχνει μια ηρωίδα που, για να επιβιώσει, καταλήγει να είναι αδίστακτη στο κυνήγι της επιτυχίας και της εδραίωσης σε αυτόν τον ανταγωνιστικό και αδηφάγο χώρο. Σκάβει όμως πιο βαθιά, αγγίζοντας την ευαίσθητη χορδή κάθε δημιουργικού ατόμου: «Η συγγραφή είναι το παν· είναι όλος μου ο κόσμος. […] Εχω ανάγκη να δημιουργώ. Αυτή είναι η φύση μου».
