Από τα πρώτα μέτρα του πρώτου –αργού– μέρους του Κοντσερτίνο για Τσέλο και Ορχήστρα Εγχόρδων, Εργο 43bis (γραμμένο το 1948) αντιλαμβάνεται κάποιος τη γνήσια δραματικότητα, την υποβλητική ένταση, την καθαρότητα του ήχου του Μιεσισλάβ Ουάινμπεργκ (1919-1996).
Ο κύριος Γκρι ανακάλυψε όψιμα τη μουσική αυτού του εξαιρετικού Πολωνού (που σταδιοδρόμησε όμως στη Ρωσία) και από τότε επανέρχεται σε αυτόν.
Η Naxos μόλις κυκλοφόρησε την πλήρη μουσική του για τσέλο και ορχήστρα (Complete Music for Cello and Orchestra), με τον Νικολάι Σουγκάεβ στο τσέλο και τον Γιούρι Μεντιάνικ να διευθύνει τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Τιουμέν.
Το σύντομο εισαγωγικό adagio δίνει διακριτικά τη θέση του σε ένα εξίσου υποβλητικό Moderato espressivo, για να τα διαδεχθεί η έκρηξη ενός σχεδόν χορευτικού Allegro vivace: το στοιχείο του τραγικού υποχωρεί για να γίνει πρώτη φωνή ένα ρωμαλέο φορτίσιμο όπου πρωτοστατούν τα έγχορδα. Το κλείσιμο έρχεται με έναν αυτοσχεδιασμό από τον σολίστ, που επιβεβαιώνει τα εβραϊκά μουσικά σχήματα που αχνοσαλεύουν πίσω από τα θέματα όλων των μερών του έργου.
Το έργο είναι γραμμένο το 1948, χρονιά κατά την οποία ο πεθερός του Ουάινμπεργκ, ο Σολωμόν Μικοέλς, δολοφονήθηκε.
Λίγα χρόνια μετά φυλακίστηκε και ο Ουάινμπεργκ ως ύποπτος «εβραϊκής συνωμοσίας» από το σταλινικό καθεστώς. Λίγο ο Σοστακόβιτς και λίγο ο θάνατος του Στάλιν το 1953 γλίτωσαν τον συνθέτη από την εκτέλεση.
Τα άλλα δύο έργα του δίσκου είναι η γεμάτη διαδοχικούς κυματισμούς Φαντασία για τσέλο και ορχήστρα, Εργο 52, γραμμένη τα ταραγμένα για τον συνθέτη χρόνια 1952-53, και έξοχο Κοντσέρτο για Τσέλο και Ορχήστρα, Εργο 43, δουλεμένο το 1948 και ολοκληρωμένο το 1956, το οποίο είναι μια «παραλλαγή» του Κοντσερτίνου, αλλά με το τσέλο να το συνοδεύει πλήρης ορχήστρα.
Κάποιοι θέλουν τον Ουάινμπεργκ μιμητή του Σοστακόβιτς· δεν είναι. Επιρροή δεν σημαίνει μίμηση, ειδικά σε έναν μουσικό με δική του φωνή και μια ασυνήθιστη δύναμη σ’ αυτή τη φωνή.
Αλλοι απαξιώνουν τον Ουάινμπεργκ ως παρωχημένο επειδή επέμενε στις πιο σίγουρες τονικότητες. Δικό τους πρόβλημα.
Τι να σου κάνει το ατονάλ όταν η εκφραστική σου ισχύς αναδεικνύεται μέσα από την τονική αρμονία;
Ο προσεκτικός ακροατής ας σταθεί και στον αριστοτεχνικό «σχολιασμό» των ξύλινων πνευστών σε αυτά τα εμπνευσμένα έργα, που και ψυχή έχουν και «ματώνουν στα χέρια σου».
