Είναι αγγεία ή ηφαιστειακοί κρατήρες; Είναι σκεύη που βγήκαν από καλλιτεχνικό εργαστήριο ή κομμάτια μιας άγνωστης οργανικής ύλης που μορφοποιήθηκαν στην παρθένα φύση απορροφώντας τη δύναμη του ήλιου;
Κάθε έκθεση του Μπράιαν Ροσφόρ μοιάζει με έκρηξη. Αν τα ιδιότυπα κεραμικά του δεν βρίσκονταν πάνω στις βάσεις τους ως εκθέματα μέσα στον χώρο της γκαλερί Bernier-Eliades, θα νομίζαμε ότι κινούμαστε ανάμεσα σε κομμάτια στερεοποιημένης λάβας, σε απομεινάρια μιας βροχής μετεωριτών ή σε ορυκτές μορφές άγνωστων πετρωμάτων. «Ολες οι μορφές, οι υφές και τα χρώματα προέρχονται από φυσικά φαινόμενα, εμπνευσμένα από τα φυτά, τα ζώα και τα τοπία που έχω δει ή βιώσει σε όλη τη Νότια Αμερική και την Αφρική, με σημαντικότερη πηγή έμπνευσης διάφορες περιοχές του Αμαζονίου», λέει στην «Κ» ο καλλιτέχνης.
Στα εγκαίνια του «Erratic Patterns», της δεύτερης έκθεσής του στην Ελλάδα –πάντα στην ίδια γκαλερί– ο καλλιτέχνης δεν μπόρεσε να παραστεί καθώς πολύ πρόσφατα έγινε πατέρας και μάλλον θα αφήσει για λίγο τα ταξίδια σε απομακρυσμένα, ανέγγιχτα οικοσυστήματα, όπως το τροπικό δάσος του Αμαζονίου, ο πελώριος κρατήρας Νγκορονγκόρο στην άκρη της Σαβάνας Σερενγκέτι στην Αφρική και τα νησιά Γκαλαπάγκος που έχουν καθορίσει το έργο του. Γεννημένος στο Ρόουντ Αϊλαντ, ο 40χρονος καλλιτέχνης –περισσότερο πολυμεσικός γλύπτης παρά κεραμίστας– άρχισε να δουλεύει με τον πηλό πολύ νωρίς, ενώ από το 1999 αποτελεί το κύριο εκφραστικό του μέσο. Πλέον, ζει και εργάζεται στην Καλιφόρνια.
«Κάνω όλη τη δουλειά στο στούντιό μου στο Λος Αντζελες, αντλώντας έμπνευση από τα απίστευτα φυσικά θαύματα που έχω βιώσει σε όλο τον κόσμο. Η επιρροή μου εξακολουθεί να είναι η φύση, με αναφορές στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό και στη σύγχρονη ζωγραφική», μας λέει ο Ροσφόρ. Η τεχνική του περιλαμβάνει την επίστρωση άψητου πηλού, λούστρο με αερογράφο και πολλαπλά στρώματα χρωστικών ουσιών σε σκόνες. Χρησιμοποιεί έναν τρόπο υαλώματος της κεραμικής επιφάνειας που έχει αναπτύξει ο ίδιος, στον οποίο έχει ενσωματώσει τη χρήση των χρωμάτων βαφής αυτοκινήτων Du Pont, κάτι που αποτελεί σημαντικό μέρος της δημιουργικής του διαδικασίας. «Η πρόκληση των πολλαπλών στρώσεων υάλωσης και του ψησίματος σε διαφορετικές θερμοκρασίες έγκειται στο πώς λιώνουν και μετατοπίζονται τα υλικά. Κάθε επίστρωση πρέπει να αντιδράσει με συγκεκριμένο τρόπο για να επιτευχθεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, το οποίο ποικίλλει ανάλογα με πολλούς παράγοντες. Νομίζω ότι για τη δουλειά μου το να καταλάβω πώς αντιδρούν τα επάλληλα γυαλώματα σε υψηλή θερμοκρασία είναι μια διαδικασία που αξίζει να ληφθεί υπόψη, δεδομένου ότι τα αποτελέσματα δεν μοιάζουν με κανένα άλλο υλικό στη ζωγραφική ή στη γλυπτική», μας εξηγεί.
Η επιρροή μου εξακολουθεί να είναι η φύση, με αναφορές στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό και στη σύγχρονη ζωγραφική.
Αυτοσχεδιάζοντας, ο Ροσφόρ συχνά παίρνει αποτελέσματα που ξαφνιάζουν ακόμη και τον ίδιο. Μολονότι προκύπτουν όγκοι ή δοχεία με απρόβλεπτες μορφές και τραχιά υφή, το φαινομενικά χαοτικό δημιούργημα – γλυπτό διαθέτει αρμονική και εσκεμμένα εξισορροπημένη σύνθεση, με σαφείς αναφορές στις οργανικές μορφές και στα φυσικά τοπία. Αυτό το μοναδικό στυλ του Ροσφόρ τον τοποθετεί σε μια δική του κατηγορία, στην οποία τα κεραμικά αφορούν λιγότερο τη χρησιμότητα και περισσότερο την υπέρβαση των ορίων του μέσου ως μορφής τέχνης. Οι δημιουργίες του διατηρούν το αναγνωρίσιμο σχήμα των κεραμικών αγγείων, ξεπερνούν όμως την προέλευσή τους, γίνονται δοχεία φαντασίας και έκφρασης. Αλλωστε, στην ιστορία της τέχνης τα χρηστικά σκεύη έφεραν ανέκαθεν αφηγήσεις της καθημερινής ζωής ή ιστορίες των δημιουργών τους, αλλά στην επανερμηνεία των καλλιτεχνών η εικαστική αφήγηση ξετυλίγεται μέσα από τη διαδικασία των υαλώσεων.
Ρωτάμε τον καλλιτέχνη εάν διαπιστώνει και εκείνος μια αναγέννηση στην κεραμική τέχνη, καθώς παρατηρείται μια ενδιαφέρουσα διεθνής στροφή σε μια τέχνη παραδοσιακά οικεία και συνδεδεμένη με την καθημερινότητα. «Η κεραμική έχει κάνει αυτή τη στροφή περίπου την τελευταία εικοσαετία», απαντά ο Ροσφόρ. «Δεδομένου ότι η δουλειά κάθε καλλιτέχνη είναι διαφορετική, είναι δύσκολο να κατηγοριοποιήσεις τα έργα με βάση το ύφος ή την προσέγγιση. Προσωπικά εκτιμώ κάθε είδους κεραμική, είτε επικεντρώνεται στη λειτουργικότητα είτε στη μινιμαλιστική αισθητική, καθώς και στη ζωγραφική και στη γλυπτική γενικότερα».
«Erratic Patterns», γκαλερί Bernier-Eliades. Διάρκεια έκθεσης έως τις 26 Απριλίου.
