«Εμείς οι Αφρικανοί ακόμη δεν έχουμε επίγνωση του τι ακριβώς σημαίνει να είσαι Αφρικανός. Υπάρχει τόση άγνοια και παρεξήγηση και δεν έχουμε ιδέα για το τι θα μπορούσαμε να είμαστε ή ακόμη και τι θα έπρεπε να είμαστε. Αυτό για το οποίο χρειάζεται περισσότερο να μιλήσουμε σήμερα είναι πώς φτάσαμε σε αυτήν την κατάσταση; Και το πιο σημαντικό, πώς θα βγούμε από αυτή την κατάσταση; Ποιες ανάδρομες δυνάμεις εμποδίζουν την πρόοδο και ποια είναι τα εμπόδια; Αυτό συζητούν όλες αυτές οι μάσκες μεταξύ τους», είχε δηλώσει ο εικαστικός Ρόμουαλντ Χαζουμέ στο παρελθόν, μιλώντας για το πιο χαρακτηριστικό κομμάτι της δουλειάς του.
Δεκαπέντε κομμάτια από αυτή την τεράστια οικογένεια μασκών, που ο καλλιτέχνης δημιουργεί από τη δεκαετία του 1980, εκτίθενται στην πρώτη ατομική έκθεσή του στην Ελλάδα, η οποία εγκαινιάστηκε πριν από τρεις ημέρες στην γκαλερί Gagosian, με τον τίτλο «Les fleurs du male» (λογοπαίγνιο μεταξύ των ομόηχων γαλλικών λέξεων «mal» – κακό και «male» – αρσενικό).
Οι χαρακτηριστικές ανθρωπόμορφες γλυπτικές συνθέσεις εκτείνονται και στους δύο ορόφους της γκαλερί, με τη μία παρατεταμένη δίπλα στην άλλη, σαν τρισδιάστατα πορτρέτα, που το καθένα φέρει μια προσωπική ιστορία. Πράγματι, τα βιομηχανικά απορρίμματα, τα μπιτόνια που κάποτε κουβαλούσαν πετρέλαιο και τα διακοσμητικά φτερά, που ο καλλιτέχνης τοποθετεί σαν μαλλιά, περιμετρικά αυτών των πλαστικών προσώπων, αναφέρονται σε αληθινούς ανθρώπους, τους οποίους συνάντησε κάποια στιγμή στη ζωή του.
Αντλώντας έμπνευση από τον πολιτισμό των Γιορούμπα και χρησιμοποιώντας αυτά τα αναπάντεχα υλικά, που φτάνουν στο Μπενίν και στη Νιγηρία από τις δυτικές χώρες, καταγγέλλει τις προσδοκίες και τα στερεότυπα που η Δύση έχει αναπτύξει γύρω από την αφρικανική τέχνη, τονίζοντας παράλληλα και την οικολογική καταστροφή που συντελείται.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η ομώνυμη με τον τίτλο της έκθεσης μάσκα, που είναι τοποθετημένη μακριά από τις υπόλοιπες, καθώς είναι η μόνη καμένη. Ο Χαζουμέ έντυσε αυτό το σχεδόν κατεστραμμένο υλικό με πολύχρωμες μπάλες από δίχτυ, που εκ πρώτης όψεως μοιάζουν με λουλούδια, τα οποία, όπως εξηγεί ο ίδιος, συμβολίζουν τον πόλεμο και τις βόμβες που σκάνε σε πολλές γωνιές της γης, με την πρόφαση της ειρήνης.
Η έκθεση περιλαμβάνει και μια σειρά φωτογραφιών, με συμπατριώτες του καλλιτέχνη επάνω σε ποδήλατα και μοτοσικλέτες να κουβαλούν τα ίδια μπιτόνια, στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο, γεμάτα με ορυκτά. Εξω από την είσοδο της γκαλερί, αλλά και σε ένα σημείο του επάνω ορόφου, τα δίκυκλα των φωτογραφιών «ζωντανεύουν» και καταλαμβάνουν τον χώρο, μετασκευάζοντας παλιά σκούτερ τα οποία χρησιμοποιούνται γι’ αυτή τη ριψοκίνδυνη και παράνομη εμπορική δραστηριότητα.
Εντύπωση προκαλούν όμως και τα ζωγραφικά έργα της έκθεσης, τα οποία σε σύγκριση με τα υπόλοιπα δημιουργήματα είναι πιο λιτά, φέροντας μονάχα σύμβολα του Φα, ενός πανάρχαιου συστήματος γνώσης των Γιορούμπα, επάνω σε έντονο χρωματικά φόντο. Αν και ο Χαζουμέ ξεκίνησε την καριέρα του ως ζωγράφος, πλέον πιάνει το πινέλο όταν έχει να πει ή να δηλώσει κάτι πολύ συγκεκριμένο, το οποίο άπτεται συνήθως της κοσμοθεωρίας του και των παραδόσεων που επιβιώνουν μέσα στα χρόνια.
Η έκθεση «Les fleurs du male» θα διαρκέσει έως τις 26 Απριλίου.
