Εντυπη έκδοση. Ανάμεσα στους πολλούς τίτλους της νέας πεζογραφίας, δύο μικρά σε έκταση βιβλία μού έκαναν εντύπωση. Τα βάζω μαζί γιατί οι συγγραφείς τους ανήκουν στην ίδια γενιά, είναι και τα δύο ολιγοσέλιδα (νουβέλες) και συγκλίνουν επιπλέον στο ότι καλλιεργούν μια έλξη προς το παράδοξο. Αυτή η απόκλιση από τον ρεαλισμό απαιτεί τεχνική, αυτοέλεγχο και μείξη φαντασίας και αληθοφάνειας, σε σημείο ώστε η ανάγνωση να ρέει και να μην ενοχλείται ο αναγνώστης. Γι’ αυτό μου έκαναν εντύπωση αυτά τα δύο αναγνώσματα, η «Αυτο-κοινωνιο-παραμυθία» του Δημήτρη Καρακίτσου (εκδ. Ποταμός) και το «Μούδιασμα» του Δημήτρη Τανούδη (εκδ. Στερέωμα). Διαθέτουν σάρκα. Εχουν δηλαδή υπόστρωμα και επιπλέον αντλούν από βαθιές δεξαμενές αλληγορίας, αυτοσαρκασμού και προσωπικών αναφορών από τη λογοτεχνία και την ανθρωποπαρατήρηση.
Πόσο σημαντικό είναι να είναι ο συγγραφέας πρωτίστως αναγνώστης. Και πόσο ενδιαφέρον για τον αναγνώστη είναι η όποια παραδοξότητα στην αφήγηση, συχνά στα όρια του γκροτέσκου ή της φάρσας, να δίνεται μέσα από ένα μηχανισμό οικονομίας και μέτρου…
Το «παραληρηματικό» της φαντασίας υπόκειται σε μεθόδους με σκοπό μια ελεγχόμενη εξωστρέφεια. Ο Δημήτρης Καρακίτσος (Βόλος, 1979) έχει αναδείξει τον δικό του κόσμο της φαντασίας σε αυθύπαρκτο σύμπαν. Σπανίζει η δημιουργικότητα της επινόησης την οποία διοχετεύει ως λογοτεχνία, όπως διαφαίνεται σε όλα τα έργα του, ανάμεσά τους και ο «Δον υπαστυνόμος» (εκδ. Αντίποδες, 2020). Στο ολιγοσέλιδο πεζογράφημα «Αυτο-κοινωνιο-παραμυθία» (στην κομψή μικρή σειρά του Ποταμού), ο Δημήτρης Καρακίτσος διαθέτει άφθονο αυτοσαρκασμό ώστε να γράψει μια ιστορία με τον εαυτό του ως ήρωα, χωρίς να έχει καμία σχέση με αυτοβιογραφικές σημειώσεις. Το χιούμορ, το απρόσμενο, το αναπάντεχο και οι μαίανδροι μιας ατίθασης σκέψης, λαμπερής και σπαρταριστής, ορίζουν μια πεζογραφική ωριμότητα.
Κατά τρόπο ανάλογο, αλλά σαφώς διαφοροποιημένο, ο Δημήτρης Τανούδης (Αθήνα, 1981) δίνει μια έξοχη εκδοχή της πεζογραφικής μικρής φόρμας στο «Μούδιασμα». Σε αυτήν τη νουβέλα, η αλληγορία του μουδιάσματος παρακολουθεί την αγωνιώδη προσπάθεια ενός πατέρα να στείλει μια κούτα με δώρα στον μικρό γιο του. Με στοιχεία ψευδαισθητικά και με αναφορές στη σωματικότητα και στη φαντασία ως συγκοινωνούντα δοχεία, ο Δημήτρης Τανούδης φτιάχνει και αυτός, βιβλίο το βιβλίο, έναν δικό του αναγνωρίσιμο και αξιοπρόσεκτο λογοτεχνικό –δικό του– κόσμο.
Κατά μία έννοια, και τα δύο αυτά βιβλία μιλούν για την επιθυμία, για την προσέγγιση και τη συνείδηση του εαυτού σε μια κοινωνία άλλοτε ρευστή και απούσα και άλλοτε συμπαγή και ασφυκτική. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η έλξη προς το παράδοξο και στις δύο αυτές περιπτώσεις πεζογραφίας της μικρής φόρμας μάς δείχνει την πνευματική ευεξία δύο άξιων δημιουργών που βρίσκονται σε ηλικία μεγάλης πνευματικότητας.
Η ελληνική πεζογραφία έχει πολλά πρόσωπα και καθένα από αυτά έχει το κοινό του. Αιμοδοτείται ποικιλοτρόπως, αλλά πάντα έχει ιδιαίτερο νόημα να ανοίγει χώρος για φωνές με προσωπικότητα και αυτόνομη σκέψη. Αυτά τα δύο βιβλία με έβαλαν σε σκέψεις, με τον δικό τους κόσμο φώτισαν άλλους κόσμους, άνοιξαν θυρίδες.
