«Οι “ζοφεροί χρόνοι” με τη γενικότερη έννοια που χρησιμοποιώ τον όρο εδώ, δεν ταυτίζονται με τις τερατωδίες αυτού του αιώνα (20ού) που πράγματι ήσαν φρικτές καινοτομίες. Οι ζοφερές εποχές, απεναντίας, όχι μόνο δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά δεν είναι καν σπάνιες στην ιστορία – καίτοι ίσως ήσαν άγνωστες στην αμερικανική ιστορία που, κατά τα άλλα, έχει και αυτή μερίδιο, παλιό και καινούργιο, σε εγκλήματα και τραγωδίες. Οτι ακόμα και στους πιο ζοφερούς καιρούς δικαιούμαστε να ελπίζουμε ότι θα φωτίσει, και ότι ο φωτισμός δεν θα έρθει από θεωρίες και έννοιες, αλλά μάλλον από το αβέβαιο, τρεμάμενο και συχνά αδύναμο φως που κάποιοι άνδρες και γυναίκες με τη ζωή τους και το έργο τους θα ανάψουν κάτω από οποιεσδήποτε περιστάσεις και θα φωτίσουν το διάστημα του χρόνου που τους δόθηκε πάνω στη γη – αυτή η πεποίθηση είναι το άρρητο φόντο πάνω στο οποίο ζωγραφίστηκαν τα πορτραίτα. Μάτια συνηθισμένα στο σκοτάδι σαν τα δικά μας, δύσκολα μπορούν να κρίνουν αν το φως αυτών των ανθρώπων ήταν φως κεριού ή ήλιου λαμπρού. Αλλά αυτή η αντικειμενική εκτίμηση μου φαίνεται δευτερεύουσας σημασίας, ας την αφήσουμε για τους απογόνους μας» (Χάνα Αρεντ, «Ανθρωποι σε χρόνους ζοφερούς», σε μτφ. – επιμέλεια Δημήτρη Ψυχογυιού από τις εκδ. Επίκεντρο).
Ενα τέτοιο φως, διαυγές χριστιανικό κριτήριο, υψώθηκε από την επίσκοπο Μάριαν Εντγκαρ Μπαντ απέναντι στον μισαλλόδοξο, επηρμένο, παρανοϊκό, αλλά και «φτωχό» τραμπικό λόγο. Απέναντι στις περιγραφικές διακηρύξεις για την κύρια γραμμή του νέου «αμερικανικού ονείρου» με κατάργηση δικαιωμάτων και επιλογών που φέρνει τεράστιες ομάδες ανθρώπων σε απελπισία, μαζί με τη διαρκή αναφορά στο οικονομικό κέρδος («θα επιβάλουμε δασμούς και φόρους στις ξένες χώρες για να πλουτίσουμε τους πολίτες μας – τεράστια χρηματικά ποσά θα εισρεύσουν στο θησαυροφυλάκιό μας από ξένες πηγές – θα αυξήσουμε τον πλούτο μας»), η Μπαντ έθεσε στον πρόεδρο της Αμερικής όχι μια πολιτική αντίρρηση αλλά τη δυνατότητα μιας άλλης επιλογής: «Με μια δέσμευση για ενότητα που ενσωματώνει τη διαφορετικότητα και υπερβαίνει τις διαφωνίες, και με τα στέρεα θεμέλια της αξιοπρέπειας, της ειλικρίνειας και της ταπεινότητας που απαιτεί μια τέτοια ενότητα, μπορούμε να κάνουμε το χρέος μας, στην εποχή μας, για να βοηθήσουμε στην υλοποίηση των ιδανικών και του ονείρου της Αμερικής».
Λυπάμαι που ο χώρος δεν επιτρέπει την πλήρη μεταφορά της ομιλίας στην οποία οι λέξεις «αξιοπρέπεια-ειλικρίνεια-ταπεινότητα» δεν είχαν τίποτε από την αφέλεια ή την υποκρισία που μπορεί να καταλογιστεί από τη συνεχή και αμετροεπή χρήση τους αφού διέσχιζαν και συμπεριλάμβαναν τις γκρίζες, πραγματικές περιοχές της ανθρωπινότητας, αλλά και των εθνικών συμφερόντων.
Για την 9η επίσκοπο της Ουάσιγκτον, πνευματική ηγέτιδα 86 επισκοπικών κοινοτήτων και δέκα επισκοπικών σχολείων στην περιφέρεια της Κολούμπια και σε τέσσερις κομητείες του Μέριλαντ, πρόεδρο του Ιδρύματος του Προτεσταντικού Επισκοπικού Καθεδρικού Ναού, πρώτη γυναίκα που εξελέγη στη θέση αυτή, δεν ήταν η πρώτη φορά που αντιμετώπιζε τον Τραμπ. Το 2020 είχε εξοργιστεί όταν ο Τραμπ χρησιμοποίησε ιερά σύμβολα για να περιβάλει τον εαυτό του με τον μανδύα της πνευματικής εξουσίας, ενώ υποστήριζε θέσεις αντίθετες με τη Βίβλο που κρατούσε στα χέρια του, απειλώντας να χρησιμοποιήσει στρατιωτική βία σε όλη την Αμερική, και, την ίδια στιγμή, πολίτες που διαδήλωναν ειρηνικά για τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ απομακρύνονταν βίαια από το πάρκο Λαφαγιέτ, προκειμένου να ποζάρει ο ίδιος μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη για μια φωτογραφία. Για την Μπαντ, η χρήση της εκκλησίας ως φόντου για μια πολιτική δήλωση βρισκόταν σε άμεση σύγκρουση με τις Εντολές. Στις 21 Ιανουαρίου 2025, όμως, μετά την ορκωμοσία για τη δεύτερη θητεία του, τον κοίταξε στα μάτια και έκανε έκκληση στο έλεος για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που τον εμπιστεύθηκαν, «για τους ανθρώπους που φοβούνται τώρα». Το έκανε με την εσωτερική δύναμη, τη βεβαιότητα και την αυτοπεποίθηση ότι ενεργεί για να στηρίξει όχι μια πολιτική εξουσία, αλλά έναν ηθικό δρόμο πέραν των θεσμών που… δίνει λογαριασμό κατευθείαν στον Θεό. Αντλώντας από μια βαθιά ριζωμένη προτεσταντική παράδοση, η οποία θεωρεί την πίστη όχι μόνον υπόθεση προσωπικής σωτηρίας, αλλά ηθική ευθύνη απέναντι στην κοινωνία και δύναμη ηθικής μεταμόρφωσης, η επίσκοπος ανέδειξε άρρητα και ένα ερώτημα για όλες τις θρησκείες και όλα τα δόγματα: Ποιος είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στη δημόσια ζωή; Είναι ένας θεσμός που προσφέρει ηθική καθοδήγηση και υπερασπίζεται τους αδύναμους; Ή είναι απλώς ένα εργαλείο για την πολιτική επιρροή και τη διατήρηση της εξουσίας;
Ηρόστρατος
Στις 21 Ιανουαρίου, στον εθνικό καθεδρικό ναό της Ουάσιγκτον, η επίσκοπος Μάριαν Εντγκαρ Μπαντ στάθηκε απέναντι στον ισχυρό και του «είπε» ότι χωρίς τον σεβασμό στις αρχές του Ευαγγελίου στην πράξη (ή –αν θέλετε– στους βασικούς πυλώνες του «Πρακτικού Λόγου» του ευσεβούς Ιμάνουελ Καντ) δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας Ηρόστρατος. Που καίει τον ναό της Εφέσου, ένα θαύμα του κόσμου, απλώς για να τον θυμούνται.
