Αγαπάει την Ελλάδα, τη μυθολογία της, την ιστορία της και κάθε τι ελληνικό – είναι γνωστό. Ομως ο Βρετανός συγγραφέας, ηθοποιός και παρουσιαστής Στίβεν Φράι, αγαπάει βέβαια και την πατρίδα του, που δεν έχει προσφέρει λίγα στον κόσμο – από τον Σαίξπηρ και τον Ντίκενς, μέχρι τους Beatles, ήταν μερικά παραδείγματά του. «Αλλά είμαι ικανός να νιώθω και ντροπή για τη χώρα μου», έλεγε χθες στο γεμάτο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης. «Πρέπει λοιπόν», συνέχισε, «να γίνουμε καλύτεροι από ό,τι είμαστε. Εχουμε και μια ιστορία υποκρισίας και απληστίας και μέχρι να το δεχτούμε, θα αντιμετωπίζουμε ζητήματα όπως αυτό των Γλυπτών του Παρθενώνα, το οποίο μας κατατρύχει τα τελευταία διακόσια χρόνια».
Στη χθεσινή εκδήλωση, που διοργάνωσε το υπουργείο Τουρισμού και ο ΕΟΤ με αφορμή την έκδοση του τελευταίου βιβλίου του Στίβεν Φράι, μια δική του εκδοχή της «Οδύσσειας» (αναμένεται από τον Πατάκη), ο Βρετανός συγγραφέας, ένθερμος υποστηρικτής της επανένωσης των Γλυπτών και μέλος του οργανισμού Parthenon Project, επανέλαβε ακούραστα τις θέσεις του για το θέμα, ενισχύοντάς τις και με ορισμένα ακόμα επιχειρήματα. Αναφέρθηκε λ.χ. στο υποτιθέμενο οθωμανικό φιρμάνι του Λόρδου Ελγιν: «Ακόμα και αν υπήρχε, δεν θα είχε νόημα, γιατί επρόκειτο για μια κατοχική δύναμη», είπε ο Φράι και παρέθεσε, όχι εντελώς αστειευόμενος, το θεωρητικό παράδειγμα ενός Αμερικανού που θέλει να αγοράσει τον… Πύργο του Αϊφελ από την κατεχόμενη από τους ναζί Γαλλία και που αφού μεταφέρει το μνημείο κάπου στο Τέξας, αντιμετωπίζει έπειτα από χρόνια τους ελεύθερους πλέον Γάλλους που δεν είναι το ίδιο βέβαιοι ότι οι Γερμανοί έδρασαν στη μικρή αυτή ιστορία ως νόμιμοι κυρίαρχοι της Γαλλίας.
«Θα υπάρξει ένα χαμόγελο παγκόσμιας εμβέλειας από τη στιγμή που θα επιστρέψουν τα Γλυπτά σε αυτό το υπέροχο μουσείο», είπε ακόμα ο Φράι, προσθέτοντας κατόπιν ότι η επανένωσή τους «θα ήταν μια πράξη μεγαλοπρεπούς φιλίας ανάμεσα σε δύο χώρες που ανέκαθεν είχαν φιλικές σχέσεις» και ότι ειδικά η Βρετανία «θα έκανε έτσι κάτι το αριστοκρατικό». Οσον αφορά τον τρόπο που θα γίνει η επιστροφή, ο Βρετανός, στη συνομιλία που είχε κατόπιν με τον δημοσιογράφο της ΕΡΤ Γιάννη Μούτσιο, υπενθύμισε ότι η λέξη «δάνειο» δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από την Ελλάδα, πρότεινε όμως μια άλλη, που θα μπορούσε να δώσει τον τόνο: «η συνεργασία ανάμεσα στα δύο μουσεία», είπε, αναφέροντας και τη λύση «win-win», που βρίσκεται στον πυρήνα των προτάσεων του Parthenon Project. Οπως επίσης σημείωσε χαρακτηριστικά, «το μόνο που έχουμε να κάνουμε, είναι να βρούμε τη σωστή γλώσσα», ενώ τόνισε και την πτυχή της πολιτικής βούλησης, φέρνοντας ως παραδείγματα το κόψιμο του Γόρδιου Δεσμού από τον Μέγα Αλέξανδρο και τον Ντόναλντ Τραμπ. «Ο,τι και αν πιστεύουμε για αυτόν, μας έδειξε ότι αν πιστεύεις σε κάτι, just do it».
Τόνισε ότι το μόνο που έχουν να κάνουν οι δύο πλευρές είναι να βρουν τη σωστή γλώσσα, προτείνοντας τη λέξη «συνεργασία» αντί για «δάνειο».
Στο Βρετανικό Μουσείο, συμπλήρωσε, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια «Parthenon Experience», με τη βοήθεια της τεχνολογίας τρισδιάστατης εκτύπωσης, ώστε να παρουσιάζονται στο κοινό του πιστά αντίγραφα των Γλυπτών, αλλά και ολόκληρη η ιστορία της αρχικής απόσπασης και της τελικής επανένωσής τους. Το επιχείρημα που θέλει το βρετανικό ίδρυμα να αναγκάζεται κατόπιν να επιστρέψει και άλλες αρχαιότητες, ο Στίβεν Φράι το απέκρουσε ως «λογικό σφάλμα», ενώ υπογράμμισε και το τεράστιο μέγεθος του Βρετανικού Μουσείου, το οποίο μπορεί να αξιοποιήσει το 99% των συλλογών του που βρίσκονται στις αποθήκες του. Σε κάθε περίπτωση, κατέληξε ο Βρετανός, το ερώτημα είναι «αν η Βρετανία θα κάνει το σωστό και αν θα είμαστε η Βρετανία του Σαίξπηρ, ή του δουλεμπορίου».
Ο Στίβεν Φράι αναφέρθηκε επίσης στον ελληνικό πολιτισμό, που σε αντίθεση με άλλους αρχαίους, έθετε ερωτήματα και περιείχε την έννοια της αλλαγής, της βελτίωσης των πραγμάτων – «αυτό προσπαθεί έκτοτε η ανθρωπότητα, να βελτιώσει τα πάντα», είπε.
Νωρίτερα, ο διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης, καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, που χαρακτήρισε την απόσπαση των Γλυπτών «αρπαγή της ομορφιάς», αναφέρθηκε στα θραύσματα ειδικά της ζωφόρου του Παρθενώνα που έχουν ήδη επιστραφεί τα τελευταία χρόνια, από τη Σικελία, το Βατικανό, αλλά και από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ενώ ανακοίνωσε ότι εντός του 2025 «όσα κομμάτια έχουμε μαζέψει στις αποθήκες, θα τα ξαναβάλουμε στη θέση τους και μάλιστα 10-15 εκατοστά πιο μπροστά, ώστε να μην παραπονιούνται οι φίλοι μας του Βρετανικού Μουσείου, όταν θα μας στείλουν αυτά που πρέπει να επανενωθούν, να ξέρουν ότι υπήρξαν και στο Βρετανικό Μουσείο». Προηγουμένως, η υπουργός Τουρισμού Ολγα Κεφαλογιάννη είπε απευθυνόμενη στον Στίβεν Φράι, ότι η υποστήριξή του στο αίτημα της επανένωσης των Γλυπτών, «είναι μια πράξη σεβασμού προς την ιστορία, την τέχνη και την πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας».
