Η σωκρατική σκέψη και ηθική ενυπάρχει εντός σχεδόν κάθε φιλοσοφικού ρεύματος που αναπτύχθηκε στη Δύση, μεταφρασμένη είτε ως μετεξέλιξη των θεμελίων που έθεσε ο πατέρας της φιλοσοφίας, είτε ως αντιπαράθεση στις αρχές αυτές. Δεν είναι λίγα τα βιβλία και οι συγγραφικές προσπάθειες που κατά καιρούς μάς προτρέπουν να υιοθετήσουμε ένα «σωκρατικό» lifestyle, παπαγαλίζοντας τα αποφθέγματά του, χωρίς όμως να γνωρίζουμε σε βάθος τη σημασία τους.
Η συγγραφέας και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, Αγκνες Κάλαρντ, επιδιώκει κάτι διαφορετικό. Με το νέο της βιβλίο «Open Socrates: The case for a philosophical life», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Allen Lane, πραγματοποιεί μία σύγχρονη περιγραφή της οπτικής του Σωκράτη για τη ζωή και τα υπαρξιακά ερωτήματα που πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν ή αγνοούν.
Σύμφωνα με πρόσφατη κριτική που δημοσιεύθηκε στους New York Times πρόκειται για ένα βιβλίο γοητευτικό, έξυπνο αλλά και μερικές φορές ενοχλητικό. Οπως αναφέρεται όμως, ο εκνευρισμός είναι απολύτως απαραίτητος. Εξάλλου, ο Σωκράτης ήταν γνωστός για το ότι έφτανε τους συνομιλητές του σε σημείο «βρασμού», ωθώντας τους να σκεφτούν περισσότερο αν αυτό που μόλις είπαν ήταν αυτό που πραγματικά εννοούσαν.
Αν και πολλοί επικαλούνται τον τρόπο με τον οποίο έφερνε σε δύσκολη θέση τους αντιπάλους του, για την ανάδειξη της αλήθειας, οι σημερινοί άνθρωποι αδυνατούν να καταφέρουν κάτι τέτοιο. Ενα από τα θέματα με το οποίο καταπιάνεται η συγγραφέας, σύμφωνα με τον Guardian, είναι το γεγονός ότι πλέον αμφισβητούμε τα πάντα χωρίς να προφέρουμε μία ερώτηση, που πιθανόν θα ανοίξει ένα γόνιμο διάλογο, αλλά μία εντολή, προσπαθώντας έτσι να δηλώσουμε την αμφισβήτησή μας. Παράλληλα, εστιάζει στο πώς οι άνθρωποι αποφεύγουμε θέματα που δεν είναι απλώς δύσκολο να απαντηθούν, αλλά και να ερωτηθούν.
Εδώ ακριβώς εισχωρεί η σωκρατική πρακτική, με τη συγγραφέα να βλέπει στο πρόσωπο του πατέρα της φιλοσοφίας ένα διπλό ρόλο: εκείνον της μύγας αλλά και της μαίας. Ο τρόπος σκέψης του μπορεί να διαπεράσει την «πανοπλία» μας που μας προστατεύει από εξωτερικά ερεθίσματα και μας κρατάει σε απόσταση από τον κόσμο, αφυπνίζοντάς μας και βοηθώντας μας τελικά στο να μην επιλέγου-με τις εύκολες απαντήσεις.
