Εχει καλύψει την κρίση στα Βαλκάνια και τον πόλεμο στο Κοσσυφοπέδιο. Την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, την Πορτοκαλί Επανάσταση στην Ουκρανία και αρκετές προσφυγικές κρίσεις. Πολλά έχει δει ο φακός της βραβευμένης φωτορεπόρτερ Λουίζας Γκουλιαμάκη, όμως στη Μέση Ανατολή δεν είχε βρεθεί. Μέχρι που, στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου, το πρακτορείο Reuters στο οποίο δουλεύει, την έστειλε στον Λίβανο, στην καρδιά τότε της σύγκρουσης Ισραήλ – Χεζμπολάχ.
Δεν ήταν βέβαια απλή αποστολή, αν θυμηθούμε κλιμακώσεις της βίας όπως το σαμποτάζ στους βομβητές των μελών της σιιτικής οργάνωσης, την επιδρομή στην οποία σκοτώθηκε ο ηγέτης της, Χασάν Νασράλα και τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς στη Βηρυτό, που είχαν ως αποτέλεσμα τον εκτοπισμό χιλιάδων. «Με τους εκτοπισμένους δεν είχα τόσο πρόβλημα», λέει σήμερα στην «Κ» η Λουίζα Γκουλιαμάκη, «καθώς καλύπτω χρόνια προσφυγικές κρίσεις και έχω έναν τρόπο να τους μιλήσω. Καμιά φορά ίσως σε εμπιστεύονται περισσότερο αν είσαι γυναίκα. Υπήρχε όμως το πρόβλημα της πρόσβασης και της ασφάλειας, καθώς οι προτεραιότητες άλλαζαν καθημερινά, λόγω των εξελίξεων. Αλλάξαμε γραφείο και ξενοδοχείο, γιατί η περιοχή μας δεν ήταν πια ασφαλής. Και ήταν ένα αστικό τοπίο, όπου δεν ήξερες πότε, τι και πού μπορεί να συμβεί κάτι».
Στις τρεις εβδομάδες που έμεινε η φωτορεπόρτερ στον Λίβανο, είχε την «τύχη» να ζήσει από κοντά ένα χτύπημα του ισραηλινού στρατού στο ίδιο το κέντρο της Βηρυτού, στις 11 Οκτωβρίου. Φωτογράφισε μια γυναίκα που είχε καταφύγει στο σπίτι της κόρης της (η οποία είχε τραυματιστεί άσχημα από την έκρηξη, όπως και η εγγονή της γυναίκας), να προσπαθεί να κάνει χώρο μέσα από τα συντρίμμια: «Σε κάποια σημεία είχε πέσει ολόκληρη η πρόσοψη του σπιτιού και έμοιαζε με κουκλόσπιτο», θυμάται η Γκουλιαμάκη. Η έκρηξη είχε προκαλέσει απίστευτες ζημιές σε όλη την περιοχή, «έβλεπες αμάξια το ένα πάνω στο άλλο», λέει η φωτορεπόρτερ. Και οι εκτοπισμένοι, Λιβανέζοι αλλά και Σύροι πρόσφυγες, που είχαν βρεθεί εκεί, στην περιοχή Νταχιέ της Βηρυτού, είτε για να αποφύγουν τις συγκρούσεις στον Νότο, είτε κυνηγημένοι από το καθεστώς Aσαντ, κατέφευγαν σε αυτοσχέδιες κατασκηνώσεις ακόμα και στις παραλίες: «κοιμούνταν με κουβέρτες κάτω από τις ομπρέλες», διηγείται η Γκουλιαμάκη, «ενώ αργότερα ήρθαν οργανώσεις και έφτιαξαν υποδομές. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν φιλοξενηθεί σε συγγενείς ή γνωστούς στη Βηρυτό, επειδή η πόλη ήταν ασφαλής. Μέχρι που λόγω των βομβαρδισμών δεν ήταν πια. Και εκείνοι βρέθηκαν ξανά εκτοπισμένοι».
Το φωτορεπορτάζ διατηρεί τη σημασία του σε έναν κόσμο που κατακλύζεται όλο και περισσότερο από εικόνες. «Oλα πια είναι μια οθόνη και παντού υπάρχει μια εικόνα», λέει η φωτογράφος.
Οι φωτογραφίες της Λουίζας Γκουλιαμάκη από την οδύσσεια των εκτοπισμένων της σύγκρουσης Ισραήλ – Χεζμπολάχ θα παρουσιαστούν στο φετινό Athens Photo World, το ετήσιο φεστιβάλ φωτορεπορτάζ της Αθήνας, που πραγματοποιείται στις 18 και 19 Ιανουαρίου στην Τεχνόπολη, στο πλαίσιο της ενότητας Digital Projections. Θα παρουσιαστούν ακόμα (και θα συζητηθούν από το κοινό και από τους ίδιους τους δημιουργούς) οι δουλειές άλλων επτά Ελλήνων φωτορεπόρτερ, με θέματα όπως οι γαλήνιες όψεις της απελπισμένης αφγανικής κοινωνίας (Πέτρος Γιαννακούρης), η δημιουργία του πολεμικού φωτορεπορτάζ στην Ουκρανία μέσα από μια κάμερα τοποθετημένη σε προστατευτικό κράνος (Aρης Μεσσήνης), η καθημερινότητα στο ελληνικό Δημόσιο (Μιχάλης Πατσούρας), τα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας (Νίκος Πηλός), καθώς και φωτορεπορτάζ των Αντώνη Πασβάντη, Μπάιρον Σμιθ και Aλκη Κωνσταντινίδη. Εκτός από τις υπόλοιπες εκθέσεις του, το πρόγραμμα του φεστιβάλ περιλαμβάνει και την ανακοίνωση του βραβείου Athens Photo World 2024, καθώς και την προβολή του ντοκιμαντέρ «20 ημέρες στη Μαριούπολη» του Μστίλαβ Τσέρνοφ, που βραβεύτηκε με Oσκαρ.
Συγκατάθεση
Αντιμετώπισε ηθικά διλήμματα σε αυτή την αποστολή η Λουίζα Γκουλιαμάκη; «Πάντα βάζω τον εαυτό μου στη θέση τους και αναρωτιέμαι, “θα ήθελα να με φωτογραφίσουν έτσι;”, απαντάει η φωτορεπόρτερ και εξηγεί ότι οι συνεννοήσεις με τους εκτοπισμένους ενίοτε γίνονταν με μονολεκτικές ερωτήσεις όπως «σαούαρ;» («φωτογραφία;») ή «σαούαρ μπέιμπι;», στις οποίες εκείνοι απαντούσαν αναλόγως. Πλέον άλλωστε, προσθέτει, καμιά φωτογραφία δεν δημοσιεύεται χωρίς συγκατάθεση του φωτογραφιζόμενου. Το δε φωτορεπορτάζ διατηρεί τη σημασία του σε έναν κόσμο που κατακλύζεται όλο και περισσότερο από εικόνες. «Τις βλέπουμε παντού. Oλα πια είναι μια οθόνη και παντού υπάρχει μια εικόνα», λέει η Γκουλιαμάκη. «Ως επαγγελματίας όμως θα ελεγχθώ πέντε φορές πριν δημοσιεύσω κάτι, ώστε η λεζάντα π.χ. να είναι ακριβής και να ξέρουμε ότι συνέβη κάτι και όχι κάτι άλλο. Η χρήση ΑΙ επίσης απαγορεύεται. Είναι λοιπόν ακόμα πιο σημαντικό να μπορεί κανείς να εμπιστευτεί ένα πρακτορείο ή μια εφημερίδα που θα μεταδώσει μια ακριβή πληροφορία και ένα πραγματικό γεγονός».
