Σχεδόν 50 χρόνια χωρίζουν τις δύο φωτογραφίες από το ίδιο σημείο λήψης στην οδό Πανεπιστημίου. Γύρω στο 1977, η Γερμανίδα φωτογράφος Αννα Βιχ (1949-1998) αρχίζει να φωτογραφίζει την Αθήνα, την οποία, σταδιακά, τη γνωρίζει εις βάθος και την ερμηνεύει με το δικό της βλέμμα. Μία από τις πολλές φωτογραφίες της Αννας Βιχ, από τη δεκαετία του ’70, είναι και αυτή της οδού Πανεπιστημίου, τραβηγμένη από το απέναντι πεζοδρόμιο της Τριλογίας. Αυτό που συγκινεί είναι η τρυφερότητα και η ποιητικότητα με την οποία προσέγγισε ακόμη και τις τραχιές όψεις της Αθήνας, και αυτή η γωνία της Πανεπιστημίου με την Κοραή είχε εκείνα τα χρόνια μια τραχύτητα, που πολλούς ενοχλούσε.
Σήμερα, καθώς στάθηκα απέναντι από τη γωνία αυτή, για να τραβήξω μια φωτογραφία, αναλογίστηκα όλα όσα έχουν αλλάξει από τότε.
Το παλιό, κίτρινο σπίτι που βλέπουμε σήμερα στη γωνία με την Κοραή είναι από τα παλαιότερα ιδιωτικά σπίτια που σώζονται στην Αθήνα του Οθωνα. Αυτό το σπίτι, που σχεδίασε σε έναν απλό, πρώιμο κλασικισμό ο Σταμάτης Κλεάνθης, ήταν η οικία Σούτσου, πριν αγοραστεί στη δεκαετία του 1890 από τον πολιτικό Δημήτριο Ράλλη (1844-1921), πρωθυπουργό σε πέντε βραχύβιες κυβερνήσεις και παππού του Γεωργίου Ράλλη (1918-2006).
Αλλά τα χρόνια που η Αννα Βιχ είχε σταθεί απέναντι (και έως τις αρχές της δεκαετίας του ’90), η γωνία αυτή εμφάνιζε μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Η οικία Σούτσου – Ράλλη διατηρούσε ακόμη το μικρό, συνοδευτικό μονώροφο κτίσμα. Είχαν κακογεράσει και τα δύο και αν τα κοιτούσες από απέναντι θα έβλεπες ό,τι μπορείς να φανταστείς. Θυμάμαι οπωροπωλείο στο ισόγειο, επιγραφή «Γραμματόσημα» στον όροφο, ένα κλουβί με καναρίνι(;) στο μπαλκόνι. Μια εικόνα μικρής πόλης απέναντι από την Τριλογία. Επιστολές στον Τύπο επεσήμαιναν την ανάγκη εξωραϊσμού αυτής της «γωνίας της ασχημίας». Γι’ αυτό και ήταν πολύ δύσκολος και άνισος ο αγώνας για τη διάσωση αυτής της ιστορικής γωνίας. Ατελείωτες οι συσκέψεις (γύρω στο ’92) στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟ. Τελικά, το κτίριο σώθηκε και εντάχθηκε έστω και ως σκηνογραφία στο νέο οικοδομικό συγκρότημα που κατάπιε και το ιστορικό βιβλιοπωλείο «Ατλαντίς» των αδελφών Πεχλιβανίδη στην Κοραή 8.
Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Αν σταθούμε στη μαυρόασπρη φωτογραφία της Αννας Βιχ, θα δούμε και το αρμονικό νεοκλασικό τριώροφο επί της Πανεπιστημίου 31. Ηταν ένα κτίριο εξαιρετικής αρχοντιάς με γαλάζιο θριγκό κάτω από το στηθαίο, γνωστό στη δεκαετία του ’70 ως κτίριο του ΟΣΕ, γιατί εκεί ήταν τα εκδοτήρια. Κατεδαφίστηκε το 1978, με τον παλιό, χειρώνακτο τρόπο, με τον κασμά στο χέρι. Πέρα από τα κτίρια, η παλιά φωτογραφία διασώζει την ατμόσφαιρα μιας εποχής, που προσπερνούσε την Αθήνα του παρελθόντος χωρίς πολλή σκέψη. Τότε, όμως, υπήρχαν πολλοί, πάρα πολλοί, που ήταν ακόμη φορείς της μνήμης της πόλης.
Σήμερα, η γωνία αυτή εκπέμπει κάτι διαφορετικό. Ακόμη και η τοιχογραφία στην κάποτε γυμνή μεσοτοιχία συμβολίζει το πέρασμα σε μια άλλη κατανόηση του αστικού περιβάλλοντος.
