«Τραγουδώντας μπορούμε να μιλήσουμε για τα ομορφότερα και τα χειρότερα. Να χορέψουμε. Χορεύοντας μπορούμε να καταλάβουμε τα περισσότερα. Κι όμως, ξεχνιόμαστε και μένουμε πολλές μέρες, πολλούς μήνες, σιωπηλοί και ακούνητοι», λέει η σκηνοθέτις Νατάσα Τριανταφύλλη σχολιάζοντας την καινούργια της δουλειά που θα παρουσιαστεί στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο τέλος του μήνα.
Πρόκειται για την οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη «Θέλω να δω τον Πάπα!», θρυλική για την εποχή της, αξέχαστη για τους σκαμπρόζικους υπαινιγμούς της, σκανδαλώδης για τα θρησκευτικά ήθη του Μεσοπολέμου, αλλά τόσο καλοζυγισμένη δραματουργικά και μουσικά ώστε κάθε καινούργια παραγωγή να προμηνύει εμπορική επιτυχία.
Μιλώντας με τη σκηνοθέτιδα σκέφτομαι πως ένα από τα χαρακτηριστικά της δουλειάς της είναι το γεγονός πως έχει καταπιαστεί με διαφορετικά θεατρικά είδη, κινούμενη από την αρχαία τραγωδία στο παιδικό θέατρο και τώρα θα δοκιμαστεί σε ένα καθαρά μουσικοθεατρικό θέαμα, η πλοκή του οποίου διανθίζεται με 15 μουσικά νούμερα.
Πώς αντιμετωπίζει την πρόκληση σκηνοθετώντας ένα είδος στο οποίο τα κοινωνικά σχόλια και οι συγκρούσεις πνίγονται στο τέλος μέσα σε ένα ποτήρι με αφρώδη οίνο; «Η ελληνική οπερέτα γνώρισε μεγάλη άνθηση τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα», λέει η κ. Τριανταφύλλη. «O Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει. Στην Ελλάδα υπάρχει οικονομική δυσχέρεια, αλλά υπάρχει επίσης τεράστια ανάγκη για διαφυγή προς την απόλαυση και για ξέφρενη διασκέδαση. Αίθουσες χοροδιδασκαλείων ανοίγουν στην Αθήνα, κινηματογράφοι και καμπαρέ εμφανίζονται, δημιουργείται η κουλτούρα της αστικής διασκέδασης. Το 1920, ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης γράφει το “Θέλω να δω τον Πάπα!” αμφισβητώντας τα θεμέλια της οικογένειας και τον θεσμό του γάμου. Το κάνει όμως αναπτύσσοντας ένα δικό του “κώδικα” γεμάτο υπονοούμενα ώστε να ταιριάζει με το συγκεκριμένο μουσικό είδος. Ωστόσο η έννοια της επιθυμίας παραμένει παρούσα, οι κοινωνικές συμβάσεις την εγκλωβίζουν, η ματαιοδοξία την φορτώνει με ψεύτικα θέλγητρα μέχρι να αποκαλυφθεί ότι δεν υπάρχει χαρά χωρίς να βρισκόμαστε σε επαφή με τον εσωτερικό εαυτό μας. Οσο για το χιούμορ, μπορεί να μιλήσει για τα πάντα, ακόμη και για τον πόθο».
Εχει περάσει σχεδόν ένας αιώνας από το πρώτο ανέβασμα του έργου «Θέλω να δω τον Πάπα!». Τα κοινωνικά ήθη έχουν βεβαίως αλλάξει από τότε που πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο Παπαϊωάννου στην οδό Πατησίων 27 από τον θίασο οπερέτας του κωμικού Γιάννη Παπαϊωάννου η παράσταση –ήταν Ιούλιος του 1920–, αλλά δεν μπορεί κανείς να αποφύγει ένα χαμόγελο ακούγοντας τους εύθυμους στίχους: «Ηταν πάντα η συλλογιά μου να μπω στο Βατικανό/ να τον έβλεπα μπροστά μου φυσικό και ζωντανό/ λένε πως είναι ωραίος, είναι διακριτικός/ και βαρβάτος και μοιραίος και γλυκός, πολύ γλυκός», που καταλήγουν στο διάσημο ρεφρέν: «Θέλω να τον δω, θέλω να τον δω,/ θέλω να δω τον Πάπα, τον Πάπα, τον Πάπα».
«Η έννοια της επιθυμίας παραμένει παρούσα, η ματαιοδοξία τη φορτώνει με ψεύτικα θέλγητρα μέχρι να αποκαλυφθεί ότι δεν υπάρχει χαρά χωρίς να βρισκόμαστε σε επαφή με τον εσωτερικό εαυτό μας», λέει η σκηνοθέτις.
Σύμφωνα με το λιμπρέτο που έγραψε επίσης ο Σακελλαρίδης, η υπόθεση αφορά τον διακαή πόθο της νεόνυμφης Αννας να δει τον Πάπα κατά τη διάρκεια του γαμήλιου ταξιδιού της με τον Αδριανό στην Ιταλία. Καθώς ο σύζυγός της δεν εκπληρώνει την επιθυμία της, το ζευγάρι διακόπτει τον «μήνα του μέλιτος» και επιστρέφει. Ακούγοντας τις συμβουλές της μητέρας της, η Αννα οδηγεί τα πράγματα στα άκρα. Οταν όμως συνειδητοποιεί ότι με τη στάση της κινδυνεύει να διαλύσει τον γάμο και να χάσει τον αγαπημένο σύζυγό της, αλλάζει συμπεριφορά, οι παρεξηγήσεις λύνονται και ζουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.
Η οπερέτα άκμασε ως είδος και αναπτύχθηκε στην Ευρώπη μετά τα μέσα του 19ου αιώνα. Σε αντίθεση με την όπερα, το νέο είδος χαρακτηρίστηκε ευθύς εξαρχής από τον παιχνιδιάρικο χαρακτήρα του, που διανθιζόταν από τις πικάντικες ερωτικές ιστορίες… α λα γαλλικά. Η επικράτησή της στην ελληνική κοινωνία πραγματοποιήθηκε σταδιακά. Ο Σακελλαρίδης αλλά κυρίως ο Χατζηαποστόλου χάραξαν τον δρόμο πάνω στον οποίο πορεύτηκε η οπερέτα έως τα τέλη της δεκαετίας του 1930. Ανθρωποι όλων των κοινωνικών τάξεων συνέρρεαν για να δουν τις παραστάσεις τους και κυρίως για να ακούσουν τα τραγούδια τους. Τα καλύτερα από αυτά κατάφερναν να βγουν από τις αίθουσες των θεάτρων και διαδίδονταν από στόμα σε στόμα.
Το «Θέλω να δω τον Πάπα!» αποτελεί ένα από τα έργα σύγχρονης αστικής θεματολογίας του συνθέτη. Υφος, γλώσσα, χαρακτήρες, μουσική και ρυθμός αποκαλύπτουν έναν σαγηνευτικό σκηνικό κόσμο όπου σατιρίζονται αξιοθαύμαστα η υποκρισία και η υπερβολή, η επιδειξιομανία αλλά και η άκριτη εξιδανίκευση κάποιων κοινωνικών θεσμών. Ολα θα συμβούν στη διάρκεια ενός μεγάλου γαμήλιου πάρτι στο οποίο αφανής πρωταγωνιστής καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου είναι βεβαίως… ο Πάπας.
Η παράσταση «Θέλω να δω τον Πάπα!» παρουσιάζεται σε μουσική διεύθυνση Νίκου Βασιλείου. Την αποκατάσταση της ενορχήστρωσης και την προσαρμογή της για μικρό σύνολο υπογράφει ο Γιάννης Μπελώνης, ενώ τη δραματουργική επεξεργασία και διασκευή η Ελενα Τριανταφυλλοπούλου. Από 31 Ιανουαρίου.
