Λίγοι μήνες απομένουν μέχρι την τελική επιλογή του αρχιτεκτονικού γραφείου που θα αναλάβει την ανακαίνιση της μεγάλης δυτικής πτέρυγας του Βρετανικού Μουσείου. Ο διεθνής διαγωνισμός που ξεκίνησε τον Μάιο του 2024 βρίσκεται πλέον στη δεύτερη φάση του, κατά την οποία αξιολογούνται οι προτάσεις των πέντε φιναλίστ, οι οποίοι είχαν ανακοινωθεί το περασμένο καλοκαίρι.
Το Βρετανικό Μουσείο δημοσιοποίησε πρόσφατα τις σχεδιαστικές ιδέες που κατέθεσαν τα πέντε διεθνή γραφεία και τις παρουσιάζει σε ειδική έκθεση μέχρι τις 2 Μαρτίου. Οπως πληροφορήθηκε η «Κ» από εκπρόσωπο του βρετανικού ιδρύματος, ο νικητής θα ανακοινωθεί την άνοιξη.
Ο διεθνής διαγωνισμός βρίσκεται πλέον στη δεύτερη φάση του, κατά την οποία αξιολογούνται οι προτάσεις των πέντε φιναλίστ και παρουσιάζονται σε ειδική έκθεση.
Σύμφωνα με την ίδια ενημέρωση, η δυτική πτέρυγα (που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο των συνολικών χώρων του μουσείου) θα κλείσει στη διάρκεια της ανακαίνισης. Σε ερώτησή μας, ωστόσο, για το αν τα εκθέματα των αιθουσών της θα μεταφερθούν αλλού, η απάντηση ήταν πως «δεν υπάρχουν περισσότερες λεπτομέρειες αυτή τη στιγμή».
Duveen Gallery
Το ενδεχόμενο της μεταφοράς των εκθεμάτων έχει τη σημασία του, καθώς μέρος της δυτικής πτέρυγας αποτελεί και η Duveen Gallery, όπου στεγάζονται τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Αραγε θα μπορούσε η ανακαίνιση να αποτελέσει «ευκαιρία» για την επίτευξη μιας συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και του Βρετανικού Μουσείου στο θέμα της επανένωσης των Γλυπτών; Πέραν των εκτιμήσεων, είναι γνωστό ότι ο οργανισμός Parthenon Project, που υποστηρίζει την επιστροφή των Γλυπτών μέσω μιας αμοιβαίας επωφελούς λύσης, έχει προτείνει μεταξύ άλλων την εύρεση κεφαλαίων μέσω ενός ελληνοβρετανικού ιδρύματος, με τα οποία η γκαλερί Duveen θα μετατραπεί σε «ελληνικό μουσείο» και θα μετονομαστεί σε Prince Phillip Hellenic Gallery. Σε κάθε περίπτωση, μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού, το έργο της ανακαίνισης θα υλοποιήσει ένα από τα εξής μεγάλα αρχιτεκτονικά γραφεία: 6a Architects, Eric Parry Architects and Jamie Fobert Architects, Lina Ghotmeh Architecture, OMA ή David Chipperfield Architects, με το τελευταίο ειδικά να έχει αναλάβει ως γνωστόν (σε συνεργασία με το γραφείο Τομπάζη) την επέκταση και αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Οπως αναφέρει στο κείμενο που συνοδεύει τη σχεδιαστική ιδέα του, το γραφείο 6a Architects προσεγγίζει το Βρετανικό Μουσείο «σαν ένα οικοσύστημα τεχνέργων και συλλογών, ανθρώπων και τόπων, φύσης και πολιτισμού» και προτείνει δημιουργία κήπων, άνοιγμα των υπογείων κ.ά. Το γραφείο του Τσίπερφιλντ πιστεύει ότι το ίδρυμα «πρέπει να κινηθεί πέρα από τα στενά, πεπερασμένα όρια του οικουμενικού μουσείου» και κάνει λόγο για την ανάγκη αλληλένδετων παρεμβάσεων και για νέους χώρους «όπου θα αγκαλιάζονται πολλαπλές φωνές, συνυφασμένες αφηγήσεις και αμφισβητούμενες ιστορίες». Η ομάδα Parry – Fobert βλέπει το μουσείο «σαν το παγκόσμιο μουσείο μιας ενιαίας ανθρωπότητας» και οραματίζεται μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων και νέες πηγές φωτός, ενώ το γραφείο Lina Ghotmeh Architecture φαντάζεται τη δυτική πτέρυγα σαν ένα «ζωντανό μουσείο», ένα μέρος «διαλόγου και επανεφεύρεσης», με εμπειρίες «που πυροδοτούν την περιέργεια, την πολιτιστική ανταλλαγή και τη θεραπεία». Το ΟΜΑ προτείνει την αξιοποίηση «υποχρησιμοποιημένων» αυλών του ιδρύματος, τη δημιουργία ερευνητικών γκαλερί, ενός πολυώροφου «μικρόκοσμου πολιτισμών» (cabinet of cultures) κ.ά.
Σχεδιαστική άσκηση
Τα σχέδια των γραφείων δεν είναι τελικά. Το Βρετανικό Μουσείο τα ζήτησε από τους διαγωνιζομένους σαν «σχεδιαστική άσκηση», ώστε να παρουσιάσουν το σκεπτικό και τη φιλοσοφία τους. Η νικήτρια ομάδα, διευκρινίζει σχετικό δελτίο Τύπου του ιδρύματος, θα συνεργαστεί με ειδικούς από το Βρετανικό Μουσείο για να αναπτύξει τα οριστικά σχέδια της δυτικής πτέρυγας «που θα ανταποκρίνονται στα ευαίσθητα ιστορικά κτίρια του μουσείου, στα φιλόδοξα πλάνα του για απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα και στη συνεχιζόμενη διαδικασία επανασχεδιασμού της έκθεσης και της φροντίδας των συλλογών».
Η ανακαίνιση της δυτικής πτέρυγας αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου masterplan του Βρετανικού Μουσείου που θα κοστίσει πάνω από 1 δισ. λίρες.
