GIANFRANCO CALLIGARICH
Ιδιωτικές άβυσσοι
μτφρ.: Δήμητρα Δότση
εκδ. Ικαρος, 2024, σελ. 258
Τον συντηρούν τα τραπέζια της τσόχας. Ξυπνάει αργά, κατεβαίνει ράθυμα στην πλατεία, κάθεται στο μπαρ του Σανταντρέα με το ειρωνικό όνομα «Ξανακερδισμένος χρόνος». Και παρατηρεί. Τον νέο συνεταίρο του ιδιοκτήτη, τον νέο και στην ηλικία Τομάζο, έναν τύπο θηριώδη, στιβαρό, αμίλητο, γοητευτικό και μυστηριώδη μέσα στη σιωπή και στην αδιαφορία του. Τους θαμώνες, που σταθερά γεμίζουν το μπαρ, χωρίς να έχουν να προσφέρουν κάτι καινούργιο, ενδιαφέρον και ιδιαίτερο στο μάτι του τζογαδόρου. Τους τυχαίους επισκέπτες, να, όπως αυτή η νέα κοπέλα με το φιδίσιο, τραγανό, γεμάτο πρόκληση, ίσως και υπόσχεση κορμί, ντυμένο στο αιθέριο άσπρο φόρεμα. Κάθεται με μια γυναίκα που έχει αρνηθεί τη γυναικεία της εικόνα, ξαφνικά καβγαδίζουν και το λευκό φόρεμα λεκιάζει από το χυμένο ποτό.
Με αυτοπεποίθηση, με μια προκλητική σιγουριά, με το ατίθασο και ειρωνικό της χαμόγελο, η λερωμένη, υπέροχη Αλεσάντρα θα ζητήσει από τον μπάρμαν να της καθαρίσει το φόρεμα. Η επιλογή του δεν είναι τυχαία. Τους περιμένουν τα σοκάκια όπου τον παρασέρνει για να του υποσχεθεί μια κοινή ζωή, μια σχέση ανολοκλήρωτου πάθους, έναν γρήγορο, σχεδόν επιπόλαιο γάμο, το σπίτι στο γοητευτικό Κάπρι, η επάνοδος στην πιάτσα Ναβόνα, ο χωρισμός. Ανήκουν και οι δύο στην κατηγορία των ανθρώπων που-δεν ξέρουν-τι-έχουν. Εκείνος, διάδοχος και συνεχιστής της οικογενειακής χαλυβουργίας, έχει δώσει στον εαυτό του μια δεκαετία για να βρει ποιος είναι, τι θέλει, ποιο είναι το νόημα της ζωής του, πριν επιστρέψει για να αναλάβει αυτά που πρέπει. Εκείνη κουβαλά τραγικά μυστικά που προσπαθεί να πνίξει και όμως, εκείνα ζωντανεύουν συνέχεια μέσα της, δοκιμάζει να απαλλαγεί στρέφοντας το ερωτικό ενδιαφέρον της σε γυναίκες. Μέχρι που θα δει τον Τομάζο. Θα τον διαλέξει πιστεύοντας ότι μπορεί να την ξαναγεννήσει, να της προσφέρει μια ήρεμη, γεμάτη αγάπη και πάθος ζωή, να τη σώσει από όσα την ταλανίζουν, την καταστρέφουν. Εκείνος νιώθει αμέσως ότι θα είναι η μία της ζωής του. Ακόμη κι όταν χωρίσουν, που πραγματικά δεν θα χωρίσουν ποτέ, τόσο δεμένοι στην καρδιά και στο μυαλό, τόσο αποτυχημένοι στο δέσιμο του σώματος, εκείνη θα τον καλέσει, μόνο αυτόν, να τη στηρίξει στη μεγάλη δυστυχία, εκείνος θα παραμερίσει εγωισμό και πικρία και θα σταθεί πλάι της για πάντα.
Η διήγηση είναι του τζογαδόρου τριάντα χρόνια μετά. Εχει γυρίσει στον «Ξανακερδισμένο χρόνο» για να αποχαιρετίσει τον Σανταντρέα, που φόρεσε για τελευταία φορά κοστούμι, το ξύλινο πια. Ανασκαλεύει στη μνήμη του τους δυο αυτούς παράξενους ανθρώπους, που τους πάντρεψε κιόλας, μα έμειναν ένα μυστήριο ακόμη και για εκείνον που η ζωή της νύχτας τον έχει εκπαιδεύσει να αναγνωρίζει τους αληθινούς παίκτες της ζωής. Γιατί αυτό το εξαιρετικό ζευγάρι ήταν πραγματικοί παίκτες. Τζόγαραν τα πάντα, αναζητώντας τον κτύπο της καρδιάς που θα ήταν αληθινός και θα έδινε νόημα στις ζωές τους, αυτές τις, πλούσιες σε χρήμα, ανέσεις, δυνατότητες, ζωές, που γι’ αυτούς τους ίδιους ήταν απλά ανόητες.
Το φως του ήλιου που δύει, ο τρούλος της εκκλησίας όπως φαίνεται από το μπαλκόνι, η πόλη όπως τη μια ζει, την άλλη ησυχάζει, ο ποταμός που τη διασχίζει, τα σπίτια, τα σοκάκια, υπέροχες περιγραφές που μας βάζουν να περιδιαβαίνουμε στην πιάτσα Ναβόνα, στη Βαρκελώνη, στο Κάπρι, στην απόκοσμη ελβετική λίμνη του τέλους. Σπάνια οι σιωπές μιλάνε τόσο δυνατά, όσο στις περιγραφές αυτού του βιβλίου. Οι ήρωες ανταλλάσσουν ελάχιστες λέξεις και όλα περιγράφονται, υπονοούνται, καθηλώνουν. Το βλέμμα, το σώμα, η κίνηση υποκαθιστούν τη γλώσσα, που μοιάζει να μη χρειάζεται καθόλου, είναι περιττή.
Σπάνια οι σιωπές μιλάνε τόσο δυνατά, όσο στις περιγραφές αυτού του βιβλίου. Οι ήρωες ανταλλάσσουν ελάχιστες λέξεις και όλα περιγράφονται, υπονοούνται, καθηλώνουν.
Ειρωνεία, σαρκασμός, επαναλαμβανόμενες φράσεις, πρωτότυπες λέξεις, ευρηματικά επίθετα κι όλα είναι ένα παιχνίδι της τράπουλας. Οι ήρωες τραβάνε τα φύλλα τους, σταθμίζοντας τον αντίπαλο συνεχώς, μέχρι το τελευταίο χαρτί, μέχρι αυτή η σκληρή παρτίδα της ζωής τους να τελειώσει. Πληγές ανοιχτές που πονάνε, η απώλεια, το απόλυτο κακό, η ενοχή, ο πόνος που δεν μετριάζεται με τον έρωτα, η μοναξιά που δεν χάνεται ποτέ. Κι εκείνος ο ασταμάτητος μυς της καρδιάς που δεν γυρεύει τίποτε άλλο, παρά μόνο το πιο απλό, το πιο δύσκολο. Μια αγκαλιά.
