Είχε μια μοναδικότητα αλλά και μια μεγάλη συναισθηματική ένταση και δύναμη η αφιερωματική εκδήλωση του περιοδικού «Ελληνικές Κατασκευές» (ek magazine) στο αρχιτεκτονικό γραφείο «Κοκκίνου – Κούρκουλας», που όσοι τη ζήσαμε την Παρασκευή το απόγευμα από κοντά στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος δεν πρόκειται να την ξεχάσουμε εύκολα.
Ξεκίνησε σαν γιορτή με δέκα ομιλητές να θυμούνται, να συγκινούν και να συγκινούνται και να αποτιμούν μια κοινή επαγγελματική και συντροφική σχέση τεσσάρων δεκαετιών και ολοκληρώθηκε επίσης σαν γιορτή με ένα ποτήρι κρασί στο χέρι με το προνόμιο της ανυπέρβλητης θέας που πρόσφερε ο κατάμεστος Φάρος του ΚΠΙΣΝ.
«Διαμόρφωσαν ένα στυλ που ήταν ελκυστικό, παραδειγματικό και ταυτόχρονα δημιουργούσε αμηχανία με το θάμβος της παρουσίας τους», ανέφερε ο καθηγητής Ζήσης Κοτιώνης.
Ομως, ενδιάμεσα, είχε μεσολαβήσει ένας υπόγειος αλλά διάχυτος ηλεκτρισμός που διαπερνούσε με αυξομειώσεις το πυκνότατο ακροατήριο εκατοντάδων καθήμενων και ορθίων· ο ηλεκτρισμός της απουσίας της Μαρίας Κοκκίνου, που έφυγε από τη ζωή πριν από δύο χρόνια. Μια απουσία που γινόταν με το πέρασμα της ώρας καθολική παρουσία, απόδειξη του αποτυπώματος που άφησε πίσω της αυτή η σημαντική γυναίκα, το αδιαπραγμάτευτο ήμισυ ενός αρχιτεκτονικού γραφείου που έγραψε και συνεχίζει να γράφει τη δική του ξεχωριστή ιστορία στο σώμα της Αθήνας, και όχι μόνο, από το 1987 μέχρι σήμερα. Το άλλο μισό, ο Ανδρέας Κούρκουλας, υποδειγματικός οικοδεσπότης, περιτριγυρισμένος από δεκάδες αγαπημένους φίλους και συναδέλφους αλλά και παλιούς φοιτητές του στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, χαρούμενος, συγκινημένος και τρυφερός μαζί, αρχιτέκτονας, καθηγητής, πατέρας και παππούς, ήταν εκεί για να υποδεχθεί όλον αυτόν τον κόσμο με τη μαύρη τρύπα της απώλειας ορθάνοιχτη, αλλά και με την επίγνωση της τύχης που του επιφύλαξε η ζωή με το μοίρασμα της κοινής πορείας με έναν τόσο ξεχωριστό άνθρωπο.
Αυτή η ιδιότυπη συνθήκη της εκδήλωσης (γιορτή και φόρος τιμής μαζί) ήταν αναπόφευκτο να παρασύρει και τους ομιλητές, με πρώτο τον Γιάννη Πεπονή, καθηγητή της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Georgia Tech, παλαιό φίλο και συνεργάτη του τιμώμενου διδύμου, ο οποίος, με αφετηρία τη διδακτορική διατριβή του Ανδρέα Κούρκουλα, ανέπτυξε μια μεθοδολογία σχεδιασμού του γραφείου η οποία συσχετίζει το κτίριο με την πόλη, παρουσιάζοντας τρία χτισμένα παραδείγματα στην Αθήνα, με τον σχεδιασμό των εισόδων τους να γίνεται το βασικό εργαλείο κατανόησης μιας ευρύτερης αρχιτεκτονικής προσέγγισης. Σε αυτά τα τρία πιο διάσημα κτίρια του αρχιτεκτονικού γραφείου της Μαρίας Κοκκίνου και του Ανδρέα Κούρκουλα (τα γραφεία της Generali στο Μαρούσι, το Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς και το κτίριο πολλαπλών χρήσεων Shop and Trade στον Ταύρο) στάθηκαν πολλοί από τους δέκα ομιλητές, όπως και σε μερικά βασικά στοιχεία της προσωπικότητας των δύο: Η αποφασιστικότητα και το οργανωτικό πνεύμα της Μαρίας, η ικανότητα της σύνθεσης του Ανδρέα, η σημασία της δημοκρατικής συζήτησης εντός του γραφείου ανεξαρτήτως θέσης και «ενσήμων» (Νικόλας Τραβασάρος) και κυρίως η κοινή πρόσληψη της αρχιτεκτονικής ως μιας κοινής γλώσσας που δεν την κοιτάς ή τη μιλάς αλλά τη βιώνεις (Πεπονής). Οι προσωπικές αφηγήσεις του καθηγητή στο London School of Economics Ρίκι Μπάρντετ και της αρχιτέκτονος τοπίου Ελλης Παγκάλου ανέβασαν περαιτέρω τη συναισθηματική θερμοκρασία της αίθουσας. Ο Ζήσης Κοτιώνης, καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αφιέρωσε ένα μεγάλο κομμάτι της ομιλίας τους στο στυλ: «Διαμόρφωσαν ένα στυλ που ήταν ελκυστικό, παραδειγματικό και ταυτόχρονα δημιουργούσε αμηχανία με το θάμβος της παρουσίας τους».
Η βραδιά έκλεισε ιδανικά. Τελευταία ομιλήτρια η κόρη, η Κατερίνα Κούρκουλα, αρχιτέκτονας και η ίδια, που λιγότερο μίλησε και περισσότερο έδειξε: τον δικό της συναισθηματικό χάρτη με σημεία αναφοράς τα προσωπικά αντικείμενα της μαμάς και του μπαμπά και αρχειακά τεκμήρια από το γραφείο, αποσπώντας το συντριπτικό χειροκρότημα της αίθουσας. Λίγο πριν ανοίξουν τα φώτα, ένας εμφανώς συγκινημένος Ανδρέας Κούρκουλας σηκώθηκε από τη θέση του, ευχαρίστησε τον κόσμο και έβαλε λόγια στο αυτονόητο αλλά οριακά ανείπωτο: Αναφέρθηκε στη μεγάλη απούσα της εκδήλωσης αλλά και στη μεγάλη καταξίωση που θα σήμαινε για την ίδια μια τόσο πληθωρική ανταπόκριση. Τα φώτα άναψαν και ο κόσμος αναζήτησε παρηγοριά στη συναναστροφή και στο κρασί.
