«Μην το αγνοούμε, εμείς εκπαιδεύουμε καλλιτέχνες!». Αυτό τονίζεται από στελέχη των δημόσιων σχολών, στο πλαίσιο των πρώτων αντιδράσεων που υπάρχουν μετά τη δημοσιοποίηση του κυβερνητικού σχεδίου για την Ανώτατη Σχολή Παραστατικών Τεχνών (ΑΣΠΤ). Είναι ορθό να μελετήσει η πολιτεία τις θέσεις τους πριν από τη δημόσια διαβούλευση, κατά την οποία δεν αποκλείεται οι επίσημες ανακοινώσεις των θεσμικών φορέων να υιοθετούν έναν αντιπολιτευτικό τόνο, χρωματισμένο από πολιτικά κριτήρια, αλλά που δεν εκφράζει την ουσία. Οι καλλιτέχνες είναι θετικοί στο κυβερνητικό σχέδιο (παρουσιάστηκε στην «Κ» στις 31/10), μετά την προ 17 ετών απόπειρα, το 2007, όταν το πόρισμα της επιτροπής πανεπιστημιακών και καλλιτεχνών για μία ακαδημία παραστατικών σπουδών δεν εφαρμόστηκε. Κρατήστε τον λόγο: ήταν οι αντιδράσεις των ΑΕΙ. Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι το νομοσχέδιο θα παρουσιαστεί μέχρι το τέλος του 2024. Αποδίδεται σημασία στον χρόνο, καθώς στα τέλη Δεκεμβρίου του 2022 οι καλλιτέχνες έκαναν την πρώτη κινητοποίησή τους στο υπουργείο Εσωτερικών κατά του προεδρικού διατάγματος 85/2022, με το οποίο επικαιροποιήθηκε το μισθολόγιο/κλαδολόγιο του Δημοσίου. Κύριο πρόταγμά τους ήταν το (χρόνιο) αίτημα για αναβάθμιση της καλλιτεχνικής παιδείας.
Το κυβερνητικό σχέδιο ορίζει ότι θα ιδρυθεί Ανωτάτη Σχολή Παραστατικών Τεχνών ως αυτόνομο ΑΕΙ, που θα οργανώνει προπτυχιακά, μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα στο θέατρο, στον χορό και στη μουσική. Η ΑΣΠΤ θα έχει πέντε τμήματα που προέρχονται από την ενσωμάτωση των υφιστάμενων σχολών του Εθνικού Θεάτρου, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης. Το γεγονός ότι η μαγιά της ΑΣΠΤ θα είναι οι υπάρχουσες κρατικές σχολές αποτελεί εχέγγυο. Πώς αλλιώς; Ολοι δεν νιώθουμε ανασφάλεια μπροστά στο αβέβαιο που θα γεννηθεί εκ του μηδενός;
Ο κύριος φόβος των καλλιτεχνών είναι η δημιουργία ενός εκπαιδευτικού οργανισμού με έφεση στην… παπαγαλία. «Θα εκπαιδεύουμε ηθοποιούς και όχι θεατρολόγους», μου επισήμαναν στελέχη των κρατικών δραματικών σχολών, εξηγώντας ότι η καλλιτεχνική καλλιέργεια μέσω γκάμας θεωρητικών μαθημάτων είναι απαραίτητη, αλλά δεν μπορεί να «καπελώνει» τα πρακτικά μαθήματα στο τετραετές πρόγραμμα σπουδών.
Αλλο κρίσιμο σημείο στις συζητήσεις για τη φύση της ΑΣΠΤ είναι η μονιμότητα. Προφανώς και θα υπάρχει ένας πυρήνας δασκάλων για κάθε τέχνη, ωστόσο η τέχνη εξελίσσεται, έχει την ανάγκη αλλαγής στη ματιά. Δεν είναι λειτουργικό να υπάρχουν μόνιμοι καθηγητές στη μουσική, στην υποκριτική, στον χορό, αποκλείοντας νέα πρόσωπα –αξιολογημένα για τη δουλειά τους– που θα προσφέρουν ανανέωση στην ομάδα των δασκάλων.
Για τους γνωρίζοντες τα πανεπιστημιακά είναι σαφές τι κρύβεται πίσω από τον φόβο των καλλιτεχνών. Μήπως η Ανωτάτη Σχολή Παραστατικών Τεχνών καταλήξει «μαγαζί» των πανεπιστημιακών, με ό,τι αρνητικό αυτό συνεπάγεται. Αν διακρίνουμε τα χαρακτηριστικά των σχολών που ξεπήδησαν «σε κάθε πόλη και χωριό» με πρωτεργάτες πανεπιστημιακούς της Αθήνας, οι φιλοδοξίες των οποίων ασφυκτιούσαν στο κεντρικό ΑΕΙ αλλά τελικά δεν απέφυγαν στο νέο ίδρυμα παθογένειες όπως η αναξιοκρατία και το βόλεμα, θα κατανοήσουμε τις ανησυχίες των καλλιτεχνών.
