«Γεννήθηκα στην Ελλάδα. Μου άνοιξε τα μάτια η Ιταλία. Τελικά με υιοθέτησε η Κεντρική Ευρώπη. Και οι τρεις αυτές κουλτούρες συνομιλούν στη δουλειά μου», λέει ο Νάκης Παναγιωτίδης. Στα 76 του χρόνια ο καλλιτέχνης, που πλέον ζει και εργάζεται στη Βέρνη, παρουσιάζει στο Ιδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή όλες τις πτυχές του πολύπλευρου έργου του με την αναδρομική έκθεση «Shut your Eyes and See».
Εχοντας ως χαρακτηριστικά τον πειραματισμό, τα ανορθόδοξα και συχνά ευτελή υλικά και τις ασυνήθιστες τεχνικές, ο Παναγιωτίδης είναι γνωστός για τις φωτογραφικές απεικονίσεις βιομηχανικών και θαλασσινών τοπίων μεγάλου μεγέθους, τις εικόνες-κείμενα, τα τρισδιάστατα γλυπτά αντικείμενα και τις εγκαταστάσεις, κάποιες από τις οποίες διαθέτουν σαρδόνιο χιούμορ.
Ο ίδιος αυτοσαρκάζεται διαρκώς, απαγορεύοντας στη σοβαροφάνεια να παρεισφρήσει στην εργασία του και στη συζήτησή μας. Αν και σχεδόν τα μισά από τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση εμπεριέχουν τη φωτογραφία, οι εικόνες αναφοράς έχουν υποστεί σοβαρές παρεμβάσεις από τον καλλιτέχνη αποκτώντας διαφορετικό εννοιολογικό περιεχόμενο. «Σε καμία περίπτωση δεν είμαι φωτογράφος. Ούτε εικαστικός γενικώς, ένας όρος που για εμένα δεν σημαίνει τίποτε. Είμαι ζωγράφος γιατί τα πάντα είναι ζωγραφική. Eίμαι ένας ζωγράφος χωρίς πινέλα», λέει ο ίδιος.
«Ο Νάκης είναι ανεξάρτητο πνεύμα, ένα “αουτσάιντερ” κατά κάποιον τρόπο, που δεν ακολουθεί συγκεκριμένες φόρμες αλλά βασίζεται κάθε φορά στο ένστικτό του», σχολιάζει η πρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, Φλερέτ Καραδόντη, συνεπιμελήτρια της έκθεσης και γνώστρια του έργου και της προσωπικότητας του Παναγιωτίδη.
Εξίσου καλός γνώστης της δουλειάς του ζωγράφου είναι ο Ελβετός συνεπιμελητής Ματίας Φρένερ, ο οποίος βοήθησε το ίδρυμα να φέρει τον Παναγιωτίδη πίσω στη γενέτειρά του. Στην πιο πρόσφατη φάση της δουλειάς του καλλιτέχνη κυριαρχούν οι πίνακες ζωγραφικής, όχι όμως με τη συμβατική έννοια του όρου. Παρατηρώ την έλλειψη χρώματος, την κυριαρχία του ασπρόμαυρου. Αναρωτιέμαι γιατί ένας καλλιτέχνης με καταγωγή από τη Μεσόγειο αγαπά τόσο τις γκρίζες θάλασσες και τους ουρανούς, ακόμη κι όταν επιλέγει να τους φωτίσει με νέον. Τον έχει κερδίσει τελικά η χιονισμένη Ευρώπη; «Κάθε άλλο. Στην Ελβετία τον θεωρούμε καλλιτέχνη με έντονες μεσογειακές ρίζες», σχολιάζει ο κ. Φρένερ. «Είναι όμως αφηρημένος ζωγράφος και για αυτόν η φύση είναι ένα όραμα, όχι πραγματικότητα».
Αυτοδίδακτος καλλιτέχνης, ο Παναγιωτίδης μεγάλωσε στην Κυψέλη και στα 19 του πήγε στο Τορίνο για να σπουδάσει αρχιτεκτονική. Εκεί ήρθε σε επαφή με το κίνημα της Arte Povera. Από την αρχή αξιοποίησε τις ανατρεπτικές στρατηγικές των επαναστατών καλλιτεχνών της εποχής του, με τους οποίους συνυπήρξε στο Τορίνο, στη Ρώμη και αργότερα στη Βέρνη.
Απορρίπτοντας τις παραδοσιακές έννοιες της τέχνης και προκειμένου να υλοποιήσει εικαστικά τις ριζοσπαστικές ιδέες του, αξιοποίησε τη συμβολική δύναμη υλικών που έως τότε δεν είχαν χρησιμοποιηθεί στην τέχνη. Το σύνολο του έργου του διακρίνεται από την ανατροπή και την ειρωνεία, ενώ κατά περιόδους προστίθενται και άλλα χαρακτηριστικά, όπως η πρόκληση, ενώ η χρήση του φωτός δίνει πνοή ακόμη και στα πιο μελαγχολικά έργα.
Διάρκεια έκθεσης έως 2 Μαρτίου 2025.
