Κάνουν οι άτεκνοι καλύτερο σεξ; Οσοι γνωρίζετε την απάντηση μιλήστε τώρα ή forever hold your peace. Στο ομώνυμο βιβλίο της, πάντως (Do Childfree People Have Better Sex?), η συγγραφέας, φεμινίστρια, ακτιβίστρια υπέρ του δικαιώματος στην άμβλωση και «childfree είδωλο» της Γερμανίας –κατά τη Süddeutsche Zeitung– Βερένα Ε. Μπρουνσβάιγκερ παραθέτει μια σειρά από μελέτες σύμφωνα με τις οποίες η ζωή χωρίς παιδιά οδηγεί σε πιο ευτυχισμένες σχέσεις! Είναι μια ζωή με περισσότερη διασκέδαση με τον σύντροφό μας, στο κρεβάτι και όχι μόνο. «Η ποιότητα ολόκληρης της σχέσης βελτιώνεται αν αφορά εσάς και τον σύντροφό σας – και όχι την οργάνωση παιχνιδιών, αθλητικών τουρνουά κ.λπ. για τα παιδιά», εξηγεί στην «Κ». «Μπορείτε να ζήσετε μια εντελώς διαφορετική ζωή όπου είναι δυνατό να είστε αυθόρμητοι». Ναι, μπορεί κανείς να καταλάβει γιατί η 44χρονη γυναίκα αποτελεί κόκκινο πανί για τους υπερσυντηρητικούς κύκλους της Γερμανίας.
«Σε όλο τον κόσμο εξακολουθεί να θεωρείται απόλυτος κανόνας ότι μια γυναίκα πρέπει να θέλει παιδιά», εξηγεί. «Αν αποκλίνει από αυτό θεωρείται ελλειμματική συναισθηματικά, σωματικά, οτιδήποτε. Πρέπει να γίνει σαφές ότι οι γυναίκες είναι ολοκληρωμένες και υπέροχες χωρίς παιδιά. Τουλάχιστον το στίγμα που βαραίνει τις γυναίκες χωρίς παιδιά πρέπει να μειωθεί. Σύμφωνα με τον καθηγητή Πολ Ντόλαν (σ.σ. καθηγητής της Επιστήμης της Συμπεριφοράς στο LSE), οι γυναίκες κρίνονται διπλά πιο αυστηρά για το γεγονός ότι δεν έχουν παιδιά σε σύγκριση με τους άνδρες – παγκοσμίως…».
Η ιστορία της
Της ζητάω να μου πει για τη δική της απόφαση να μην αποκτήσει παιδιά, αναγνωρίζοντας ότι δεν θέτουμε ποτέ την αντίστοιχη ερώτηση σε όσους έχουν παιδιά. «Πράγματι, είναι πάντα οι γυναίκες χωρίς παιδιά που πρέπει να δικαιολογήσουν την απόφασή τους… Αλλά μου αρέσει να μιλάω για τη δική μου απόφαση, οπότε ΟΚ. Δεν είχα σκεφτεί πολύ τη μητρότητα στην εφηβεία ή στη δεκαετία των είκοσι. Στα τριάντα μου άρχισα να διαβάζω όλο και περισσότερα γι’ αυτό, προκειμένου να πάρω μια ενημερωμένη απόφαση – και μετά, το 2017, βρήκα τη διάσημη μελέτη της Κίμπερλι Νίκολας στο Πανεπιστήμιο της Λουντ στη Σουηδία. Αυτή και η ομάδα της συνέκριναν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο διαφορετικών πράξεων και… έκπληξη! Ο μακράν μεγαλύτερος τελικός αντίκτυπος είναι να έχεις ένα παιδί λιγότερο, το οποίο οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ισοδυναμεί με μείωση 58 τόνων CO2 για κάθε χρόνο ζωής ενός γονέα. Και μιλάμε για πηγές από την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Ιαπωνία… Βρήκαν ότι η απαλλαγή από ένα αυτοκίνητο εξοικονομούσε μόνο 2,4 τόνους τον χρόνο, η αποφυγή μιας υπερατλαντικής πτήσης με επιστροφή εξοικονομούσε 1,6 τόνους και το να γίνεις χορτοφάγος εξοικονομούσε 0,8 τόνους τον χρόνο. Αυτή ήταν η στιγμή του “εύρηκά” μου, καθώς προσπαθώ σκληρά να διατηρήσω το οικολογικό μου αποτύπωμα όσο το δυνατόν μικρότερο».
Εκτός από αυτό, πάντα διάβαζε κάθε φεμινιστικό βιβλίο που βρισκόταν στον δρόμο της. «Ετσι, η διευκρίνιση της Σιμόν ντε Μποβουάρ για το πώς το να γεννάς σημαίνει επίσης να υποτάσσεσαι στην πατριαρχική πίεση, βρήκε ανταπόκριση. Η Σούλαμιθ Φάιρστοουν, για την οποία γράφω εκτενώς στο τελευταίο μου βιβλίο, ισχυρίζεται ότι η πηγή της καταπίεσης της γυναίκας είναι ο ρόλος της ως γεννήτριας και ανατροφής παιδιών…». Στην πραγματικότητα, λέει, ούσα φεμινίστρια, δεν ήταν ποτέ πραγματική επιλογή να ακολουθήσει το μονοπάτι της μητρότητας. «Εκτιμώ ιδιαίτερα την ελευθερία μου».
Στα βιβλία της υποστηρίζει επίσης ότι υπάρχουν κίνδυνοι για την υγεία των γυναικών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τόσο πριν όσο και μετά τον τοκετό, οι οποίοι συνήθως αποκρύπτονται. Οπως έχει γράψει, οι νεαρές γυναίκες που θέλουν να πάρουν μια τεκμηριωμένη απόφαση, είναι ζωτικής σημασίας να τους γνωρίζουν. «Οι γυναίκες συνήθως υποφέρουν περισσότερο από την αναπαραγωγή, τόσο σωματικά, αφού η εγκυμοσύνη και ο τοκετός είναι πάντα επιβαρυντικοί για το γυναικείο σώμα, όσο και οικονομικά, ψυχικά και συναισθηματικά. Ετσι, οι γυναίκες πρέπει να σκεφτούν δύο φορές τι θέλουν – μια ζωή με αυτοδιάθεση και πραγματική ελευθερία να εξερευνήσουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα ταλέντα τους ή μια συμβατική ζωή όπου κυρίως μιλούν με άλλες μαμάδες για το φαγητό στο νηπιαγωγείο…», λέει προβοκατόρικα.
Από την άλλη πλευρά, αντιτείνω, γιατί πονάει τόσο πολύ όταν δεν μπορείς να κάνεις παιδιά; «Αυτή είναι μια ερώτηση για άτεκνα άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας», απαντάει. «Ο σύζυγός μου και εγώ χρησιμοποιούμε πολλαπλά αντισυλληπτικά για να αποφύγουμε να γίνουμε γονείς…».
Οι αντιδράσεις
Οι τολμηρές θέσεις της για την επιλογή της μη τεκνοποίησης ξεσηκώνουν σφοδρές αντιδράσεις. Εως και βίαιες. «Στην αρχή δεν μπορούσα να πιστέψω κάποια από τα πράγματα που άκουγα, αλλά στο μεταξύ έχω συνηθίσει… Χρειάζεται να έχεις μια πολύ δυνατή προσωπικότητα για να επιβιώσεις σε έναν τέτοιο κόσμο. Με εκνευρίζει ακόμη περισσότερο, καθώς αυτό είναι ένα τόσο θεμελιωδώς φεμινιστικό θέμα. Τα σχόλια προέρχονται κυρίως από συντηρητικούς μισογυνιστές, που μου στέλνουν απειλές θανάτου και βιασμού. Αλλες δημόσια γνωστές φεμινίστριες αναφέρουν παρόμοιο λόγο μίσους και αυτή είναι μία από τις πτυχές που με κρατούν – δεν θα υποχωρήσω ποτέ στον εκφοβισμό! Εκτός από αυτό, υπέροχοι, έξυπνοι, ευαίσθητοι άνθρωποι με πολλή ενσυναίσθηση μου στέλνουν υπέροχα ενθαρρυντικά λόγια – αυτό σημαίνει τον κόσμο για μένα».
Το ακροδεξιό κόμμα AfD έχει ζητήσει μέχρι και την απομάκρυνσή της από τη διδασκαλία (η Βερένα διδάσκει part time σε σχολείο). «Είναι αλήθεια. Δεν σταματούν να κάνουν μπούλινγκ σε μένα και τις άλλες φεμινίστριες ή τους περιβαλλοντικούς ακτιβιστές. Αυτές είναι οι δύο ομάδες που μισούν περισσότερο, αυτές που τους απειλούν». Είναι περίεργο να αναβιώνει μια τέτοια συζήτηση στη Γερμανία, δεδομένου ότι η επί πολλά χρόνια καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ δεν είχε παιδιά. «Και η Αγκελα Μέρκελ είχε κατηγορηθεί ξανά και ξανά επειδή δεν ήταν μητέρα. Ο νυν καγκελάριος Ολαφ Σολτς, που επίσης δεν έχει παιδιά, δεν δέχεται αντίστοιχη κριτική».
Η Αγκελα Μέρκελ είχε κατηγορηθεί ξανά και ξανά επειδή δεν ήταν μητέρα. Ο νυν καγκελάριος Ολαφ Σολτς, που δεν είναι πατέρας, δεν δέχεται αντίστοιχη κριτική.
Αυτή είναι πατριαρχία, λέει. «Οι άνδρες τη βγάζουν καθαρή με σχεδόν οτιδήποτε, μπορούν να είναι ό,τι θέλουν, αλλά οι γυναίκες; Με τις σημερινές αντιδράσεις επιστρέφουμε στον παραδοσιακό ρόλο της συζύγου: να κάνουμε παιδιά, να μαγειρεύουμε, να καθαρίζουμε, να είμαστε υποτακτικές… Αυτό είναι που θέλουν όλα τα συντηρητικά κόμματα και με σοκάρει βαθιά το γεγονός ότι και κάποιες γυναίκες τα ψηφίζουν. Μήπως όλες οι μεγάλες φεμινίστριες πολέμησαν μάταια; Γιατί μερικές γυναίκες σήμερα θυσιάζουν εθελοντικά την ελευθερία και τις επιλογές που μας εξασφάλισαν αυτές οι αγωνίστριες; Το “My body, my choice” (Το σώμα μου, η επιλογή μου) είναι ένα σύνθημα για το οποίο δεν θα έπρεπε να παλεύουμε το 2024, όμως είναι απίστευτο, αλλά τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα και όλο και περισσότεροι πατριαρχικοί θεσμοί και πολιτικοί επιχειρούν να καταργήσουν τα αναπαραγωγικά δικαιώματα».
