«Δεν μπορώ να το παρομοιάσω με χορωδία ή ορχήστρα», λέει ο φυσικός Ξαβιέ Ζιμένς του Πανεπιστημίου Ορεγκον Στέιτ των ΗΠΑ. Σε τι αναφέρεται; Σε αυτό που ο κύριος Γκρι διάβασε πρόσφατα και –φυσικά– τον συνεπήρε: το βουητό του Διαστήματος, το οποίο «ηχογράφησε» η ομάδα του Ζιμένς.
«Κάθε ζεύγος από μαύρες τρύπες εκπέμπει διαφορετική νότα. Εμείς λαμβάνουμε το άθροισμα των μουσικών αυτών φθόγγων την ίδια στιγμή», προσθέτει ο Ζιμένς.
Η άχρηστη πληροφορία της ημέρας (για τον κύριο Γκρι αυτές ακριβώς είναι οι πιο ωραίες πληροφορίες); Αλλά ίσως όχι. Ο βόμβος του Διαστήματος ίσως βοηθήσει τους επιστήμονες να καταλάβουν πώς το σύμπαν απέκτησε τη σημερινή δομή του, αποκαλύπτοντας ενδεχομένως νέες εξωτικές μορφές ύλης, που δημιουργήθηκαν μετά τη Μεγάλη Εκρηξη πριν από 13,7 δισ. χρόνια.
«Ακούγεται πολύ μυθιστορηματικό, αλλά είναι αλήθεια», λέει η αστροφυσικός του Πανεπιστημίου Γέιλ, Κιάρα Μινγκαρέλι, μέλος της ομάδας.
Ο κύριος Γκρι με παραπέμπει στο βιβλίο «Sonorous Desert. What Deep Listening Taught Early Christian Monks – and What It Can Teach Us» (Εκκωφαντική έρημος. Τι δίδαξε η βαθιά ακρόαση στους πρώτους χριστιανούς μοναχούς – και τι μπορεί να διδάξει εμάς, εκδ. Princeton University Press) της Κιμ Χάινς-Αϊτσεν.
«Ακούγεται πολύ μυθιστορηματικό, αλλά είναι αλήθεια», λέει η αστροφυσικός Κιάρα Μινγκαρέλι.
Εκκινώντας από τον ασκητισμό των πρώτων Πατέρων, η Χάινς-Αϊτσεν, αφού πέρασε και η ίδια αρκετό χρόνο σε ερήμους ανά τη Γη, ηχογραφώντας τους ήχους της, αναζητεί την κρυμμένη ένταση εντός της απόλυτης σιγής. Δεν ακούμε μονάχα εμείς τη φύση, μοιάζει να λέει, αλλά και η φύση ακούει εμάς.
Ηχος: Δονήσεις στον αέρα ή και στο κενό του Διαστήματος. Η δυναμική του είναι μυστηριακή. Στο διήγημα «Η κραυγή» του Ρόμπερτ Γκρέιβς κάποιος μπορεί να σκοτώσει απλώς και μόνον ουρλιάζοντας. Και πόσο «ηχηρή» είναι η διάσημη ζωγραφισμένη «Κραυγή» του Μουνχ!
Ο κύριος Γκρι θυμάται στο Μουσείο Μουσικής της Βιέννης, την εγκατάσταση που έδινε μιαν αίσθηση των ήχων που ακούει το έμβρυο μέσα στη μήτρα. Οπως δεν θυμόμαστε τη στιγμή της γέννησής μας, λέει, έτσι δεν θυμόμαστε και τον πρώτο ήχο που ακούσαμε. Αλλά αυτός είναι εντυπωμένος μέσα μας για πάντα.
Κι ωστόσο, μέσα στη δικτατορία των ήχων που έχουμε επιβάλει σήμερα παντού στους εαυτούς μας (από τα δημόσια ασανσέρ έως τα εστιατόρια ή τα παιδικά πάρτι σε δημόσια πάρκα), έχουμε άραγε ξεμάθει να ακούμε; Είναι και αυτή μια μορφή σύγχρονου, αργού θανάτου;
Η συγγραφέας αναρωτιέται ποιος να ήταν ο ήχος των Σειρήνων με τον οποίο σκότωναν τους ναυτικούς στην «Οδύσσεια». Ο Κάφκα, μου θυμίζει ο κύριος Γκρι, λέει ότι δεν υπήρξε τραγούδι των Σειρήνων. Ηταν η σιωπή τους που σκότωνε.
