Η επανεκκίνηση του Μουσείου Ατενέουμ στο Ελσίνκι τον Απρίλιο του 2023 θα είναι μια αφετηρία για τη θεαματική εξωστρέφεια της περίφημης Πινακοθήκης της φινλανδικής πρωτεύουσας αλλά και της ίδιας της πόλης. Το Ατενέουμ είναι η κιβωτός της καλλιτεχνικής Φινλανδίας και ταυτίζεται με όλα τα κινήματα και τα ρεύματα της τέχνης του 19ου και του 20ού αιώνα, όπως και με τη συστηματική προσπάθεια εξαγωγής και ευρύτερης γνωριμίας Φινλανδών ζωγράφων στο εξωτερικό. Το Ατενέουμ θα ανοίξει και πάλι πλήρως ανακαινισμένο ως κτίριο και με νέα μουσειολογική επανέκθεση των συλλογών του. Η εναρκτήρια έκθεση θα έχει τίτλο «Ζήτημα χρόνου» και θα εξετάζει τη διαδρομή της τέχνης τα τελευταία 150 και πλέον έτη επιχειρώντας να προβάλει νέους διαύλους προσέγγισης και κατανόησης πάνω σε ζητήματα που θεωρούνται κοινό κτήμα. Το Ατενέουμ, ένα από τα τρία εθνικά μουσεία τέχνης, επικεντρώνει το ενδιαφέρον του κυρίως στην κλασική τέχνη με συλλογές που ξεκινούν από τον 18ο αιώνα και την έκφραση του ροκοκό στη Φινλανδία ώς τα πρωτοποριακά ρεύματα του 20ού αιώνα. Ιδρύθηκε το 1887, αρκετά χρόνια πριν από την ανεξαρτησία της Φινλανδίας, και εξαρχής αποτέλεσε κέντρο εθνικής αυτοσυνειδησίας. Οι συλλογές του αριθμούν σχεδόν 5.000 πίνακες ζωγραφικής και περί τα 800 γλυπτά, που με την επικείμενη ανακαίνιση θα αποκτήσουν νέο ζωτικό χώρο. Το αρχιτεκτονικό ύφος του κτιρίου απηχεί το πνεύμα της Αναγέννησης όπως υπηρετήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Αρχιτέκτων ήταν ο Φινλανδός Θίοντορ Χόιερ (1843-1910), ο οποίος είχε σχεδιάσει πολλά κτίρια στο Ελσίνκι σε αυτόν τον ρυθμό και είχε μεγάλη επιδραστικότητα και σε άλλους αρχιτέκτονες. Το ύφος του είναι μεγαλοπρεπές και κοσμοπολίτικο. Το Ατενέουμ είναι περήφανο για τις συλλογές μεγάλων Φινλανδών ζωγράφων. Χάρη στο Ατενέουμ, ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους της χώρας, ο Αλμπερτ Εντελφελτ (1854-1905, γιος Σουηδού αρχιτέκτονα) έγινε σταδιακά διεθνώς γνωστός, αν και ο ίδιος είχε κατακτήσει φήμη από νεαρή ηλικία. Αλλά το Ατενέουμ υπήρξε ο θεματοφύλακας της τέχνης του και ο εν δυνάμει συνομιλητής με άλλα μουσεία του κόσμου. Η φινλανδική τέχνη γνώρισε αναγέννηση στα τέλη του 19ου αιώνα, όπως και των λοιπών χωρών της Βόρειας Ευρώπης. Η φινλανδική σχολή ωστόσο, παρότι ακολουθούσε τα δυτικά ρεύματα, προσφέρει και μια παράλληλη εθνική ανάγνωση, όσο ακόμη παρέμενε ανοικτό και φλέγον το ζήτημα της ανεξαρτησίας της Φινλανδίας που, εντέλει, επετεύχθη το 1917.
Ματιές Στον Κόσμο
ΚΙΣΙΝΑΟΥ
Φωτογραφικό αρχείο
Ο Ζαχαρίας Κούσνιρ ήταν ένας κάτοικος χωριού στη Μολδαβία που του άρεσε να τραβάει φωτογραφίες. Πέθανε πριν από 30 χρόνια αλλά τις φωτογραφίες του τις ανακάλυψαν σταδιακά, και ένας καθηγητής πανεπιστημίου στη Μολδαβία χαρακτηρίζει τον Κούσνιρ φωτογράφο διεθνούς διαμετρήματος συγκρίσιμο με τη Βίβιαν Μάιερ (που ανακαλύφθηκε επίσης μετά θάνατον) και άλλους. Οι φωτογραφίες του έχουν εκτεθεί στο φεστιβάλ της Αρλ, στην Ιταλία και αλλού.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ
Πάουλα Ρέγκο
Μετά τις μεγάλες εκθέσεις στην Τέιτ Μπρίτεν και στην Μπιενάλε της Βενετίας, έργα της Πάουλα Ρέγκο (1935-2021) παρουσιάζονται ώς τον Απρίλιο στο Μουσείο Πέρα στην Κωνσταντινούπολη. Με επιμελητή τον Αλιστερ Χικς, η έκθεση έχει τίτλο «Η ιστορία των ιστοριών» (εμπνευσμένο από το Μουσείο στο Κασκαΐς) και παρουσιάζει επιλογή από τη διαδρομή της Ρέγκο με διάφορα εκφραστικά μέσα, λάδια, παστέλ, ακρυλικά, κάρβουνο, εγκαταστάσεις.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Τζον Ελσλι
Η περίπτωση του Βρετανού ζωγράφου Τζον Ελσλι (1860-1952) είναι χαρακτηριστική της δημοφιλούς, συναισθηματικής ζωγραφικής που αγαπήθηκε στη βικτωριανή και εδουαρδιανή περίοδο και που αναπαράγεται έκτοτε παντού ακόμη και για εμπορικές χρήσεις. Ενα έργο του αγόρασε πρόσφατα η νεοϋορκέζικη γκαλερί Rehs που ειδικεύεται στον 19ο και τον 20ό αιώνα και ανταποκρίνεται στις επιθυμίες μεγάλων συλλεκτών από όλον τον κόσμο.
ΜΑΔΡΙΤΗ
Γυναίκες με κύρος
Το Μουσείο Πράδο παρουσιάζει μια ενδιαφέρουσα έκθεση με σκοπό να υπογραμμίσει τη συμβολή των γυναικών στη δημιουργία των συλλογών του. Η έκθεση με τίτλο «Από τη σκοπιά των γυναικών» παρουσιάζει έργα που δημιούργησαν γυναίκες ζωγράφοι, τα οποία παραγγέλθηκαν από ισχυρές γυναίκες, καθώς και έργα που αποτελούσαν μέρος συλλογών που ανήκαν σε γυναίκες. Ολα τους είναι μέρος των συλλογών του Πράδο.
ΑΜΒΟΥΡΓΟ
Οκταβιανός Αύγουστος
Ο πρώτος αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Οκταβιανός Αύγουστος (63 π.Χ. – 14 μ.Χ.) είναι το αντικείμενο έκθεσης στον Χώρο Τέχνης Bucerius. Η έκθεση διερευνά την αναπαράσταση της αυτοκρατορικής μορφής και τη διάχυσή της στα μέσα προβολής στη Ρώμη και στα πέρατα της αυτοκρατορίας. Εκθέματα προέρχονται από μουσεία όπως από το Λούβρο, την Πινακοθήκη Ουφίτσι, το Μουσείο του Βατικανού, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης κ.ά.
