Είναι σπάνιο και εξαιρετικά ενδιαφέρον: η ιστορική αφήγηση της έκθεσης «Documentary Genealogies» του Μουσείου Reina Sofia με θέμα την ιστορία της φωτογραφίας ντοκιμαντέρ (φωτογραφίες τεκμηρίωσης) ξεκινάει το 1848. Πρόκειται για τις πρώτες εικόνες καταγραφής μιας επανάστασης, φωτογραφίες που προαναγγέλλουν για τους ιστορικούς μελετητές τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που έμελλε να καθορίσουν τις εξελίξεις του 20ού αιώνα.
Η σύγχρονη ιστοριογραφία αναφέρει τη συγκεκριμένη περίοδο –μέσα του 19ου αιώνα στην Ευρώπη– ως «Ανοιξη των λαών», περιγράφοντας έτσι τη στιγμή που το προλεταριάτο αποκτάει ταξική συνείδηση και η εργατική τάξη ξεκινάει τους πολιτικούς αγώνες. Τον Ιανουάριο του 1848 ο Καρλ Μαρξ και ο Φρίντριχ Ενγκελς κυκλοφόρησαν το Κομμουνιστικό Μανιφέστο κι έναν μήνα αργότερα ξεκίνησαν οι εξεγέρσεις στο Παρίσι.
Η έκθεση παρουσιάζει περισσότερα από 500 έργα –συμπεριλαμβανομένων όλων των ειδών της φωτογραφίας, όπως άλμπουμ, εκδόσεις και δαγκεροτυπίες– που σχετίζονται με ιστορικά θέματα, όπως η προλεταριακή τάξη, οι αστικές μεταρρυθμίσεις της εποχής, οι λαϊκές εξεγέρσεις ή τα σχέδια κοινωνικής καταγγελίας που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτει η έκθεση, δηλαδή από το 1848 έως το 1917. H περιήγηση διαρθρώνεται σε επτά ενότητες που ακολουθούν χρονολογική σειρά. Αυτές οι εικόνες –πολλές από τις οποίες προέρχονται από σημαντικά μουσεία και διεθνή ιδρύματα– αποτελούν για τους ερευνητές της εποχής αδιάσειστους μάρτυρες του παρελθόντος. Από την άλλη, το συγκεκριμένο υλικό συνθέτει, για τους θεωρητικούς της φωτογραφίας, μια διαφορετική αφήγηση της εξέλιξης του μέσου, δίνοντας στοιχεία για την «προϊστορία» του ντοκιμαντέρ, μια εναλλακτική αφήγηση για την άνοδο και την εξέλιξη του είδους στην ιστορία της φωτογραφίας.
Ξεκινώντας τη δεκαετία του 1850, οι φωτογραφικές εκστρατείες που είχαν στόχο να τεκμηριώσουν τα εθνικά μνημεία κάθε χώρας, όπως η γαλλική Heliographic Mission (Ηλιογραφική Αποστολή), υπήρξαν καθοριστικές για την άνοδο της «αυτοκρατορίας της φωτογραφίας». Η Ηλιογραφική Αποστολή αποτελεί ένα παράδειγμα του πώς η καταγραφή και η απεικόνιση των εθνικών ιστορικών μνημείων συνέβαλε στον σχηματισμό της ιδεολογίας του έθνους – κράτους και την άνοδο των εθνικισμών ανά την Ευρώπη. Μετά τη Γαλλία αρκετές ευρωπαϊκές χώρες ξεκίνησαν ανάλογες τέτοιες εκστρατείες, με πρωτοπόρο στην Ισπανία τον Τσαρλς Κλίφορντ.
Ενας δεύτερος καταλύτης για τον σχηματισμό της «αυτοκρατορίας της φωτογραφίας» ήταν η αναδιοργάνωση των ιστορικών αστικών κέντρων, σύμφωνα με τη λογική και τις απαιτήσεις της εκβιομηχάνισης. Οι επεκτάσεις και οι μεταρρυθμίσεις, που έγιναν γύρω στο 1860 σε πόλεις όπως το Παρίσι, η Βιέννη, η Βαρκελώνη και η Μαδρίτη, οδήγησαν σε φωτογραφικές εκστρατείες τόσο των παλαιών τμημάτων και των μεσαιωνικών τειχών των πόλεων που κατεδαφίζονταν, όσο και των νέων λεωφόρων και των αστικών υποδομών. Το πιο εμβληματικό αυτής της διαδικασίας ήταν η τεκμηρίωση του Σαρλ Μαλβίγ για την ανακαίνιση του Παρισιού από τον Οσμάν, η οποία περιελάμβανε επίσης εικόνες εργατών και εργατών οικοδομής. Ως αντίστιξη σε αυτές τις φωτογραφίες μεγάλων αστικών ανακατασκευών, βρίσκουμε τις πρώτες εικόνες του αστικού προλεταριάτου. Στη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του 1880, ο δημοσιογράφος Τζέικομπ Ρις φωτογράφισε τις άθλιες συνθήκες των κατοικιών της εργατικής τάξης στο Lower East Side.
