Μέσα σε 34 χρόνια με τον Σταμάτη Κραουνάκη δεν έδωσαν μόνο διαφορετικού ύφους λόγο και μουσική στο ελληνικό τραγούδι, αλλά και παραστάσεις με άλλη δομή σε διαφορετικούς χώρους κάθε φορά. Εφεραν στη σκηνή τις τέχνες που αγάπησαν, επιρροές από το ασπρόμαυρο σινεμά, το θέατρο, το παλιό λαϊκό μας τραγούδι όπως αποτυπώθηκε στα «Πιο ωραία λαϊκά» που ένωσαν τρεις γενιές. Στη δική τους απενοχοποιημένη πρόταση ψυχαγωγίας τότε, θέση είχαν και τα έντεχνα στοιχεία, το Θέατρο Τέχνης, οι νύχτες στην Αλκυονίδα, οι εξομολογήσεις, οι μεταφορές, η υπερβολή, ο σύνθετος λόγος. Χωρούσαν τα νιάτα τους και τα δικά μας.
Τα μαγαζιά είτε ήταν η «Λεωφόρος» το 1985 με αφορμή το «Κυκλοφορώ κι οπλοφορώ», είτε το «Ζουμ» για το «Παραδέχτηκα» που έκανε με τον Μπρέγκοβιτς, το «Γκάζι» με «Των ανθρώπων έργα», το «Ρόδον» τα έκαναν όλα μόδα. Υστερα τράβηξε ο καθένας τον δρόμο του, η Λίνα Νικολακοπούλου στις δικές της αναζητήσεις και ο Σταμάτης -ο πιστός συμμαθητής της από την Πάντειο- ψάχνοντας τα δικά του τοπία στην «Αθηναΐδα».
Να όμως που ήρθε ο καιρός να συστεγαστούν. Σε μια πιο ήσυχη πλευρά της γειτονιάς των κέντρων στο Γκάζι, δημιούργησαν τη «Χελώνα». «Μια μετα-μπουάτ κατάσταση. Με την απλότητα των χώρων που γεννήθηκε το «νέο κύμα» κι όλο το κουράγιο που χρειάζεται η δική μας εποχή». Εκεί από την περασμένη Τετάρτη άρχισε τις «Χειρολαβές», όπως λέγεται η καινούργια της παράσταση και δισκογραφική δουλειά σε μουσική της Δάφνης Αλεξανδρή και ερμηνεύτρια την Αργυρώ Καπαρού, ενώ τις Κυριακές της, επιμένει στις συναντήσεις που κάνει τρία χρόνια τώρα στο «Gazarte». Οι επόμενοι καλεσμένοι της που μοιράζεται με τον Μάκη Προβατά είναι: ο Βασίλης Καραποστόλης, ο Τίτος Πατρίκιος, ο Ματθαίος Γιωσαφάτ. «Υπάρχουν άνθρωποι που σε κάνουν να σκέφτεσαι το πρόβλημα αλλιώς» λέει για τους φιλοξενουμένους τους. Οπως δείχνουν αυτές οι βραδιές, υπάρχει και πολύ κοινό που διψάει να ακούσει.
Στις διαδρομές της -κάνει πολλές με τα μέσα μεταφοράς- πάντα σκεφτόταν από πού μπορεί να πιαστεί. Κάπως έτσι προέκυψε ο τίτλος «Χειρολαβές». «Είναι όμως και μια μεταφορά. Να στηριχτείς σε έναν άνθρωπο, ένα τραγούδι, ένα βλέμμα, κάπου να πιαστείς». Στο μεταξύ επιμένει να δίνει τραγούδια «εκτός της πεπατημένης». Ο χρόνος είναι παράδοξος. Κι όταν κλείνει ένας κύκλος, κάτι εγκαταλείπεις για να ξεκινήσεις το καινούργιο. «Τα 30 χρόνια είναι μεγάλη διαδρομή για όλους μας. Θέλει μια απόσταση για να είσαι πάλι φρέσκος. Χρειάζεται να αποσυρθείς και να ξαναδοθείς, να πειραματιστείς». Αυτό έκανε.
Η απόσταση και ο ρόλος του παρατηρητή ειδικά όταν η εσωτερική ορμή σε πιέζει για νέα πράγματα, δεν είναι εύκολο πράγμα. «Δεν ήξερα αν θα μπορέσω να ξανανιώσω τη δροσιά του ανθρώπου που έχει ακόμη όρεξη. Ενιωθα να μη μου αρέσει το γύρω γύρω αλλά χωρίς να τα βάζω με κανέναν. Είχα ανάγκη για ζουμ άουτ». Να ξαναβρεί τι ήταν εκείνο το συναίσθημα που την ωθούσε να γράφει στα 19 της. Αφησε κατά μέρος πίκρες, φόβους, ότι δεν έχει συνοδοιπόρους, πέταξε ό,τι περίσσευε. «Μετά καταλαβαίνεις πάλι γιατί είσαι δημιουργός».
Κράτησε στο μεταξύ αποστάσεις από τις πρώτες δυνάμεις των τραγουδιστών. «Ηξερα από τα πρώτα χρόνια πως αν δεν συνεχίσω ως δημιουργός να είμαι πρωτότυπη, δεν είχε νόημα. Στις συνεργασίες μου δεν είχα εκπτώσεις. Γνώριζαν όσοι με πλησίαζαν πως υπήρχε ο διαχωρισμός τι είναι ο δημιουργός και τι ο ερμηνευτής». Βέβαια, η αγωνία των τραγουδιστών είναι άλλη από εκείνη των δημιουργών. «Γι’ αυτό έδινα τη δυνατότητα των επιλογών στους άλλους. Αλλά όταν έρχονταν σε μένα ήξεραν τη γνωστή συνθήκη: θα έχουν ρούχο να φορούν αλλά κι εγώ δεν θα λιγοστεύω. Οι ρόλοι σε μένα είναι πάντα ξεκάθαροι».
«Ο κόσμος έγινε διάκοσμος/ στα καταστήματα στις πόλεις/στα σπίτια τους στις εξοχές/γλιστράνε ειδήσεις σαν οχιές/ και οι συνειδήσεις έχουνε μόλις/ μόλις τρομάξει ή αφυπνιστεί/ που ξενιτεύονται οι μισθοί/ εις βάρος της ζωής μας όλης», γράφει σε ένα από τα τελευταία της τραγούδια. Ενα μήνυμα της κρίσης που έπιασε, όπως λέει, πριν από 15 χρόνια. «Οταν σου μιλήσει κάτι στην καρδιά μπορεί να το πεις. Για παράδειγμα η «Συννεφιασμένη Κυριακή» του Τσιτσάνη ταιριάζει απόλυτα σε κάθε βαριά συνθήκη μας. Γράψτε για όσα συμβαίνουν γύρω μας και ας μην είναι το τέλειο. Θα ‘ρθει ο επόμενος να το κάνει ίσως καλύτερο».
Η πολιτική ξέβαψε παντού
Τριάντα πέντε χρόνια στην Αθήνα (τα 15 απ’ αυτά ζει στο Γκάζι), χρησιμοποιεί τα μέσα μεταφοράς, αφουγκράζεται τη βαριά ανάσα της πόλης. «Είναι πολλές συνισταμένες μαζί όσα ζούμε. Το ευρωπαϊκό πρόβλημα, το μεσανατολικό, το αμερικανικό που άπτεται των δύο πρώτων και μέσα σε αυτά η κακή μας ζωή πολιτικά από τη μεταπολίτευση έως σήμερα. Τώρα εκδηλώνει την αρρώστια της σε όλα τα μέτωπα. Η πολιτική ξέβαψε παντού. Η συντονισμένη χαρά όταν πρωτοήρθε το ΠΑΣΟΚ και ο κόσμος ήταν έτοιμος για βαθιές αλλαγές, εξελίχτηκε σε ένα ξέφρενο πάρτι χωρίς τέλος. Ιοί μπήκαν παντού και τώρα πρέπει να παραδεχτούμε ότι κάναμε άσχημο χειρισμό της ειρηνικής μας περιόδου. Ημασταν ανώριμοι. Μας άρεσαν τα φράγκα χωρίς κόπο που μας έκαναν να μην έχουμε αυτοσεβασμό. Τα χρήματα χωρίς κόπο σε κάνουν αληταρά εφ’ όρου ζωής ή να συνειδητοποιήσεις ότι πέρασες μια ξέχειλη εφηβεία. Αρκεί να ξαναθυμηθείς τι σημαίνει προσφέρω πάλι. Πρέπει να πιέσουμε για επανεκκίνηση με την πεποίθηση ότι αυτό που ζούσαμε δεν ήταν καλό. Προς το παρόν είμαστε ζαλισμένοι, αλλά θα ωριμάσει το επόμενο βήμα».
