ΜΙΛΤΟΣ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ
Επόπτης
εκδ. Λιβάνη
Ενας αιώνιος φοιτητής στο Ρέθυμνο του 1990 βρίσκεται ξαφνικά αντιμέτωπος με τον ίδιο του τον εαυτό. Ο Βασίλης-Μπιλ, παιδί χωρισμένων γονιών, κατά τύχη φοιτητής στη Φιλοσοφική λόγω απέχθειας για τη χημεία και επίσης κατά τύχη στο Ρέθυμνο, αφού το μόνο που ήθελε ήταν να φύγει από την Αθήνα, έχει παρατήσει τη σχολή του, θεωρώντας ότι σπουδάζει άχρηστα πράγματα, έχει ερωτευτεί μια πρωτοετή και ξαφνικά διαπιστώνει ότι ο κόσμος έχει αλλάξει: στις σχολές οι φοιτητές τρέχουν να προλάβουν το μάθημα, διαβάζουν στα τραπεζάκια του κυλικείου για να πάρουν πτυχίο και να βγάλουν λεφτά. Η απόστασή του από τον κόσμο και τους ανθρώπους, με εξαίρεση τον κολλητό του Σταυράκη, βαθαίνει και υποστασιοποιείται ο άλλος του εαυτός. Ιδιος και λίγο αλλιώτικος, τον διαλύει με την κατεδαφιστική κριτική και την ειρωνεία του, αλλά και με τις ημικρανίες με τις οποίες τον φιλοδωρεί.
Ο Πασχαλίδης, που χρόνια μας συντροφεύει με τα τραγούδια του, περιγράφει πολύ ζωντανά το πνεύμα της δεκαετίας του ’80 στα πανεπιστήμια, όπου οι σπουδές αφορούσαν τη σχέση με τη γνώση, με την επανάσταση συχνά, με τον εαυτό πάντα και πολύ λιγότερο με την επαγγελματική αποκατάσταση. Με πολύ χιούμορ και σαρκασμό, αλλά και με γνώση των δρόμων της ψυχής και του μυαλού που εύκολα οδηγούν στην Κόλαση, αποτυπώνει μια διπλή άρνηση ενηλικίωσης: του Βασίλη και της νεοελληνικής κοινωνίας, που δεν μπορούν και δεν αντέχουν να αναλάβουν την ευθύνη του εαυτού τους, την ώρα που θεωρούσαν ότι την έχουν προ πολλού αναλάβει. Ο Βασίλης γυρίζει στην Αθήνα για να ενώσει τα κομμάτια του. Η νεοελληνική κοινωνία μπαίνει για τα καλά στη β φάση της μεταπολίτευσης και στη μεταδιπολική παγκοσμιοποίηση με φόρα και χωρίς καμία συναίσθηση των ρωγμών της.
Πολύ ωραίες οι ονειρικές σκηνές, καίρια, με ευαισθησία και χωρίς περιττά λόγια η ψυχογράφηση, επιτυχημένος αν και ρηχός σε κάποια σημεία ο ρεαλισμός, μάλλον αναποτελεσματικός ο εγκιβωτισμός, το βιβλίο μέσα στο βιβλίο. Παρά ταύτα, το κείμενο παραμένει παραδόξως σε μια γοητευτική απροσδιοριστία, αφήνει μια τελική αίσθηση αιώρησης, η οποία δικαιώνει, εντέλει, την πρόθεση του Πασχαλίδη: να καταγράψει το σπάσιμο, την πτώση, ως οργανικό στοιχείο της ζωής της ίδιας.
