H κινηματογραφική σεζόν «καλπάζει» από την άποψη της προσφοράς ταινιών, πάλι έξι καινούργιες, (εκ των οποίων και η πρώτη ελληνική) όμως οι θεατές θαρρείς διστάζουν ακόμη, μπερδεμένοι από τις καιρικές συνθήκες. Θερινό ή χειμερινό; Υστερα, είναι και η αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων. Αλήθεια, γιατί επτά ευρώ, από τα ακριβότερα της Ευρώπης;
Ενα ποτάμι που διασχίζει μια πόλη, ο Σούζου τη Σαγκάη, ένα νεανικό ερωτικό ζευγάρι που χωρίζεται κι εκείνος την αναζητεί, μια κοπέλα πραγματική-φανταστική, ίδια και άλλη, και η πράξη του κινηματογραφιστή, μέσα σε συνεχή, άπιαστη ροή.
«Το ποτάμι του έρωτα» του Κινέζου Λου Γιε, βραβευμένο στο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ, είναι ένα ποίημα στη θλιβερή δόξα της χαμένης αγάπης, που κυλάει σαν το νερό, όπως άλλοτε η «Αταλάντη» του Βιγκό, όπως το «Βέρτιγκο» του Χίτσκοκ. H σινεφιλική αναφορικότητα εξισορροπεί τον ρομαντισμό με κάποια μεταμοντέρνα επιτήδευση, με τα διφορούμενα του (της) σωσία.
Διπλή ιστορία
Ο Λου Γιε αναδιπλασιάζει την ιστορία του και τους ήρωές του σαν τις ρωσικές κούκλες. Ενας εικονολήπτης βίντεο, ταπεινός επαγγελματίας για γάμους και παραγγελίες, μιας μιλάει σε πρώτο πρόσωπο. Δεν τον βλέπουμε ποτέ, όπως τον Μάρλοου στην «Κυρά της λίμνης» του P. Μοντγκόμερι. H κάμερά του είναι αεικίνητη, με «πηδήματα» στη σύνδεση των εικόνων. Μας δείχνει το λασπώδες ποτάμι, που «βρέχει» τους φτωχούς ανθρώπους και ορίζει τη μοίρα της ιστορίας. Μας λέει και για την γοργόνα, που τον μάγεψε, την Μέιμεϊ, γοργόνα κιτς σε γυάλινο aquarium μιας ύποπτης ταβέρνας. Την αγαπάει βαθιά, πολύ; Οσο ο Μαρντάρ που αναζητεί αιώνια την Μουντάν; O μύθος τους υλοποιείται μέσα στη βροχερή πόλη. O Μαρντάρ, κούριερ λιγομίλητος κάτω από το κράνος του, μεταφέρει την κόρη του μαφιόζου. Ερωτεύονται, εκείνος προδίνει την εμπιστοσύνη της, εκείνη πέφτει στο ποτάμι. O Μαρντάρ ψάχνει ασταμάτητα, πιστεύει ότι την ξαναβρίσκει στο πρόσωπο της Μέιμεϊ (Ζου Ξουν, γοητευτικά καλή, σε διπλό ρόλο) διαπραγματεύεται με τον εικονολήπτη…
Η ταινία πορεύεται έτσι, σε «ζεύγη», πάντα ως διήγηση του εικονολήπτη, που μοιάζει να ψάχνει κι αυτός τη συνέχεια, μέσα σ’ ένα γενικό κλίμα στοιχειωμένο, πρόσωπα και φαντάσματα που αλληλοκοιτάζονται στον καθρέφτη. O Μαρντάρ, πρόσωπο συγκεκριμένο και μαζί συμβολικός διάμεσος ανάμεσα στο πραγματικό και στο φαντασιακό, στην εξιδανίκευση και στην καθημερινότητα, στη μυθοπλασία και στην επίπονη καλλιτεχνική υλοποίηση. Ποτέ δεν θα φτάσει η αγάπη του εικονολήπτη ώς το ιδανικό απόλυτο. Ποτέ δεν θα υλοποιήσει τη χίμαιρα που είναι και η τέχνη του;
Υποβλητική ατμόσφαιρα, ατμοσφαιρική μουσική, όλα κάπως υπερβολικά επηρεασμένα από τη δυτική κινηματογραφική παράδοση.
Σινεμά στα τυφλά
Καλοδεχούμενος, όπως πάντα, ο νέος Γούντι Αλεν. Πόσες φορές μας έχει ψυχαγωγήσει με κέφι, έμπνευση και ουσία! «Hollywood Ending: Παίζοντας στα τυφλά», τίτλος που κυριολεκτεί, αφού ο ήρωας Βαλ (Γούντι) είναι σκηνοθέτης του κινηματογράφου και καλείται να γυρίσει μια ταινία… τυφλός. Ξεπεσμένος δημιουργός, ο Βαλ που τον έχει εγκαταλείψει η ωραία γυναίκα του (Τέα Λεόνι) και επιχειρεί να τα βγάλει πέρα, δύσκολα, με διαφημιστικά και μια χαζογκόμενα (Ντέμπρα Μέσινγκ) που ελπίζει να γίνει ηθοποιός. Ομως, η τέως γυναίκα του Ελι πείθει, με ζέση, τον παραγωγό και εραστή της Χαλ (Τριτ Γουίλιαμς) να αναθέσουν μια ακριβή ταινία γοήτρου στον Βαλ, που κάνει τον δύσκολο. Οταν, τελικά, δέχεται, συμβαίνει το «κραχ»: H νεύρωση του Βαλ επιφέρει την ψυχοσωματική τύφλωσή του! Ομως, η ταινία θα γυριστεί με τη συμπαράσταση του ατζέντη του (Μαρκ Ραϊντέλ) ενός Κινέζου μεταφραστή- βοηθού, και τελικά της ίδιας της Ελι. Πολλές χαριτωμένες και αστείες σκηνές, σατιρικές αιχμές για την κινηματογραφική «πανίδα» και κάποιες πιο φαρσικές καταστάσεις, που δημιουργούν «κοιλιά» στα δύο τρίτα του έργου. Και με την εξαιρετική παρουσία της ζωηρής και σέξι Τέα Λεόνι, μας καλούν να ταξιδέψουμε μαζί με τον Γούντι, σε κλίμα ευφορίας.
Ο Νιλ Λα Μπιούτ είχε εισβάλει δημιουργικά με δύο φιλμ: «Μεταξύ ανδρών» και «Γείτονες και εραστές». Ανατομίες με κάποια ψυχρή απόσταση, μελέτες σύγχρονων ηθών, με σκληρή, έως και κυνική ανάλυση. Το «Possession. Ερωτικό Μυστικό» κινείται σε άλλες κλίμακες. Πολύ συγκινησιακά απαιτητικές.
Δεν έχω διαβάσει το ογκώδες μυθιστόρημα της Α.Σ. Μπάιατ, που κέρδισε το βραβείο Μπούκερ, το 1990. Λέγεται, όμως, ότι πέρα από την έκταση, και την πυκνότητα στηρίζεται ιδιαίτερα στη μαγεία του λόγου και του λογοτεχνικού ύφους και «αντιστέκεται» στην κινηματογραφική διασκευή.
Το φιλμ δεν παρουσιάζει, πάντως, προβλήματα δομής και έκφρασης. Είναι ένα ρομαντικό μελόδραμα, που κινείται παράλληλα σε παρόντα και παρελθόντα χρόνο (του 19ου αιώνα) με καλές σεναριακές λύσεις. Θυμίζει την ταινία «H ερωμένη του Γάλλου λοχαγού», κυρίως ως προς την «παλαιά» ιστορία και τις αναλογίες παρελθόντος-παρόντος. (Παράξενη και υποβλητική η ομοιότητα της Τζένιφερ Ελε με την «αντίστοιχη» της Μέριλ Στριπ).
Δύο σύγχρονοι, νέοι πανεπιστημιακοί φιλόλογοι, οι Ρόλαντ Μίτσελ (Ααρον Εκχαρτ) και Μοντ Μπέιλι (Γκουίνεθ Πάλτροου) ανακαλύπτουν ότι ο (φανταστικός) κορυφαίος ποιητής και πρότυπο ηθικής Ράντολφ Ας (Τζέρεμι Νόρθαμ) είχε μια έντονη ερωτική σχέση (μοιχεία) με την ποιήτρια, Κρίσταμπελ Λα Μοτ (Τζένιφερ Ελε), η οποία έζησε ένα βαθύ δράμα εξαιτίας του.
Η έρευνα των πανεπιστημιακών γίνεται σχεδόν με ντετεκτιβικό τρόπο. Οι διαφορές τους, οι συγκρούσεις τους (και με τρίτους) για το ποιος έχει δίκιο και ποιος «δικαιούται» τη φιλολογική δόξα, εκτίθενται με ευφυΐα και αιχμηρότητα. Αντίθετα, οι ερωτικές ιστορίες δεν κερδίζουν ποτέ εκείνη την αναγκαιότητα του δραματικού και σωματικού πυρετού που θα τις επέβαλε στον ψυχισμό μας.
Οι άλλες ταινίες
Το «Spirit: το άγριο άλογο» καρτούν των Κέλι Ασμπερι, Λόρνα Κουκ και του στούντιο Ντρίμγουερκς απευθύνεται σε κάπως μεγάλα παιδιά. Διαθέτει ρομαντισμό, ευγένεια και όμορφη εικονογραφία. Είναι η ιστορία της παλιάς Δύσης, μέσα από τα μάτια του αδάμαστου αλόγου. Φιλικό προς τους Ινδιάνους, επικριτικό προς τους λευκούς αποίκους, απηχεί τη νέα γραμμή του «πολιτικά ορθού».Τι να πει κανείς για το «Δεν θέλω να γίνω εκατομμυριούχος» του Στίβεν Μπριλ. Μεταφορά στη σύγχρονη εποχή της θαυμάσιας παλιάς κοινωνικής κωμωδίας του Φρανκ Κάπρα «Mr Deeds goes to town», μοιάζει με βρεγμένο πυροτέχνημα. Στον κλασικό ρόλο του Γκάρι Κούπερ, ο Ανταμ Σάντλερ.
