Ηταν 24 Απριλίου 1997 στο «Παλαέουρ» της Ρώμης, που η λαλιά του σχεδόν δεν έβγαινε από το λαρύγγι του. Αφενός επειδή δεν είχε μείνει και πολλή φωνή από το προ δύο ημερών ημιτελικό του Final Four της Ευρωλίγκας στην ιταλική πρωτεύουσα, μεταξύ της Μπαρτσελόνα και της Βιλερμπάν. Αφετέρου, γιατί ο τελικός κόντρα στον Ολυμπιακό και η εξέλιξή του δεν επέτρεπε η –στα όρια του τσιριχτού– κραυγή του να δώσει τον τόνο όχι στον πάγκο, αλλά στην εξέδρα των «μπλαουγκράνα».
Ο τότε 25χρονος Τσάβι Πασκουάλ ήταν μεν προπονητής σε τοπικές ομάδες της Καταλονίας, ωστόσο εκείνο το τριήμερο στη Ρώμη ήταν, κυρίως, οπαδός της αγαπημένης του Μπάρτσα και η «δίψα» του τροπαίου ήταν για λίγο πιο μεγάλη από τα επαγγελματικά όνειρά του.
Ο Ολυμπιακός του κόουτς Ντούσαν Ιβκοβιτς, με το σόου του Ντέιβιντ Ρίβερς, είχε επικρατήσει με 73-58 και είχε κατακτήσει το παρθενικό ευρωπαϊκό κύπελλό του, «πληγώνοντας» τον νεαρό Τσάβι. Τότε, δεν είχε καταλάβει ότι πολλά από τα μετέπειτα συναπαντήματα με τους «ερυθρόλευκους» θα ήταν σημαδιακά.
Η ρεβάνς του και ο «αντι-Πασκουάλ» Μπαρτζώκας
Το βράδυ της Παρασκευής (12/12) στο «Παλάου Μπλαουγκράνα» της Βαρκελώνης, ο 53 ετών πια Τσάβι Πασκουάλ θα καθοδηγήσει την Μπαρτσελόνα κόντρα στον Ολυμπιακό, για τη 15η αγωνιστική της Ευρωλίγκας. Εναν μήνα μετά την επιστροφή του στον πάγκο των «κυανέρυθρων», ο γεννημένος στις 9 Σεπτεμβρίου 1972 στην Οσπιταλέτ, μία αυτόνομη κοινότητα της Καταλονίας, θα συναντήσει και πάλι κάτι και κάποιους από το ελληνικό παρελθόν του. Ο Πασκουάλ ανέλαβε το 2016 τον Παναθηναϊκό, λίγους μήνες μετά την απόλυσή του από την Μπάρτσα.
Και μπορεί να αντιμετώπισε πολλές φορές σε ΟΑΚΑ και ΣΕΦ τους Πειραιώτες, όμως μία «εκδίκηση» για το 1997 δεν θα την ξεχάσει ποτέ. Το 2010, στη δεύτερη σεζόν του ως χεντ κόουτς των Καταλανών, κατέκτησε το μοναδικό τρόπαιο Ευρωλίγκας της καριέρας του, νικώντας στον τελικό του Final Four του Παρισιού τον Ολυμπιακό του Παναγιώτη Γιαννάκη και των Θοδωρή Παπαλουκά, Τζος Τσίλντρες, Λίνας Κλέιζα και του MVP της σεζόν, Μίλος Τεόντοσιτς.
Το 1997, αν και απογοητευμένος, δεν είχε φανταστεί ότι 13 χρόνια αργότερα θα ήταν στον πάγκο της επανάληψης του ίδιου τελικού και της δικής του ρεβάνς. Ακόμη και σήμερα, πάντως, επιμένει ότι εκείνη η εκδοχή της Μπαρτσελόνα των Ναβάρο, Ρούμπιο, Λάκοβιτς, Λόρμπεκ και του (μάλλον αδικημένου για το βραβείο του MVP και άλλοτε παίκτη των Περιστερίου, Μακεδονικού) Πιτ Μάικαλ, είναι το προπονητικό αριστούργημά του.
Ο Πασκουάλ, ο οποίος εργαζόταν ως βιομηχανικός μηχανικός στο δημαρχείο της Βιλαντεκάνς, μιας πόλης στην περιοχή της Βαρκελώνης, έγινε το 2004 χεντ κόουτς της Β΄ ομάδας των «μπλαουγκράνα» και από το 2005 έως το 2008 διετέλεσε βοηθός του Ντούσκο Ιβάνοβιτς στην πρώτη ομάδα. Οταν ο Μαυροβούνιος απολύθηκε, απλώς τόνισε στη διοίκηση αυτό που το συμβούλιο ήδη γνώριζε: Ο «βαμμένος» οπαδός του κλαμπ, Τσάβι, ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση. Ο Ισπανός προπονητής, εκτός από την Ευρωλίγκα του 2010, κατέκτησε τέσσερα πρωταθλήματα, τρία Κύπελλα και τέσσερα Σούπερ Καπ Ισπανίας, όμως ούτε εκείνος, παρά την οπαδική σύνδεσή του με τον σύλλογο, απέφυγε τη φθορά. Απολύθηκε το καλοκαίρι του 2016, αφού δεν κατόρθωσε να κατακτήσει την ισπανική λίγκα και, κυρίως, αποκλείστηκε στα playoffs της Ευρωλίγκας από την «ταπεινή» Λοκομοτίβ Κουμπάν του Γιώργου Μπαρτζώκα.
Ο νυν προπονητής του Ολυμπιακού οδήγησε τη ρωσική ομάδα σε επικράτηση με 3-2 νίκες, αφού παρότι η Μπάρτσα τη διέλυσε με 92-66 στο 2ο ματς στο Κράσνονταρ, η Λοκομοτίβ απάντησε με «μπρέικ» στο 4ο παιχνίδι στη Βαρκελώνη και επιβλήθηκε με 81-67 στο Game 5 στην έδρα της. Ο Γιώργος Μπαρτζώκας οδήγησε την ομάδα από το Κουμπάν στο Final Four του Βερολίνου (και τελικά την 3η θέση) και μερικές εβδομάδες μετά αντικατέστησε τον Πασκουάλ στον πάγκο της Μπάρτσα.
Το ελληνικό άλλοθι, το «φορτωμένο» playbook και το comeback
Ηταν εύλογο ότι η απόλυση από την αγαπημένη του ομάδα πλήγωσε τον Πασκουάλ, όμως το στάτους του ως προπονητή είχε καθιερωθεί και δεν άργησε να βρει νέο «σπίτι». Τον Οκτώβριο του 2016, μετά την παραίτηση του Αργύρη Πεδουλάκη (στη δεύτερη «πράσινη» θητεία του), ο Παναθηναϊκός έφερε τον Καταλανό στην Αθήνα και έως τότε, ήταν ανεπιβεβαίωτες οι αποκαλύψεις για το περιβόητο σημειωματάριό του, τον οποίο φερόταν να περιλαμβάνει 120 διαφορετικά συστήματα.
Plays που επικεντρώνονταν σε σετ (πέντε εναντίον πέντε) παιχνίδι, στο pick-and-roll αλλά και σε άμυνες που άλλαζαν μαρκαρίσματα στα σκριν.
Η εκ των πραγμάτων έντονη κριτική και η πίεση στο ΟΑΚΑ έφεραν, εκτός από θαυμασμό, και ειρωνεία για τα plays του Πασκουάλ. Στην Ελλάδα έδειξε επίσης πως είχαν δίκιο όσοι τον θεωρούσαν σχολαστικό και τελειομανή της λεπτομέρειας και με το «τριφύλλι» κατέκτησε δύο πρωταθλήματα και ένα Κύπελλο Ελλάδας. Ωστόσο, δεν πέτυχε αυτό που έκανε το 2010 στο Παρίσι και επί των ημερών του, ο Παναθηναϊκός αποκλείστηκε δις στα playoffs της Ευρωλίγκας, από Φενερμπαχτσέ και Ρεάλ Μαδρίτης, αν και είχε πλεονέκτημα έδρας.
Στην πρώτη περίπτωση, μετά το 3-0 της «Φενέρ», η διοίκηση αποφάσισε να τιμωρήσει την ομάδα υποχρεώνοντάς τη να επιστρέψει στην Ελλάδα από την Κωνσταντινούπολη με πούλμαν. Μόνο οι Αντώνης Φώτσης, Μάικ Τζέιμς, Κρις Σίνγκλετον και Κένι Γκέιμπριελ γύρισαν αεροπορικώς και με δικά τους έξοδα στην Αθήνα και όταν ο κόουτς Πασκουάλ ρωτήθηκε από καταλανικό ραδιόφωνο γιατί ανέχθηκε ένα ταξίδι 16 ωρών, αποκρίθηκε πως παρότι διαφωνούσε, θέλησε να διατηρήσει την ενότητα των «πράσινων» με στόχο τον τίτλο στην Α1, κάτι που επετεύχθη.
Τον Δεκέμβριο του 2018, όμως, ο Ισπανός πλήρωσε την ευρωπαϊκή «λειψανδρία» και απολύθηκε από το «τριφύλλι». Δύο μήνες νωρίτερα, σε συνέντευξή του στην Cosmote TV είχε εξηγήσει ότι «στη ζωή μπορείς να δεις τα πάντα από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Πετύχαμε κατακτώντας δυο πρωταθλήματα και αποτύχαμε μένοντας έξω από δύο Final Four. Αποτύχαμε κόντρα στη Φενερμπαχτσέ και τη Ρεάλ, οι οποίες στην πορεία κατέκτησαν το τρόπαιο. Εχω μάθει να κοουτσάρω τόσο ομάδες, παίκτες, συστήματα όσο και την πίεση για το αποτέλεσμα, κάτι που απαιτεί πνευματική προπόνηση».
Επειτα από 14 μήνες, μετακόμισε στη Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης, στην οποία βρήκε την ηρεμία του, την οδήγησε (μόνο) σε δύο Σούπερ Καπ της VTB League και τον Ιανουάριο του 2014 έγινε ο πολυνίκης προπονητής του συλλόγου, ξεπερνώντας τις 145 νίκες του Βασίλ Καράσεφ. Οταν το περασμένο καλοκαίρι αποχώρησε από τη Ρωσία, ξεκαθάρισε σε συνέντευξη στη «Mundo Deportivo» πως «δεν θα αρχίσω τη σεζόν στην Ευρωλίγκα. Είμαι διατεθειμένος να μείνω χωρίς ομάδα για έναν χρόνο αν χρειαστεί» και πρόσθεσε ότι «είχα πολλές ευκαιρίες με ομάδες Ευρωλίγκας όλα αυτά τα χρόνια, αλλά τίμησα το συμβόλαιό μου». Επισήμανε ακόμα για την αποχώρηση από την Μπάρτσα το 2016 πως «μου είπαν ότι είχε κλείσει ένας κύκλος. Είναι απλό. Οταν ο σύλλογος σταματά να προστατεύει τον προπονητή, ο προπονητής είναι τελειωμένος. Δημιουργήθηκε το αφήγημα ότι η Μπάρτσα έπαιζε μόνο τακτικά και άμυνα, σε αντίθεση με τη Ρεάλ που έπαιζε γρήγορα και επιθετικά, αν και σε όλη την Ευρώπη δεν θεωρούμαι αμυντικογενής προπονητής».
Ισπανικά ΜΜΕ ανέφεραν στις αρχές της σεζόν ότι ο Τσάβι Πασκουάλ είχε προτάσεις από την Εφές, την Εθνική Ισπανίας και τη Ρεάλ Μαδρίτης, όμως φαίνεται πως περίμενε υπομονετικά το τηλεφώνημα από το μπασκετικό σπίτι του.
Ισως ήταν κι ένα απωθημένο για μία δεύτερη ευκαιρία. Το περιβόητο playbook των 120 συστημάτων, στο οποίο ο Τσάβι Πασκουάλ «βαφτίζει» τα συστήματα με ονόματα των πόλεων στις οποίες έχουν γεννηθεί οι παίκτες του (!), ήταν, είναι και θα είναι κατά κύριο λόγο «κυανέρυθρο».
