Ενας… Ελληνας δισεκατομμυριούχος και τα έξι χρόνια για δέκα πακέτα καπνού

Καλημέρα σας,

Σε μια χώρα που χρειάζεται έξι χρόνια για να τιμωρήσει το λαθρεμπόριο δέκα πακέτων καπνού, το κράτος στήνει «dream team» από Στάνφορντ και Virginia Tech για να επιλέξει διευθυντή στο ΙΤΕ. Και ενώ η γραφειοκρατία σέρνεται, ένας 17χρονος από τη Θεσσαλονίκη έγραψε ιστορία μπαίνοντας στο κορυφαίο Summer Science Program. Oι big tech ανακαλύπτουν χρυσωρυχείο στη «μακροζωία» και ανοίγουν νέο κεφάλαιο για το πώς θα γεράσουν οι δημοκρατίες του 21ου αιώνα. Επισήμως Ελληνας ο δισεκατομμυριούχος σερ Λέοναρντ Μπλαβάτνικ, η Panik Records του ομίλου Λάτση-Κασιδόκωστα ένα due diligence και τα ραντεβού Κικίλια στην Ουάσιγκτον.

Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στο κυνήγι των 500 εκατ. ευρώ

• Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, υπό τον Γ. Περιστέρη, βγαίνει στις αγορές στις 23 Σεπτεμβρίου με νέο επταετές ομόλογο έως 500 εκατ. ευρώ (κατώφλι τα 350 εκατ. ευρώ), βάζοντας στο τραπέζι μια διπλή στρατηγική. Χρηματοδότηση νέων έργων και αναδιάρθρωση δανεισμού. Περίπου τα μισά καθαρά έσοδα, δηλαδή 243,85 εκατ. ευρώ, θα κατευθυνθούν σε υποδομές, ενέργεια, παραχωρήσεις και εξαγορές, ενώ το υπόλοιπο θα αξιοποιηθεί για την αποπληρωμή υφιστάμενων δανείων, με στόχο την ενίσχυση του χρηματοδοτικού προφίλ του ομίλου έως το 2032. Το timing δεν είναι τυχαίο. Η εταιρεία «τρέχει» ανεκτέλεστο έργων περίπου 7 δισ. ευρώ, με βαριά χαρτιά όπως το μεσαίο τμήμα του ΒΟΑΚ, την Εγνατία Οδό και το αεροδρόμιο Καστελίου. Η άντληση κεφαλαίων έρχεται να στηρίξει αυτό το pipeline σε μια περίοδο που οι ελληνικές υποδομές και η ενέργεια εξελίσσονται σε επενδυτικό hotspot.

Ελληνας ο σερ Λέοναρντ Μπλαβάτνικ

• Ο πολυδισεκατομμυριούχος σερ Λέοναρντ Βαλεντίνοβιτς Μπλαβάτνικ είναι Βρετανο-αμερικανός επιχειρηματίας και φιλάνθρωπος που γεννήθηκε το 1957 στην Οδησσό της Ουκρανίας, επί των ημερών δηλαδή της Σοβιετικής Ενωσης. Σήμερα, 68 χρόνια μετά, είναι πλέον και Ελληνας μετά την απόφαση της κυβέρνησης να τον πολιτογραφήσει τιμητικά, επικαλούμενη το γεγονός ότι αποτελεί «προσωπικότητα με παγκόσμια επιρροή και φιλανθρωπική συνεισφορά σε πλείστα πεδία της εκπαίδευσης και της επιστήμης, με έμφαση στην καινοτομία». Μαζί του πολιτογραφήθηκε Ελληνας και ο 21χρονος γιος του Αριέλ Μάικλ Μπλαβάτνικ που γεννήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες επειδή «συνεπικουρώντας τον πατέρα του στην ανωτέρω δράση, δύνανται να εξυπηρετήσουν το εθνικό συμφέρον», αναφέρει η απόφαση που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ της 12 Σεπτεμβρίου. Το Forbes υπολογίζει την καθαρή περιουσία (έχοντας αφαιρέσει τυχόν δάνεια και υποχρεώσεις δηλαδή) του Λέοναρντ Μπλαβάτνικ στα 26,5 δισεκατομμύρια δολάρια, κατατάσσοντάς τον στην 75η θέση των πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο (Απρίλιος 2025). Οι πληροφορίες θέλουν τον καινούργιο συμπολίτη μας να απέκτησε αρχικά την περιουσία του όπως και πολλοί Ρώσοι ολιγάρχες, μέσω δηλαδή της συμμετοχής στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης κρατικών περιουσιακών στοιχείων αλουμινίου και πετρελαίου μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Σήμερα κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο της Warner Music Group ενώ έχει σημαντικά ποσοστά σε πολλές εισηγμένες σε χρηματιστήρια εταιρείες μέσω του ιδιωτικού του επενδυτικού ομίλου Access Industries. Η Access, διαβάζουμε, επικεντρώνεται σε επτά τομείς: βιοτεχνολογία, ψυχαγωγία, εξωτερικά κεφάλαια, παγκόσμια μέσα ενημέρωσης, στρατηγικά κεφάλαια, τεχνολογικές επιχειρήσεις και ακίνητα. Ο όμιλος του Μπλαβάτνικ επενδύει στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη, το Ισραήλ και τη Λατινική Αμερική και η έδρα του βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, με γραφεία στο Λονδίνο και την Καλιφόρνια. Τώρα το κατά πόσο ευσταθούν κάποιες πληροφορίες που τον θέλουν μεταξύ όλων των άλλων να ενδιαφέρεται να αγοράσει και τη «δική μας» εταιρεία παραγωγής Panik Records (συμφερόντων Πάρη Λάτση-Κασιδόκωστα) μένει να φανεί. Πάντως οι σχετικές πληροφορίες θέλουν στελέχη της Warner να έχουν έρθει ήδη στην Αθήνα για να πραγματοποιήσουν due diligence στη δισκογραφική. 

Τα ραντεβού Κικίλια στην Ουάσιγκτον

• Με φόντο την επικείμενη επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, ο υπουργός Ναυτιλίας Βασίλης Κικίλιας βρίσκεται από χθες στην Ουάσιγκτον για σειρά επαφών με αξιωματούχους του Λευκού Οίκου και μέλη του Κογκρέσου. Στην ατζέντα του υπήρχαν ραντεβού με τον Αμερικανό υπουργό Eσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ (τον είχε δει και στην Αθήνα την προηγούμενη βδομάδα), το χαρτοφυλάκιο του οποίου περιλαμβάνει στρατηγικά θέματα ενέργειας και ναυτιλίας αλλά και συνάντηση στον Λευκό Οίκο με στελέχη του National Energy Dominance Council (NEDC). Οι συναντήσεις του Κικίλια στην Ουάσιγκτον που σύμφωνα με τον προγραμματισμό περιλαμβάνουν μέλη του Kογκρέσου και αξιωματούχους του Λευκού Οίκου θα συνεχιστούν και σήμερα Πέμπτη. Τα ελληνικά ναυπηγεία και τα λιμάνια είναι ένα από τα σημαντικά θέματα για τους Αμερικανούς όπως βέβαια και ο ελληνόκτητος στόλος δεξαμενόπλοιων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), ένας από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως ανεξάρτητους ιδιωτικούς στόλους στον κλάδο. Τα θέματα της ναυτιλίας είχε συζητηθεί και στο Μέγαρο Μαξίμου μεταξύ Νταγκ Μπέργκαμ και Κυριάκου Μητσοτάκη. Η ιδιαίτερα αυξημένη κινητικότητα στις ελληνοαμερικανικές επαφές προκύπτει άλλωστε και από την επίσκεψη στην Ουάσιγκτον αυτές τις μέρες και της υφυπουργού Εξωτερικών, πρέσβειρας Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, και το προηγούμενο διάστημα του υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος Σταύρου Παπασταύρου. 

Από τον Καναδά στην Ουκρανία, με πρώτη στάση την Αθήνα

• Την Αθήνα θα επισκεφτεί η Κρίστια Φρίλαντ μετά την παραίτησή της από τη θέση της υπουργού Μεταφορών και Εσωτερικού Εμπορίου του Καναδά, καθώς αναλαμβάνει ειδική απεσταλμένη της κυβέρνησης στην Ουκρανία. Η Φρίλαντ θα έχει επαφές στην Ελλάδα και θα μιλήσει στο Athens Democracy Forum. Η Κρίστια Φρίλαντ, δημοσιογράφος στο ξεκίνημα της καριέρας της (Financial Times, Reuters), εξελίχθηκε σε μια από τις πιο ισχυρές πολιτικές φιγούρες του Καναδά. Κεντρική διαπραγματεύτρια στη συμφωνία USMCA που αντικατέστησε τη NAFTA, υπηρέτησε ως υπουργός Εξωτερικών, Οικονομικών και Ενέργειας, διαμορφώνοντας την οικονομική και ενεργειακή στρατηγική της χώρας την τελευταία δεκαετία. Με ουκρανικές ρίζες, έχει ταυτιστεί με τη σκληρή γραμμή στήριξης του Κιέβου, ενώ πλέον ως ειδική απεσταλμένη για την Ουκρανία βρίσκεται εκ νέου στο επίκεντρο της διεθνούς γεωπολιτικής.

Εξι χρόνια για δέκα πακέτα καπνού

• Εξι ολόκληρα χρόνια χρειάστηκε η ελληνική διοίκηση για να ολοκληρώσει μια υπόθεση λαθρεμπορίας δέκα πακέτων καπνού. Από τη σύλληψη στη Νέα Ιωνία το 2019 μέχρι τη δημοσίευση στο ΦΕΚ του προστίμου, η υπόθεση διατρέχει σχεδόν δύο κυβερνητικές θητείες. Το πρόστιμο των 1.500 ευρώ, 12 φορές μεγαλύτερο από τους αναλογούντες φόρους των 121 ευρώ, δείχνει πρόθεση αυστηρής αποτροπής. Ομως η ίδια η καθυστέρηση ακυρώνει το μήνυμα. Τι είδους παραδειγματισμός μπορεί να υπάρξει όταν η ποινή φτάνει μισή δεκαετία αργότερα; Το κράτος δείχνει έτοιμο να κυνηγήσει μέχρι τέλους τον μικροπαραβάτη, αλλά όχι να κινηθεί με την ταχύτητα που απαιτεί η μάχη με τα πραγματικά κυκλώματα. Κι έτσι, η «μηδενική ανοχή» καταλήγει να μοιάζει περισσότερο με γραφειοκρατική εμμονή παρά με στρατηγική αντιμετώπιση ενός από τα πιο δαπανηρά φαινόμενα για τα δημόσια έσοδα.

Επτά (+7) σοφοί για έναν διευθυντή

• Η κυβέρνηση συγκρότησε μια «dream team» ακαδημαϊκών για να επιλέξει τον νέο διευθυντή του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ. Στη λίστα φιγουράρουν καθηγητές από Στάνφορντ, Rice, Virginia Tech και Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, πλάι σε ερευνητές του ίδιου του ΙΤΕ. Συνολικά 7 «σοφοί» και 7 αναπληρωματικοί συγκροτούν την Ειδική Επιτροπή Κρίσης, η οποία θα αξιολογήσει τον υποψήφιο για τη θέση του διευθυντή του Ινστιτούτου Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ). Το ζητούμενο βέβαια είναι το αν το ΙΤΕ θα αποκτήσει τελικά ηγεσία αντάξια της φήμης του. Πάντως, σπάνια μια απόφαση για μια θέση διευθυντή Ινστιτούτου συγκέντρωσε τόσο διεθνές «πυροβολικό».

Μια διαφορετική πρωτιά

• Για τον Αλέξανδρο Τζιώρα, μαθητή της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής Θεσσαλονίκης, το φετινό καλοκαίρι ήταν διαφορετικό. Στα 17 του χρόνια βρέθηκε στο Νέο Μεξικό να περνάει νύχτες μπροστά σε τηλεσκόπια και μέρες γράφοντας χιλιάδες γραμμές κώδικα. Εγινε έτσι ο πρώτος Ελληνας μαθητής που κατάφερε να ενταχθεί στο φημισμένο Summer Science Program (SSP) των Ηνωμένων Πολιτειών, ένα θερινό εργαστήριο που θεωρείται «χρυσό στάνταρ» για όσους ονειρεύονται καριέρα στην επιστήμη. Η διάκρισή του δεν ήταν καθόλου αυτονόητη. Από τις 3.700 διεθνείς αιτήσεις, μόλις το 3% πέρασε τον πήχυ. Στο τμήμα του στο New Mexico State University συμμετείχαν 36 μαθητές, εκ των οποίων μόνο δύο εκτός ΗΠΑ, ο ίδιος και μια συνομήλική του από τη Ρουμανία. Η εμπειρία δεν περιορίστηκε στη θεωρία. Σε μια από τις πιο απαιτητικές εργασίες, ο Αλέξανδρος συμμετείχε στον υπολογισμό της τροχιάς του αστεροειδούς 1656 Suomi, με τη μέθοδο του Gauss. Το πρόγραμμα, με πάνω από 300 ώρες εντατικής μελέτης, έφερε τον Ελληνα μαθητή σε άμεση επαφή με φοιτητές του Harvard και του MIT που είχαν περάσει από το ίδιο «σχολείο». Για την ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα, η παρουσία του Τζιώρα στο SSP λειτουργεί ως ορόσημο.

Η Ευρώπη (και η Ελλάδα) πληρώνει ακριβά την κλιματική αλλαγή

• Ερευνα δείχνει ότι πάνω από 16.000 άνθρωποι πέθαναν φέτος το καλοκαίρι εξαιτίας θερμοκρασιών που προκάλεσαν τα αέρια του θερμοκηπίου. Η Ευρώπη βίωσε ένα ακόμη καλοκαίρι με ακραίες θερμοκρασίες, και νέα ανάλυση από το Imperial College του Λονδίνου (https://www.imperial.ac.uk/grantham/publications/all-publications/climate-change-tripled-heat-related-deaths-in-early-summer-european-heatwave.php) αποδίδει τα δύο στα τρία θανατηφόρα περιστατικά σε ανθρώπινη παρέμβαση στο κλίμα. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι από τους 24.400 θανάτους που καταγράφηκαν λόγω καύσωνα σε 854 μεγάλες πόλεις της ηπείρου, οι 16.500 σχετίζονται με την υπερθέρμανση που προκαλούν τα ορυκτά καύσιμα. Η έρευνα δείχνει ότι η κλιματική αλλαγή ανέβασε τη μέση θερμοκρασία κατά 2,2 βαθμούς Κελσίου στις πόλεις, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθούν κυρίως ηλικιωμένοι και άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας. Το 85% των θυμάτων ήταν άνω των 65 ετών. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι, χωρίς σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και προσαρμογή των πόλεων, το τίμημα θα αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο. «Καμία πόλη δεν είναι άτρωτη», σημειώνει η Μαντλέν Τόμσον του Wellcome Trust.

Ο think tanker του Κατάρ

• Η παρουσία του Ματζέντ αλ Ανσαρί στο Athens Democracy Forum δεν είναι τυπική διπλωματική συμμετοχή. Ο στενός σύμβουλος του πρωθυπουργού Αλ Θάνι λειτουργεί ως «γέφυρα» μεταξύ πολιτικής και επενδυτικής ατζέντας του Κατάρ, μια χώρα που συχνά συνδέεται με στρατηγικά projects στην Ανατολική Μεσόγειο. Το Κατάρ έχει ιστορικό τοποθετήσεων σε στρατηγικά assets από συμμετοχές σε διεθνείς ενεργειακές υποδομές και αερομεταφορές μέχρι επενδύσεις σε real estate υψηλού προφίλ. Ο ίδιος δεν είναι τυπικός διπλωμάτης αλλά think tanker με βαθιά γνώση πολιτικού ρίσκου και διεθνών αγορών, με δίκτυο σε πανεπιστήμια, μέσα ενημέρωσης και πολιτικούς οργανισμούς. Ως ιδρυτής του Center for International Policy Research, συνδυάζει την πολιτική ανάλυση με consulting για κυβερνήσεις και τον ιδιωτικό τομέα, ακριβώς το είδος τεχνοκρατικής επιρροής που αξιοποιεί το Κατάρ όταν ανοίγει νέες πόρτες σε ξένες αγορές.