«Ο παππούς μου είχε ένα αμπελάκι 600 μ. φυτεμένο με Λιάτικο, στη Λαμπινή Ρεθύμνου, αλλά το περιποιούνταν και το χαιρόταν τόσο, λες και είχε σημαντικούς αμπελώνες στη Γαλλία. Μεγάλωσα στην Ηλιούπολη, αλλά πήγαινα κάθε χρόνο στην Κρήτη, στον τόπο καταγωγής της μητέρας μου. Oταν ο μπαμπάς μου μού χάρισε μια βιντεοκάμερα, τραβούσα βίντεο από κάθε στιγμή μου στο Ρέθυμνο και ζούσα με αυτή την κασέτα μία ολόκληρη χρονιά στην Αθήνα, μέχρι να ξαναπάω», μου είχε συστηθεί η 27χρονη τότε οινοποιός Ηλιάνα Μαλίχιν σε μια συνέντευξη για τον Γαστρονόμο.
Σήμερα, λίγα χρόνια αργότερα, η Ηλιάνα ξεχωρίζει στη μικρή της κοινότητα. Πριν ακόμα κλείσει τα 30, είχε ήδη ρίξει φως στο Βιδιανό του Ρεθύμνου αναβιώνοντας αυτόρριζους αμπελώνες, είχε σταθεί δίπλα στους καλλιεργητές της περιοχής, βοηθώντας τους να στραφούν στη βιολογική αμπελουργία. Ακόμα, είχε οργανώσει ένα επιτυχημένο crowdfunding για τη στήριξη των αμπελουργών στις Μέλαμπες, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2022. Το ποσό που συγκεντρώθηκε επενδύθηκε στην αγορά εξοπλισμού.
Το καφενείο υπήρχε από παλιά, τα τελευταία έξι χρόνια το είχε ο Κώστας Κελαϊδής. Οταν το άφησε, η Ηλιάνα και ο σεφ Μιχάλης Χάσικος αναρωτήθηκαν: «Μήπως να το πάρουμε εμείς; Να φτιάξουμε ένα μέρος που να σερβίρουμε τα προϊόντα που αγαπάμε, αυτά που βγαίνουν στο χωριό και γύρω του;» Και κάπως έτσι έγινε.
Ο Μιχάλης Χάσικος είναι ένας από τους πιο αξιόλογους μάγειρες της γενιάς του, με βαθιά γνώση της κρητικής παράδοσης και ικανότητα να τη μεταφράζει σε καθαρές, συγκινητικές γεύσεις. Από τα Hasika στο Ρέθυμνο μέχρι το yiayia στις Σπέτσες, έχει αποδείξει ότι μπορεί να δώσει σχήμα και νόημα στην απλότητα, κι αυτό ακριβώς κάνει και στα Τάρταλα. Δεν τον ενδιαφέρει η επίδειξη. Θέλει να σε ταΐσει καλά. Μαζί άνοιξαν πριν δύο εβδομάδες τα «Τάρταλα», ένα καφενείο χωμένο στη μεσοχωριά, λίγο πιο μέσα από την πλατεία.
Τάρταλα στο τοπικό ιδίωμα σημαίνει «τα άχρηστα, όσα είναι για πέταμα». Ετσι λένε χαριτολογώντας τα μικροπράγματα που δεν έχουν (φαινομενικά) μεγάλη αξία. Με αυτοσαρκαστική διάθεση, οι δυο τους διάλεξαν αυτή τη λέξη για να βαφτίσουν το νέο τους καφενείο.
Εδώ σερβίρουν παραδοσιακή κουζίνα από τον Μιχάλη: φυσικά κουνέλι, κοτόπουλο με βλίτα, αρνί με μπαρμπουνοφάσουλα, αλλά και μεζεδάκια, φάβα, αλοιφές, και σφουγγάτο με κολοκύθια από τον κήπο της Ηλιάνας. Εχουν και ψητά, με εξαιρετική πρώτη ύλη: χοιρινό σουβλάκι, πρόβειο, και ένα κεμπάπ χειροποίητο που φτιάχνει ο Μιχάλης και τιμά την καταγωγή του.
Από τυριά, δεν θα μπορούσε να λείπουν οι κορυφαίες γραβιέρες του Τζουρμπάκη και του Γασπαράκη. Ντολμαδάκια από τη Μαρία Κελαϊδή, που τα έφτιαχνε και στο παλιό καφενείο, με τη γεύση του σπιτικού. Και βέβαια, τα φοβερά χορτοπιτάκια και τυροπιτάκια της. Είπαν όχι στη ρακή άγνωστης προέλευσης και το χύμα κρασί. Εδώ έχουν εμφιαλωμένα, επώνυμα, προσεγμένα, με προσωπική φροντίδα. Από τα αμπέλια της Ηλιάνας έρχεται η τσικουδιά από δικά της Λιάτικα, όπως και τα κρασιά: η ετικέτα Λευκός, Βιδιανό και Θραψαθήρι και το Ροζέ από 100% Λιάτικο.
Τα απογεύματα παρέες σμίγουν χωρίς πρόγραμμα. Υστερα από μια βουτιά στην Τριόπετρα, στις Λίγκρες ή στον Αγιο Παύλο αξίζει να έρθει κανείς στα Τάρταλα, που ανοίγουν κάθε μέρα από τις 6.30 το απόγευμα. Λίγο πιο δίπλα, ανάμεσα σε μυρωμένα περιβόλια και κάτω από δεντράκια, λειτουργεί κι ένας μικρός χώρος γευσιγνωσίας για όσους θέλουν να δοκιμάσουν τα κρασιά της Ηλιάνας. Κάπου εκεί, σε αυτή τη γωνιά της Λαμπινής, υπάρχουν άνθρωποι που φτιάχνουν τη ζωή τους όπως θέλουν. Που δεν περιμένουν τίποτα από κανέναν και στέκονται στα πόδια τους με αξιοσύνη, ακόμα κι όταν όλα γύρω τους γκρεμίζονται. Η Ηλιάνα κάνει τη δουλειά της, νοιάζεται τον τόπο της και κάθε μέρα χτίζει κάτι που έχει ουσία.
Τάρταλα, Λαμπινή Ρεθύμνου, Τ/ 6947905022
*Τα καταστήματα και τα προϊόντα που προτείνονται είναι επιλογές της δημοσιογράφου και δεν έχουν εμπορικό σκοπό.
**Η στήλη «Καφέ Μπαρ» θα κάνει διακοπές έως τις 20 Αυγούστου. Καλό καλοκαίρι σε όλους.
