Η εμπορική συμφωνία της περασμένης Κυριακής συνιστά επιβράβευση των δασμολογικών νταηλικιών του Τραμπ. Ισως όμως η Ε.Ε., σε αυτή την οικονομικά και γεωπολιτικά ευαίσθητη συγκυρία, να μην μπορούσε να πετύχει κάτι καλύτερο.
Οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών και των γραφείων προέδρων και πρωθυπουργών των χωρών της Ε.Ε. θα έχουν πολλά να σκεφτούν κατά τη φετινή αυγουστιάτικη ανάπαυλα. Η επί της αρχής εμπορική συμφωνία της Ενωσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες που ανακοινώθηκε την περασμένη Κυριακή έχει προκαλέσει μεγάλο προβληματισμό στην από εδώ πλευρά του Ατλαντικού (θα ασχοληθούμε το ζήτημα και στο προσεχές κυριακάτικο φύλλο της «Κ»).
Ο συνδυασμός της συμμόρφωσης των συμμάχων στην πρόσφατη Σύνοδο του ΝΑΤΟ με τις απαιτήσεις τους Ντόναλντ Τραμπ για θεαματική αύξηση των αμυντικών δαπανών και της αποδοχής ενός νέου πλαισίου στις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ – Ε.Ε. με αύξηση των αμερικανικών δασμών χωρίς ευρωπαϊκά αντίποινα αποτυπώνει τη νέα σχέση ΗΠΑ – Ευρώπης στην εποχή του Τραμπ – και το οικονομικό κόστος της γεωπολιτικής αδυναμίας της Γηραιάς Ηπείρου. Το βασικό αντεπιχείρημα είναι ότι τα πράγματα ότι θα ήταν πολύ χειρότερα –τόσο για την ευρωπαϊκή οικονομία όσο και για την Ουκρανία– αν ξεσπούσε ένας ευρείας κλίμακας εμπορικός πόλεμος. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι θα γίνει στη συνέχεια: τι μορφή θα πάρει η τελική συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, και αν θα φέρει τη «σταθερότητα και την προβλεψιμότητα» που υπόσχεται η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν – ή αν ο Τραμπ, έχοντας αποθρασυνθεί από τις επιτυχίες της διπλωματίας των εκβιασμών, επανέλθει με νέες απαιτήσεις.
Στα πραγματικά πολεμικά μέτωπα, ο Τραμπ, από τη Σκωτία, όπου προωθούσε τα γήπεδα γκολφ του με την ευγενή επιδότηση του Αμερικανού φορολογούμενου, ανακοίνωσε ότι θα μεταθέσει νωρίτερα την προθεσμία που έχει θέσει στον Ρώσο ομόλογό του για να καταλήξει σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Ο Αμερικανός πρόεδρος επίσης δήλωσε ευθέως ότι υπάρχει λιμός στη Γάζα – αλλά εξακολουθεί να μην υποχρεώνει το Ισραήλ να σταματήσει τις εχθροπραξίες και να επιτρέψει την εισροή του αναγκαίου όγκου της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Εντός των τειχών, το σκάνδαλο Επσταϊν συνεχίζει να ταλαιπωρεί τον Τραμπ, η δημοτικότητά του εξακολουθεί να διολισθαίνει (αλλά αυτή των Δημοκρατικών βυθίζεται ταχύτερα), ενώ η μάχη για τη Βουλή των Αντιπροσώπων το 2026 έχει ήδη ξεκινήσει με αμφιλεγόμενες πρωτοβουλίες επαναχάραξης των ορίων των βουλευτικών περιφερειών. Το φθινόπωρο αναμένεται θερμό.
– Περιμένω σχόλια, ενστάσεις κ.λπ. στο [email protected]. Με βρίσκετε επίσης στο Bluesky (@yanpal.bsky.social).
15-0. Οπως και να το δει κανείς, η εμπορική συμφωνία-πλαίσιο που οριστικοποιήθηκε την περασμένη Κυριακή, στο περιθώριο της εξάσκησης του Αμερικανού προέδρου στο γκολφ, συνιστά συνθηκολόγηση από την πλευρά της Ε.Ε. Το νέο πλαίσιο (παρά τα διάφορα θολά σημεία, τις ανεφάρμοστες δεσμεύσεις και τις διαφορές ερμηνείας στις δύο όχθες του Ατλαντικού) περιλαμβάνει δασμούς 15% σχεδόν σε όλες τις εξαγωγές των κρατών-μελών προς τις ΗΠΑ, χωρίς αντίστοιχες επιβαρύνσεις για τις αμερικανικές εισαγωγές. Θα υπάρξει μείωση των υφιστάμενων δασμών σε σειρά αμερικανικών προϊόντων, ενώ οι τεράστιες επιβαρύνσεις 50% στον χάλυβα, στο αλουμίνιο και στον χαλκό που προέρχονται από την Ε.Ε., σύμφωνα τουλάχιστον με την αμερικανική εκδοχή, παραμένουν εν ισχύι.
Η ίδια η Κομισιόν τόνισε το κόστος που θα είχε η μη επίτευξη συμφωνίας (ο Τραμπ είχε απειλήσει ακόμα και με οριζόντιους δασμούς 50%), αλλά και τη διασύνδεση της οικονομικής αντιπαράθεσης με τη γεωπολιτική συγκυρία (ο επίτροπος Εμπορίου είπε συγκεκριμένα ότι η εμπορική συμφωνία αφορούσε και την Ουκρανία). Αυτό δεν εμπόδισε τις αρνητικές αντιδράσεις: ο Φρίντριχ Μερτς μίλησε για «μεγάλη ζημιά» στη γερμανική οικονομία· ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού αναφέρθηκε σε «σκοτεινή μέρα» και σε «υποταγή» της Ευρώπης· ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ, έκανε λόγο για ευρωπαϊκή «ήττα» και «χαμένη ευκαιρία» να σταλεί ένα μήνυμα στην Ουάσιγκτον.
Ο Ασλακ Μπεργκ, research fellow στο Centre for European Policy Reform, σε thread του στο Bluesky, ανέδειξε τις θετικές πλευρές της συμφωνίας για την Ε.Ε. Συγκριτικά με άλλες χώρες, σημείωσε, η Ε.Ε. θα υποστεί δασμούς λίγο υψηλότερους από το Ηνωμένο Βασίλειο (που συμφώνησε στο 10%), ίδιους με την Ιαπωνία και χαμηλότερους από τα περισσότερα άλλα μέρη του κόσμου. Επιπλέον, ο αμερικανικός βιομηχανικός κλάδος δεν έχει πολλά περιθώρια αντικατάστασης των ευρωπαϊκών εξαγωγών. Οι προοπτικές εγχώριας παραγωγής που θα αντικαταστήσει τις εισαγωγές (μεταξύ άλλων από την Ευρώπη), προσθέτει ο ειδικός του CEPR, μοιάζουν ισχνές, δεδομένου ότι «το επενδυτικό κλίμα στις ΗΠΑ, ίσως για πρώτη φορά στην Ιστορία, είναι πιο αβέβαιο από ό,τι στην Ευρώπη».
Παρ’ όλα αυτά, το μήνυμα που τελικά εστάλη είναι σαφές: η Ευρώπη, διαιρεμένη, γεωπολιτικά ευάλωτη και απρόθυμη να υποστεί οικονομικό πόνο, είναι εκβιάσιμη. Είναι περίπου βέβαιο ότι οι αμερικανικές απαιτήσεις δεν θα σταματήσουν εδώ.
ΓΡΟΘΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΔΕΛΧΙ. Αν οι Ευρωπαίοι αναζητούσαν τρόπους να καταπιούν την επώδυνη έκβαση των πολύμηνων διαπραγματεύσεων, δεν άργησαν να φανούν στον ορίζοντα. Φρέσκος από τον θρίαμβό του επί της Ε.Ε., ο Τραμπ ανακοίνωσε την Τρίτη μέσω Truth Social ότι από αύριο (1η Αυγούστου) οι αμερικανικές εισαγωγές από την Ινδία θα επιβαρύνονται με δασμούς 25%, συν μία απροσδιόριστη επιπλέον ποινή. Μεταξύ άλλων λόγων για την έξτρα χρέωση, επικαλέστηκε το γεγονός ότι η Ινδία «πάντα αγόραζε τη συντριπτική πλειονότητα του στρατιωτικού της εξοπλισμού από τη Ρωσία» και πως αγοράζει μεγάλες ποσότητες ρωσικού πετρελαίου.
Το επίπεδο των δασμών στις ΗΠΑ, αξίζει να σημειωθεί, έχει ήδη ξεπεράσει αυτό που επικράτησε τη δεκαετία του ’30 μετά την ψήφιση του διαβόητου νόμου Smoot-Hawley. Ενας από τους πιο ολέθριους νόμους στην αμερικανική (ίσως και την παγκόσμια) ιστορία, θεωρείται ότι έπαιξε ζωτικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομική κρίση που οδήγησε στην άνοδο του εθνικισμού και του φασισμού και στο ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. (Τουλάχιστον όμως έγινε με συνταγματικά θεμιτό τρόπο και όχι με τον σφετερισμό της εξουσίας του Κογκρέσου στον οποίο επιδίδεται στα θέματα αυτά, μεταξύ πολλών άλλων, ο Τραμπ).
ΝΕΑ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΣΤΗ ΜΟΣΧΑ. Στο rollercoaster ride της νέας αμερικανικής πολιτικής στο Ουκρανικό, είχαμε μία ακόμα στροφή τις προηγούμενες ημέρες. Παραπέμποντας ξανά στην επιμονή των Ρώσων να σφυροκοπούν ουκρανικές πόλεις παρά τις «θαυμάσιες» συνομιλίες του με τον Πούτιν, ο Τραμπ είπε τη Δευτέρα ότι δίνει πλέον στη Μόσχα 10 με 12 ημέρες για να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός. Η νέα κόκκινη γραμμή, συνεπώς, έχει ως χρονικό ορόσημο την 9η Αυγούστου το αργότερο – αντί του τέλους Αυγούστου που ήταν η καταληκτική ημερομηνία των 50 ημερών που είχε θέσει ως προθεσμία στις 14.7.
Υποτίθεται ότι, αν ο Πούτιν δεν συμμορφωθεί, θα υποστεί βαρύτατες αμερικανικές κυρώσεις. Η αντίδραση των αναλυτών στη νέα προθεσμία ήταν μάλλον χλιαρή (βλ. π.χ. εδώ), εξαιτίας των πολλών προθεσμιών που έχει θέσει ο Τραμπ στο Κρεμλίνο οι οποίες έχουν όλες πάει άκλαυτες.
Το νομοσχέδιο Γκράχαμ – Μπλούμενθαλ, που προβλέπει συντριπτικούς δασμούς κατά χωρών που αγοράζουν ρωσικά ορυκτά καύσιμα και που δεν στηρίζουν την Ουκρανία (Κίνα, Ινδία κ.ά.), έχει τουλάχιστον 84 υποστηρικτές στη Γερουσία. Θα μπορούσε ο Τραμπ να δώσει το πράσινο φως για την ενεργοποίησή του. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να επιχειρήσει να πείσει την Ινδία (με καρότο τη μείωση των νέων δασμών) να σταματήσει να αγοράζει τόσο πολύ ρωσικό πετρέλαιο και τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ να αυξήσουν την παραγωγή τους, ώστε να μειωθούν οι ρωσικές εξαγωγές χωρίς να αυξηθεί η διεθνή τιμή του (διαβάστε τη σχετική πρόταση του Χιούγκο Ντίξον εδώ.)
Εχει τα χαρτιά, με άλλα λόγια (για να μιλήσουμε με τη δική του γλώσσα), για να κάνει τη ζωή πολύ δύσκολη για τον Πούτιν. Θα το κάνει;
ΛΙΜΟΣ ΣΤΗ ΓΑΖΑ. Στον άλλο πόλεμο που δεν έχει καταφέρει να σταματήσει ο Τραμπ, στη Γάζα, η ανθρωπιστική κρίση επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα. Ο Αμερικανός πρόεδρος (σε αντίθεση με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό) παραδέχθηκε τη Δευτέρα ότι υπάρχει «πραγματική πείνα» στη Γάζα. Την επόμενη μέρα, ωστόσο, είπε ότι το Ισραήλ θα εξακολουθήσει να διαχειρίζεται τη διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας – παρά τους εκατοντάδες Παλαιστινίους που έχουν σκοτώσει οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις στα σημεία διανομής και τις αυξανόμενες καταγγελίες περί εγκλημάτων πολέμου.
Η εφιαλτική κατάσταση που έχει δημιουργήσει το Ισραήλ στη Γάζα, πάντως, έχει επηρεάσει την αμερικανική κοινή γνώμη. Σύμφωνα με το Gallup, τα ευρήματα του οποίου παρουσίασε το CNN, οι θετικές γνώμες για τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου μεταξύ των Αμερικανών επικρατούσαν των αρνητικών κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες τον Απρίλιο του 2019· σήμερα η δημοτικότητά του βρίσκεται στο -23, ενώ στις ηλικίες κάτω των 35 ετών βρίσκεται στο -53. Η στάση των Αμερικανών για τις επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Γάζα, που ήταν υποστηρικτική στην αρχή (στο +5 τον Νοέμβριο του 2023), έχει κι αυτή μεταστραφεί αποφασιστικά, με τους επικριτές να υπερτερούν κατά 28 ποσοστιαίων μονάδων.
Χθες η Γερουσία απέρριψε δύο ψηφίσματα που εισήγαγε ο Μπέρνι Σάντερς για την αναστολή στρατιωτικής βοήθειας προς το Ισραήλ. Ωστόσο το πρώτο απέσπασε 27 ψήφους από τους Δημοκρατικούς και το δεύτερο 24, αναδεικνύοντας τον κλονισμό της φιλο-ισραηλινής στάσης, τουλάχιστον του ενός εκ των δύο κομμάτων.
«ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΩ». Εν τω μεταξύ, η υπόθεση Επσταϊν εξακολουθεί να σιγοβράζει – και να απειλεί να κάψει τον Αμερικανό πρόεδρο. Εν μέσω πιέσεων από τους Δημοκρατικούς στο Κογκρέσο για περισσότερη διαφάνεια, η κυβέρνηση Τραμπ παρότρυνε δύο δικαστές που χειρίστηκαν την υπόθεση να εγκρίνουν το άνοιγμα κάποιων δικογράφων με μαρτυρίες κατά του Επσταϊν και της συντρόφου του, Γκιλέιν Μάξγουελ, που εκτίει ποινή 20 ετών για συνωμοσία για τη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων.
Ο αναπληρωτής γενικός εισαγγελέας (και πρώην δικηγόρος υπεράσπισης του Τραμπ) Τοντ Μπλανς συναντήθηκε δύο φορές στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας με τη Μάξγουελ. Ο Τραμπ τις τελευταίες μέρες έχει πει τουλάχιστον δύο φορές ότι «επιτρέπεται» να χορηγήσει χάρη στη σύντροφο του πάλαι ποτέ επιστήθιου φίλου του και αρνήθηκε επανειλημμένως να αποκλείσει το ενδεχόμενο.
Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν αντιδράσεις από τουλάχιστον μία οικογένεια θύματος του Επσταϊν, της Βιρτζίνια Γκιουφρέ. Η Γκιουφρέ, που αυτοκτόνησε φέτος, εργαζόταν ως ασκούμενη στο spa του Mar-a-Lago όταν την προσέγγισε η Μάξγουελ. Ο Τραμπ είπε την Τρίτη ότι ο Επσταϊν του «έκλεψε» τη 16χρονη τότε κοπέλα.
Η διολίσθηση του Τραμπ στις δημοσκοπήσεις μπορεί να συνεχίζεται, αλλά αυτό δεν θα έπρεπε να γεννά εφησυχασμό στο αντίπαλο στρατόπεδο. Σύμφωνα με νέα δημοσκόπηση για λογαριασμό της Wall Street Journal, το 63% των Αμερικανών έχει αρνητική γνώμη για τους Δημοκρατικούς (το υψηλότερο ποσοστό από το 1990), έναντι μόλις 33% που έχουν θετική γνώμη. Οι ερωτηθέντες στη δημοσκόπηση κρίνουν αρνητικά τους χειρισμούς τους Τραμπ στην οικονομία, τη διαχείριση του πληθωρισμού, τους δασμούς και την εξωτερική πολιτική. Κι όμως, σε όλα τα θέματα, πλην της πολιτικής υγείας και εμβολίων, εμπιστεύονται περισσότερο τους Ρεπουμπλικανούς παρά τους Δημοκρατικούς. Ο Τζον Ανζαλόνε, ο έμπειρος δημοσκόπος των Δημοκρατικών που «έτρεξε» την έρευνα μαζί με τον συνεργάτη του προέδρου, Τόνι Φαμπρίτσιο, ήταν σαφής στην ερμηνεία του: «Το brand των Δημοκρατικών είναι τόσο κακό αυτή τη στιγμή που δεν έχουν την αξιοπιστία για να ασκήσουν κριτική στον Τραμπ ή στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα».
$934 εκατομμύρια.
Η μεταφορά αυτού του ποσού από το Πεντάγωνο από το παραφουσκωμένο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των χερσαίων πυρηνικών πυραύλων των ΗΠΑ, προς ένα απόρρητο project αγνώστων λοιπών στοιχείων, έχει τραβήξει την προσοχή ειδικών σε θέματα προϋπολογισμού του Κογκρέσου. Οπως πιστεύουν, σύμφωνα με τους New York Times, τα κονδύλια σχεδόν σίγουρα αφορούν την ανακατασκευή και τη θωράκιση του νέου Air Force One, που κατά τα άλλα η κυβέρνηση Τραμπ ισχυρίζεται ότι παρέχεται δωρεάν από το Κατάρ. Η πρωτοφανής αυτή συναλλαγή, με μία κυβέρνηση την οποία στην πρώτη του θητεία κατηγόρησε για υποστήριξη της τρομοκρατίας, έχει γίνει στα μάτια πολλών έμβλημα των διεφθαρμένων πρακτικών της νέας εποχής Τραμπ.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ
ΣΤΟ PAX TRUMPIANA.
«Οι Ευρωπαίοι είναι πάντα διχασμένοι στα εμπορικά ζητήματα. Ενας από τους (πολλούς) λόγους που δόθηκαν για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. ήταν ότι επικεντρωνόταν μόνο σε εμπορικές συμφωνίες που αφορούν αγαθά, στις οποίες η Γερμανία, η Γαλλία και ορισμένες άλλες χώρες είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικές, και όχι στις υπηρεσίες, όπου το Ηνωμένο Βασίλειο υπερέχει.
Από την πλευρά της, η Γερμανία προσπαθεί πάντα να είναι στη θέση του οδηγού σε εμπορικά θέματα. Η Μέρκελ υπονόμευσε την Κομισιόν όταν προσπάθησε να επιβάλει αντίμετρα στις κινεζικές επιδοτήσεις για την παραγωγή ηλιακής ενέργειας. Αυτή τη φορά, ο Μερτς πίεσε για μια συμφωνία χωρίς την επιβολή αντιποίνων από την Ε.Ε.
Ο Τραμπ, συνεπώς, εκμεταλλεύθηκε επιτυχώς τους φόβους των πιο μεγάλων οικονομιών της Ε.Ε. ότι θα υποστούν τιμωρητικούς δασμούς. Αλλά δεν θεωρώ ότι κατέκτησε την Ευρώπη, γιατί η συμφωνία είναι προς το συμφέρον της. Η μεγαλύτερη στρατηγική προτεραιότητα για την Ευρώπη αυτή τη στιγμή είναι να διατηρήσει τις ΗΠΑ στο πλευρό της στο ζήτημα της Ουκρανίας, ασκώντας πίεση στη Ρωσία και συνεχίζοντας τη ροή αμερικανικών όπλων και πληροφοριών προς τους Ουκρανούς. Μια αποτυχημένη εμπορική συμφωνία ή μια Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ θα δημιουργούσε νέες διατλαντικές και ενδοευρωπαϊκές εντάσεις που θα υπονόμευαν αυτόν τον πρωταρχικό στρατηγικό στόχο. Αντ’ αυτού, η επιτυχημένη έκβαση τόσο της Συνόδου του ΝΑΤΟ όσο και των εμπορικών διαπραγματεύσεων έχουν προωθήσει την κορυφαία προτεραιότητα ασφάλειας των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων».
– ΡΟΜΠΙΝ ΝΙΜΠΛΕΤ, distinguished fellow, Chatham House
❗Ο Φρανκ Μπρούνι γράφει ότι ανακατάληψη της Βουλής από τους Δημοκρατικούς είναι αναγκαία προϋπόθεση για την επιβίωση της Αμερικανικής Δημοκρατίας
❗To editorial board του Bloomberg εξηγεί γιατί η αμερικανική οικονομία θα είναι ο μεγάλος χαμένος από τις νίκες του Τραμπ στους εμπορικούς του πολέμους
❗Ο Πωλ Κρούγκμαν αναδεικνύει το κόστος των εμπορικών συμφωνιών του Τραμπ για την αμερικανική βιομηχανία και περιγράφει πώς θα μπορούσε να τα είχε καταφέρει καλύτερα – μην αλλάζοντας τίποτα
❗Αυτή η έκθεση, υπηρεσιών και οργανισμών αρωγής που συνδέονται με τον ΟΗΕ, που δημοσιεύθηκε την Τρίτη, καταδεικνύει πως πραγματοποιείται στη Γάζα «το χειρότερο δυνατό σενάριο» σχετικά με τον λιμό
❗Ο Μπεν Ροουντς και ο Τόμι Βίτορ εμβαθύνουν στο ζήτημα της αμερικανικής πολιτικής στη Γάζα και των ρηγμάτων στη στήριξη για το Ισραήλ στο νεότερο επεισόδιο του Pod Save the World
❗Αξίζουν τον χρόνο σας οι μαρτυρίες των απελευθερωμένων πλέον Βενεζουελάνων που είχαν απελαθεί από την κυβέρνηση Τραμπ για το τι βίωσαν στο κολαστήριο του CECOT στο Ελ Σαλβαδόρ
❗Οι Financial Times εμβαθύνουν επί της εξαγοράς της Paramount (στην οποία ανήκει και το CBS) από τον γιο του Λάρι Ελισον, που εγκρίθηκε την περασμένη εβδομάδα από το FCC μετά από σειρά κινήσεων του CBS να εξευμενίσει τον Τραμπ.
