Το ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής καταρρέει το δημοκρατικό πολίτευμα μπορεί να το έχετε ακουστά, αλλά ίσως να μην ξέρετε τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Το ότι κυνηγάνε ακόμα και μετανάστες που προσπαθούν να ακολουθήσουν όλες τις νόμιμες διαδικασίες για να τους απελάσουν, το ότι εκβιάζουν τα μεγάλα πανεπιστήμια, το ότι αψηφούν δικαστικές αποφάσεις· το ότι κόβουν ερευνητικά προγράμματα (ή ακόμα και ολόκληρα τμήματα της κυβέρνησης), το ότι κρύβουν τη λίστα με τους πελάτες του παιδόφιλου trafficker, το ότι τα παίρνουν από παντού, από εγχώριους μεγιστάνες και ξένα κράτη, μπορεί επίσης να τα έχετε ακούσει. Δεν είναι λίγα. Είναι πάρα πολλά και συμβαίνουν και όλα μαζί, επίτηδες ταυτόχρονα, για να μην προλαβαίνει κανένας φυσιολογικός άνθρωπος να τα επεξεργαστεί, να αντιδράσει, ή και να καταλάβει ότι συμβαίνουν.
Εδώ θα σας πω μια μεμονωμένη ιστορία. Η οποία όμως είναι ενδεικτική. Οχι μόνο για την κατάρρευση της δημοκρατίας στις ΗΠΑ, αλλά και για την εποχή μας, όπου οι ανισότητες διευρύνονται και εννέα νοικοκυριά μαζεύουν το 15% του πλούτου της Σίλικον Βάλεϊ.
Η ιστορία μας ξεκινά με μια δωροδοκία. Συγκεκριμένα, τη συνθηκολόγηση ενός τηλεοπτικού καναλιού με το καθεστώς της χώρας στην οποία εκπέμπει. Ο Τραμπ είχε κάνει μήνυση στο τηλεοπτικό κανάλι CBS επειδή, λέει, μια εκπομπή είχε κάνει μοντάζ στη συνέντευξη της Κάμαλα Χάρις προεκλογικά, για να την κάνει να μοιάζει καλύτερη. Ηταν μια μήνυση γελοία η οποία, βεβαίως, αν η υπόθεση έφτανε στο δικαστήριο, θα κατέρρεε. Ο Τραμπ θα έχανε. Αλλά η υπόθεση δεν έφτασε στο δικαστήριο. Το κανάλι αποφάσισε να συμβιβαστεί. Διαπραγματεύτηκαν οι δικηγόροι και τα βρήκαν εξωδικαστικά. Το κανάλι αποφάσισε να πληρώσει 16 εκατομμύρια δολάρια στον Τραμπ, για να αποσύρει τη μήνυση. Το κανάλι θα κέρδιζε στο δικαστήριο, επαναλαμβάνω. Αλλά πλήρωσε. Γι’ αυτό όλες και όλοι κατάλαβαν αμέσως περί τίνος πρόκειται. Οχι για ένα συμβιβασμό, αλλά για κάτι άλλο: μια δωροδοκία.
Γιατί να δωροδοκεί ένα τηλεοπτικό κανάλι έναν πολιτικό; Πριν πάμε εκεί, αξίζει να πούμε ότι αυτός δεν ήταν ο μόνος τρόπος με τον οποίο το CBS δωροδόκησε τον Τραμπ. Πρώτα απ’ όλα, ο ίδιος ο Τραμπ ανακοίνωσε (από μόνος του, χωρίς να φαίνεται κάτι τέτοιο πουθενά) ότι το CBS υποσχέθηκε να τους δώσει και «τηλεοπτικό χρόνο» αξίας 20 εκατομμυρίων δολαρίων. Αγνωστο με ποιον τρόπο και για ποιον σκοπό. Και επιπλέον, το τηλεοπτικό κανάλι CBS την ίδια εβδομάδα ανακοίνωσε ότι μετά το τέλος της επόμενης σεζόν, παύει το τοκ σόου του κωμικού Στίβεν Κολμπέρ, ο οποίος βεβαίως είναι από τους πιο λάβρους επικριτές του καθεστώτος. Η δικαιολογία ήταν «οικονομικοί λόγοι», αλλά βεβαίως κανένας δεν την πίστεψε στα σοβαρά. Αυτά τα τοκ σόου με τους διάσημους τηλεπαρουσιαστές που φιλοξενούν ακόμα διασημότερους καλεσμένους είχαν πάντα ανυπολόγιστη αξία για τα κανάλια, κυρίως για λόγους πρεστίζ, και επειδή ήταν το κυριότερο όχημα για να παίζουν ρόλο και να επηρεάζουν πράγματα στο σταρ σίστεμ των ΗΠΑ, το μεγαλύτερο του κόσμου. Κανένας δεν ενδιαφερόταν αν το “Tonight Show” ή το “The Late Show” έμπαιναν ποτέ «μέσα», καθότι ήταν οι εκπομπές στις οποίες όλοι (ηθοποιοί, μουσικοί, καλλιτέχνες, πολιτικοί) ήθελαν να πάνε καλεσμένοι για να τους δουν. Κι από όλα τα τοκ σόου της σημερινής εποχής, του Κολμπέρ ήταν αυτό με τη μεγαλύτερη τηλεθέαση. Προφανώς τον έκοψαν επειδή κορόιδευε τον Τραμπ.
Οπότε τον πλήρωσαν, του έδωσαν τηλεοπτικό χρόνο και απέλυσαν έναν παρουσιαστή που δεν του άρεσε. Αλλά δεν έκαναν μόνο αυτό. Στη συμφωνία που υπεγράφη στο πλαίσιο του συμβιβασμού, το κανάλι δεσμεύτηκε να κάνει κι άλλα πράγματα. Οπως για παράδειγμα να ορίσει έναν «ανεξάρτητο» παρατηρητή που θα έχει μόνο ρόλο να ελέγχει ότι το ειδησεογραφικό περιεχόμενο του CBS θα είναι «σωστό». Λογοκριτή, δηλαδή. Δεσμεύτηκαν να διορίσουν κυβερνητικό λογοκριτή μέσα στο newsroom.
Για να συνειδητοποιήσετε τι είναι αυτά που διαβάσατε μόλις, σας καλώ να κάνετε μια άσκηση, μια σκέψη. Εμείς ζούμε σε μια χώρα διεφθαρμένη, σωστά; Τα δικά μας ΜΜΕ είναι διαπλεκόμενα με το κράτος, οι εδώ επιχειρηματίες συνδιαλέγονται με τις κυβερνήσεις, πάνε μία με το ένα κόμμα, μία με το άλλο. Ανάλογα με τα συμφέροντα των ιδιοκτητών των καναλιών, πολεμάνε την κυβέρνηση, ή τη γλείφουν. Δεν είναι πρωτότυπο. Και σε άλλες χώρες συμβαίνει το ίδιο, ακόμα και σε μεγάλες, δημοκρατικές, όπως η Γαλλία ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά στη δική μας, διεφθαρμένη χώρα, με το διεφθαρμένο μας μιντιακό κατεστημένο, αναλογιστείτε να συνέβαινε το εξής:
Σκεφτείτε να μαθαίναμε όλοι ότι ο ΣΚΑΙ έδωσε 16 εκατομμύρια ευρώ στον Μητσοτάκη. Οχι κρυφά, φανερά.
Σκεφτείτε ο ΑΝΤ1 να απέλυε τους Ράδιο Αρβύλα επειδή είπαν κακά λόγια για το καθεστώς.
Φανταστείτε το MEGA να διόριζε ανοιχτά ένα στέλεχος της Ν.Δ. για να επιβλέπει το δελτίο ειδήσεων ώστε να μην ενοχλείται η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός. Φανερά.
Αυτά συμβαίνουν στις ΗΠΑ σήμερα. Ανοιχτά, μπροστά σε όλο τον κόσμο.
Και βεβαίως, η πολιτική διαφθορά είναι μόνο η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη είναι η κυριαρχία της οικονομικής ολιγαρχίας.
Γιατί συνθηκολογεί τόσο εξευτελιστικά και ξεδιάντροπα ένα ιστορικό media brand σε μια χώρα όπου υποτίθεται ότι προστατεύεται και η ελευθερία του λόγου; Το CBS ανήκει στην εταιρεία Paramount, μια μιντιακή αυτοκρατορία που περιλαμβάνει το ομώνυμο κινηματογραφικό στούντιο και περίπου 700 κανάλια σε διάφορες χώρες του κόσμου (ανάμεσα στα οποία το Comedy Central, που θα παίξει ρόλο και παρακάτω, και το MTV που μπορεί να το θυμούνται οι παλαιότεροι). Στην εποχή του streaming περνούσε κάποια ζόρια και βρισκόταν προς πώληση αλλά ο αγοραστής είχε βρεθεί: η εταιρεία παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών Skydance προσέφερε 8 δισ. δολάρια για να αγοράσει την Paramount. Η Skydance δεν είναι κανένα ιστορικό στούντιο. Εχει ιστορία 15-20 χρόνων όλη κι όλη, και σε αυτό το διάστημα έχει συμμετάσχει στη συμπαραγωγή 40 ταινιών, μεταξύ των οποίων κάποιες του Τομ Κρουζ (μερικά Mission Impossible, το τελευταίο Top Gun). Πώς μπορεί ένα μικρομεσαίο στούντιο να αγοράζει μια ιστορική μιντιακή αυτοκρατορία; Δεν είναι δύσκολο, όταν ο ιδιοκτήτης του στούντιο έχει για μπαμπάκα τον δεύτερο πλουσιότερο άνθρωπο στον κόσμο.
Ο ιδρυτής και ιδιοκτήτης της Skydance λέγεται Ντέιβιντ Ελισον, και είναι ο πρωτότοκος γιος του Λάρι Ελισον, ιδρυτή της Oracle κι ενός από τους ισχυρότερους αλλά λιγότερο προβεβλημένους τεχνο-ολιγάρχες των ΗΠΑ. Ο 80χρονος μπαμπάς Λάρι έκανε δύο παιδιά με την τρίτη γυναίκα του (τρίτη από έξι) και κανένα από τα δύο δεν ακολούθησε στην οικογενειακή επιχείρηση. Και τα δύο τα κέρδισαν οι τέχνες. Κι όταν λέμε οι τέχνες, εννοούμε ο κινηματογράφος, κι όταν λέμε ο κινηματογράφος, εννοούμε ότι ο μπαμπάς τους έδωσε λεφτά για να φτιάξουν εταιρείες για να φτιάχνουνε ταινίες. Ο Ντέιβιντ Ελισον, μάλιστα, είχε και ένα άλλο χόμπι: έγινε πιλότος. Καθότι του άρεσαν τα αεροπλάνα και του άρεσαν και οι ταινίες, λοιπόν, έδωσε 60 εκατομμύρια δολάρια από την τσέπη του (μπαμπά του) για να γυριστεί η ταινία “Flyboys” το 2006, με θέμα τις περιπέτειες κάποιων θαρραλέων πιλότων στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Καθότι η ταινία ήταν δική του, έβαλε και τον εαυτό του να παίζει μέσα, δίπλα στον Τζέιμς Φράνκο και τον Ζαν Ρενό. Η ταινία πάτωσε, κανείς δεν τη θυμάται, αλλά ο Ντέιβιντ διασκέδασε οπότε έγινε παραγωγός ταινιών. Και μετά και η αδερφή του, η Μέγκαν, έγινε κι αυτή παραγωγός ταινιών αλλά, όπως γίνεται συνήθως με τα κορίτσια, καλύτερη. Με άλλη, δική της εταιρεία ονόματι Annapurna Pictures, η οποία επικεντρώνεται ωστόσο σε πιο ποιοτικό κινηματογράφο (έχει συμμετάσχει στην παραγωγή του “Zero Dark Thirty”, του “Vice” και του “Her”, μεταξύ άλλων) καθώς και σε τηλεοπτικές σειρές και videogames.
Υπήρχε όμως ένα πρόβλημα: η συγχώνευση των δύο εταιρειών θα έπρεπε να εγκριθεί από την αρμόδια ανεξάρτητη αρχή του κράτους, την FCC, που είναι κάτι σαν ΕΣΡ και Επιτροπή Ανταγωνισμού στο χώρο των μίντια στις ΗΠΑ. Και ποιος ελέγχει την FCC σήμερα; Ο Τραμπ. Ο Τραμπ αποφασίζει αν δυο εταιρείες επιτρέπεται να συγχωνευτούν ή όχι. Και ενδιαφέρει τον Τραμπ αν η συγχώνευση επηρεάζει τον υγιή ανταγωνισμό της αγοράς; Αν προστατεύεται το δημόσιο συμφέρον; Οχι βέβαια. Το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι το τι θα πάρει αυτός από τη συμφωνία. Ο Τραμπ είναι ο πιο ανοιχτά και εξώφθαλμα διεφθαρμένος και προς πώληση πολιτικός ηγέτης στον κόσμο. Μέσα σε έξι μήνες έχει θέσει σε λειτουργία τουλάχιστον μισή ντουζίνα διαφορετικούς τρόπους για να τον δωροδοκήσουν ολιγάρχες, επιχειρήσεις και άλλα κράτη. Οπότε εντελώς ανοιχτά, χωρίς να κρύβεται κανείς, πήρε τα ανταλλάγματα που ήθελε, και ως εκ θαύματος αμέσως επετράπηκε η συγχώνευση της Skydance με την Paramount μέσα σε λίγες ώρες.
Και έτσι τώρα με τα λεφτά του ο Λάρι Ελισον, που είναι φίλος του Πίτερ Τιλ, που χρηματοδότησε ολόκληρη την καμπάνια του (και έχει στο τσεπάκι τον) Τζέι Ντι Βανς, θα αποκτήσει ένα επιδραστικό μέσο μαζικής ενημέρωσης, το οποίο παρακολουθεί με ενδιαφέρον και λύσσα ο νέος δικτάτορας της χώρας.
Οπότε μέσα από αυτή την ιστορία βλέπουμε δύο σημαντικά συστατικά της κρίσης που περνάει ο ανθρώπινος πολιτισμός: 1) την εμφάνιση λαϊκιστών που δεν διστάζουν να καταστρέψουν ανοιχτά και δημόσια παλιούς πυλώνες της παραδοσιακής δημοκρατίας και 2) τους πρόθυμους ολιγάρχες-ραντιέρηδες του ύστερου καπιταλισμού που ευχαρίστως μετατρέπονται από «καινοτόμοι εντρπρενέρ» σε κρατικοδίαιτα λαμόγια.
Λείπει κάτι όμως από αυτή την ιστορία. Ετσι δεν είναι; Στις ιστορίες του Χόλιγουντ και στην Ιστορία του φασισμού και κάτι άλλο δεν υπήρχε, πάντα;
Η Αντίσταση.
Ενα από τα κανάλια που ανήκουν στην Paramount είναι το Comedy Central. Σε αυτό το κανάλι προβαλλόταν εδώ και πολλά χρόνια η βέβηλη σειρά κινουμένων σχεδίων για ενηλίκους South Park. Πριν από λίγες ημέρες, ανακοινώθηκε ότι πλέον η σειρά θα προβάλλεται στην υπηρεσία streaming Paramount+, μια εσωτερική μεταγραφή που απέφερε στους δημιουργούς του South Park το ιλλιγγιώδες ποσό του 1,5 δισ. δολαρίων – σχεδόν το 1/5 της αξίας ολόκληρης της Paramount.
Το South Park δεν είναι μια «πολιτική» σειρά per se (είναι ένα καρτούν με κάτι παιδάκια που κάνουν ζαβολιές και μπλέκουν σε περιπέτειες σε μια αμερικανική επαρχιακή πόλη), αλλά στο παρελθόν έχει ασχοληθεί με θέματα όπως η θρησκεία, η Σαϊεντολογία, τα γεωπολιτικά, αλλά και πολιτικά πρόσωπα όπως ο Σαντάμ Χουσεΐν και ο Τζορτζ Μπους. Τις προάλλες, αμέσως μετά την ανακοίνωση της δωροδοκίας του Τραμπ από το CBS, της απόλυσης του Στίβεν Κολμπέρ, και της έγκρισης της συγχώνευσης Skydance-Paramount, προβλήθηκε το πρώτο επεισόδιο της 27ης σεζόν του South Park στο Paramount+. Το περιεχόμενό του ήταν ακόμα πιο βέβηλο και χυδαίο από ό,τι συνήθως. Τι πραγματευόταν; Οι δημιουργοί του, που μόλις είχαν υπογράψει συμβόλαιο 1,5 δισ. δολαρίων με την εταιρεία που υποκλίνεται και δωροδοκεί τον Τραμπ, τι αποφάσισαν να δείξουν στον κόσμο;
Ας δούμε τα βίντεο:
Δεν είναι κι η επανάσταση που αρμόζει σε όσα γίνονται στις ΗΠΑ, αλλά είναι μια αρχή. Μια ανορθόδοξη, ανοίκεια, κακόγουστη αρχή.
