Υπάρχουν αθλητές που «ακροβατούν» στο όριο της τέχνης. Μπορεί να ακούγεται ή να διαβάζεται υπερβολικό, λίγο περισσότερο «λογοτεχνικό» από όσο πρέπει ή συνηθίζεται, ωστόσο δεν απέχει πολύ από την πεζή πραγματικότητα. Δεν είναι απλώς τα κλισέ τύπου «γκολ-ποίημα». Δεν είναι η προσφώνηση «καλλιτέχνης», που συνοδεύει τακτικά την αναφορά σε έναν παίκτη. Είναι ο συνδυασμός αρμονίας και ταλέντου, έμπνευσης και φαντασίας.
Είναι, κυρίως, αυτή η σκέψη για μερικούς από τους σταρ των γηπέδων που, όπως λένε, «αξίζει να πληρώσεις εισιτήριο για να τους χαζέψεις σε ένα γήπεδο». Αλλά υπάρχει και μία… φοβία γύρω τους. Εκείνος ο φόβος να γυρίσεις το κεφάλι είτε κάθεσαι στην εξέδρα είτε απέναντι από την τηλεόρασή σου και να χάσεις στιγμιαία κάτι απρόσμενο, απίθανο, αδιανόητο, σπάνιο και, στην κατάληξή του, απλώς εκπληκτικό.
Κι όλοι αυτοί οι επιθετικοί χαρακτηρισμοί αποκτούν τη δική τους σημασία όταν ένας αρτίστας όπως ο Λιονέλ Μέσι αποφασίζει να ξεχωρίσει ένα από τα 874 ποδοσφαιρικά «παιδιά» του, όσα είναι και τα συνολικά γκολ της θρυλικής καριέρας του. Το αγαπημένο γκολ του «Λίο» με την Μπαρτσελόνα δεν σημειώθηκε μόνο σε έναν τελικό Champions League. Δεν έκρινε μόνο το «τρόπαιο με τα μεγάλα αυτιά». Αυτά θα ήταν αρκετά ώστε να μείνει στην ποδοσφαιρική αιωνιότητα.
Πλέον γίνεται αιώνιο και με τη βοήθεια της τέχνης.
Η απρόσμενη κεφαλιά και η ψηφιακή κατασκευή
Η πανύψηλη κατασκευή, διαστάσεων 6,1 επί 3,6 μέτρων υψωνόταν ως ψηφιακός μονόλιθος στην αίθουσα του οίκου Christie’s Woods, πολύ κοντά στο μαρμάρινο λόμπι του ιστορικού οίκου δημοπρασιών στο Rockefeller Center στο Μανχάταν. Εκεί που κάποτε φιλοξενούνταν έργα των Αντι Ουόρχολ και Ζαν-Μισέλ Μπασκιά, ο Ρέφικ Αναντόλ κοιτούσε τη δική του δημιουργία. Η τέχνη είναι συχνά αόριστη, έχει διάφορες ερμηνείες, όμως ο γνωστός καλλιτέχνης σκεφτόταν ακόμη ότι ήθελε να δώσει κάτι διαφορετικό σε μία στιγμή μαγείας, από το 2009. Ξεκαθαρίζει ότι δεν ήταν οπαδός του ποδοσφαίρου και ως παιδί που μεγάλωνε στην Κωνσταντινούπολη, παρακολουθούσε περιστασιακά κάποιο ντέρμπι της Μπεσίκτας εναντίον της Γαλατασαράι με τον θείο του. Για τον Ρέφικ, το ποδόσφαιρο ήταν πάντα ένα φόντο, παρά μια εμμονή, μέχρι που συνάντησε τον Λιονέλ Μέσι.
Τον γνώριζε ως αστέρα, δίχως… έμμονη, αλλά όταν το φιλανθρωπικό ίδρυμα της Ιντερ Μαϊάμι, της τωρινής ομάδας του «Λίο», και ο οίκος Christie’s τον προσέγγισαν με μια πρόταση να επαναπροσδιορίσουν μία στιγμή «τέχνης» του Αργεντινού, δεν έχασε την ευκαιρία. «Η τέχνη ήταν πάντα ένας απίστευτος καταλύτης για την ενίσχυση μηνυμάτων που είναι σχετικά με αυτή τη στιγμή», ήταν η επισήμανση σε ανακοίνωση του οίκου δημοπρασιών και της αμερικανικής ομάδας. Ο Αναντόλ γνώριζε από την αρχή ότι η δουλειά του δεν ήταν να καταγράψει ένα γκολ από αθλητικής άποψης, αλλά να το μετατρέψει σε μια ζωντανή ανάμνηση μιας στιγμής από χιλιάδες διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Συνάντησε τον Μέσι, ο οποίος τού αποκάλυψε πως το αγαπημένο γκολ του στην καριέρα του στην Μπαρτσελόνα ήταν η κεφαλιά στον τελικό του Champions League κόντρα στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, στο «Ολίμπικο» της Ρώμης.
Η (διπλή) εξήγηση και η φιλανθρωπική πώληση
«Δεν επρόκειτο για την επανάληψη της συγκεκριμένης στιγμής», δήλωσε ο δημιουργός στην ιστοσελίδα «The Athletic». «Ηταν η ανακατασκευή μιας ανάμνησης, στην προκειμένη περίπτωση “της δικής του” μνήμης, μέσω δεδομένων, συναισθημάτων και χώρου». Το αποτέλεσμα ήταν ένα πρωτότυπο έργο τέχνης με τίτλο «A Goal in Life: Messi x Refik Anadol», το «Γκολ στη Ζωή» του Λιονέλ Μέσι, το οποίο δημοπρατήθηκε από τις αρχές Ιουλίου στον οίκο Christie’s και προ ημερών πωλήθηκε αντί ποσού 1,87 εκατομμυρίων δολαρίων. Η ταυτότητα του αγοραστή δεν αποκαλύφθηκε.
Refik Anadol’s “Living Memory: Messi – A Goal in Life” just sold for $1,865,000 at @ChristiesInc.
The NFT is an immersive artwork capturing the feeling of Messi’s 2009 Champions League Final goal.
An iconic moment immortalized in an eight-minute loop. pic.twitter.com/fRVM5xFgXO
— Dylan Dittrich (@DylanDittrich) July 22, 2025
Ολα τα έσοδα θα διατεθούν στο Ιδρυμα Inter Miami CF, το οποίο σχεδιάζει να υποστηρίξει μια σειρά φιλανθρωπικών πρωτοβουλιών, σε συνεργασία με τη UNICEF και με στόχο την ενίσχυση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε Αργεντινή, Μεξικό, Ελ Σαλβαδόρ, Ονδούρα και Αϊτή. Στη συνέντευξή του, ο Αναντόλ πρόσθεσε την ελπίδα του ότι το ψηφιακό γλυπτό δεν θα βρεθεί σε ιδιωτικά χέρια ή σε ένα άνετο σαλόνι. «Δεν πρόκειται απλώς για μια συνεργασία μεταξύ δύο ανθρώπων, είναι ένας διάλογος μεταξύ δύο τομέων», εξήγησε «Δεν είναι ένας καλλιτέχνης που συναντά έναν καλλιτέχνη. Είναι ένα άθλημα που συναντά την τέχνη. Και αυτό είναι που το κάνει τόσο φρέσκο, δυνατό».
Ο Ρέφικ Αναντόλ αφιέρωσε πολλές εβδομάδες για την ολοκλήρωση του ψηφιακού έργου του, χρησιμοποιώντας μηχανή και τεχνητή νοημοσύνη για να ανακατασκευάσει το αγαπημένο γκολ του Μέσι σε 3D, φέρνοντας ουσιαστικά μια ανάμνηση 16 ετών στο παρόν με τεχνολογία που δεν υπήρχε το 2009. Κάθε καρέ και κάθε κίνηση ανακατασκευάστηκε μαθηματικά: Ταχύτητα και τροχιά της μπάλας, θέσεις και κινήσεις κάθε παίκτη. Η τεχνητή νοημοσύνη συμπληρώνει τα κενά και αναλύει τη φυσική και τη λήψη αποφάσεων που ενσωματώνονται σε αυτά τα λίγα δευτερόλεπτα.
Ο καλλιτέχνης έδωσε ταυτόχρονα μεγάλη προσοχή και στον πανηγυρισμό του «Λίο», με τα χέρια απλωμένα και ένα χαμόγελο… απορίας, για ένα γκολ που θα έμενε στην ιστορία και δεν προερχόταν, ως συνήθως, από τα «μαγικά» πόδια του, αλλά απρόσμενα από το κεφάλι του τότε 22χρονου και ύψους μόλις 1,70μ. Μέσι. Ο ίδιος ο Αργεντινός αστέρας εξήγησε σε μία συνέντευξη που ακόμη δεν έχει προβληθεί ότι «είναι δύσκολο να διαλέξω μόνο ένα από τα γκολ μου. Εχουν υπάρξει τόσα πολλά. Αυτό το γκολ, ωστόσο, είναι το αγαπημένο μου. Ηταν το πιο όμορφο και μοναδικό, επειδή ήταν κεφαλιά, πήδηξα πολύ ψηλά, κάτι που είναι σπάνιο για μένα».
Η συνεργασία Μέσι-Αναντόλ δεν είναι η πρώτη φιλανθρωπική πώληση του δεύτερου. Πριν από τρία χρόνια, ο οίκος Christie’s πούλησε ένα άλλο μεταλλαγμένο ψηφιακό γλυπτό του, εμπνευσμένο από το έργο Casa Batlló του Γκαουντί, αντί 1,38 εκατ. δολ. Το 2024, μια συλλογή από έξι φανέλες που φορούσε ο Μέσι κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2022 που κατέκτησε στο Κατάρ, έγινε το πιο ακριβό αθλητικό αναμνηστικό που πουλήθηκε εκείνη τη χρονιά, αφού αγοράστηκε σε δημοπρασία αντί ποσού 7,8εκατ. Ο Ρέφικ Αναντόλ μπορεί να μην παθιάζεται με το ποδόσφαιρο, αλλά το κάνει με την τέχνη του και, πλέον, δεν κρύβει ότι «δεν βλέπω τον Μέσι ως καλλιτέχνη, αλλά ως μαέστρο. Ενορχηστρώνει τον χώρο και τον χρόνο με τρόπους που αψηφούν τη λογική. Εγώ ζωγραφίζω με δεδομένα. Αυτός ζωγραφίζει με κίνηση».
Sophie Cunningham reveals that she was fined $500 by the WNBA for this TikTok 😳
— NBACentral (@TheDunkCentral) July 23, 2025
